راهکارهای ارتقای سلامت روانی فرزندان؛ برگرفته از سبک زندگی اهل‌بیت(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مطالعات برنامه درسی دانشگاه شاهد

2 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه قم

3 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شاهد

چکیده

سؤال پژوهش این بود که: «اهل‌بیت(ع)، چه راهکارهایی برای تربیت فرزندان ارائه کرده‌اند؟»؛ به این منظور، سخنان و رفتارهای اهل‌بیت(ع) در این موضوع، مورد جستجو و طبقه‌بندی و توصیف و تحلیل نظری قرار گرفت؛ این راهکارها در سه گروه کلی: شناختی، عاطفی و رفتاری طبقه‌بندی شد؛ خانواده به صورت یک سیستم متعامل در هر کدام از این حیطه‌ها ایفای نقش می‌کند. در حیطۀ شناختی، به اموری مانند: 1) معرفت به خدا؛ 2) ایمان به خدا؛ 3) تقوا؛ 4) توکّل به خدا؛ 5) رضایت و تسلیم در برابر مقدرات الهی؛ 6) همسویی گفتارها و رفتارها با اوامر الهی؛ و در حیطۀ عاطفی به اموری مانند: 1) محبّت‌ورزی؛ 2) ارتباط عاطفی؛ 3) ابراز عواطف مثبت؛ 4) پرورش احساس مسئولیت؛ 5) پرورش مثبت‌اندیشی؛ 6) پرورش تحمل‌پذیری؛ 7) مایه شادی و نشاط بودن؛ 8) پرورش فضیلت‌جویی؛ و در حیطۀ رفتاری به اموری مانند: 1) خوشرویی؛ 2) تکریم متقابل؛ 3) بخشش؛ 4) هدیه دادن؛ 5) برقراری رابطه کرامتی و عزّتی؛ 6) برخورد فروتنانه؛ 7) شکرگزاری و 8) قناعت‌پیشگی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Solutions of Improving the Children's Mental Health; According to the Ahl al-Bayt's Life Style

نویسندگان [English]

  • Hassan Najafi 1
  • Ali Naghi Faghihi 2
  • Akbar Rahnama 3
1 Master Student of Curriculum Studies, Shahed University
2 Associate Professor of Qom University
3 Associate Professor of Shahed University
چکیده [English]

 
The objective of this research was to respond to the question: what solutions have Ahl al-Bayt offered parents and education teachers for the children's Islamic education? So, the Ahl al-Bayt's Hadiths and behaviors were searched, classified, described, and analyzed theoretically. The solutions were divided into the three main groups of cognitive, emotional, and behavioral. The family plays a role in each group as an interactive system. There are some issues in the cognitive group including a) knowledge of God; b) faith in God, c) piety; d) trust in God; e) satisfaction of divine destinies; and f) convergence of sayings and behaviors with divine orders. There are some topics in the emotional group including a) love; b) creation of emotional relationship; c) expression of positive emotions; d) growth of responsibility; e) development of positive thinking; f) growth of tolerability; g) being source of happiness; and h) increase in searching virtue. There are some issues in the behavioral group including a) handsomeness; b) mutual respect; c) forgiveness; d) presentation of gift; e) creation of dignified relationship; f) humble behavior; g) thanksgiving; and h) contentment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mental health
  • parenting
  • solutions
  • life style
  • Ahl al-Bayt
  • Knowledge
  • Emotion
  • Behavior
قرآن کریم (1386)، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای، قم: سپهر نوین.
نهج‌البلاغه.
ابن‌سینا، بوعلی (1375)، الاشارات و التنبیهات، قم: نشر البلاغه.
احمدوند، محمدعلی (1383)، بهداشت روانی، قم: دانشگاه پیام نور.
احمدی، محمدرضا (1385)، «مبانی روان شناختی ارتباط مؤثر والدین با فرزندان در محیط خانواده»، ماهنامه معرفت، ش104، ص18ـ25.
اربلی، علی بن عیسی (1381)، کشف الغمة فی معرفة الأئمه، تحقیق هاشم رسولاتی محلاتی، تبریز: بنی‌هاشم.
آمدی تمیمی، عبدالواحد (1373)، غررالحکم و دررالکلم، شرح محمدتقی خوانساری، تهران: دانشگاه تهران.
ابن‌بابویه قمی، محمدبن‌علی (1380)، عیون اخبار الرضا(ع)، ترجمه حمیدرضا مستفید و علی‌اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
پرچم، اعظم و منصوره قره‌عود (1389)، «سلامت روان از منظر مکتب اسلام و روان‌شناسی»، دو فصلنامه منهاج، ش11، ص49 ـ 77.
جوادی آملی، عبدالله (1381)، تفسیر موضوعی قرآن کریم، قم: اسراء.
حر العاملی، محمد بن حسن (1416ق)، وسائل الشیعه، تهران: مکتب الاسلامیه.
حرانی، حسن بن علی (1404ق)، تحف‌العقول عن آل‌الرسول، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم: کتابفروشی اسلامیه.
حسین‌زاده، علی (1388)، همسران سازگار، راه‌های سازگاری، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
حسینی، داود (1388)، روابط سالم در خانواده، قم: بوستان کتاب.
حیدری، مجتبی (1387)، دینداری و رضامندی خانوادگی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1363)، مفردات الفاظ القرآن، ترجمه غلامرضا خسروی، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
سادات، محمدعلی (1388)، راهنمای پدران و مادران، تهران: دفتر نشرفرهنگ اسلامی.
سپاه منصور، مژگان و فاطمه شهابی‌زاده و الهه خوشنویس (1387)، «ادراک دلبستگی کودکی، دلبستگی بزرگسال و دلبستگی به خدا»، فصلنامه روان‌شناسی تحولی (روان‌شناسان ایرانی)، س4، ش15، ص253ـ265.
سیف، علی‌اکبر (1389)، روان‌شناسی پرورشی نوین، تهران: دوران.
صانعی، مهدی (1387)، بهداشت روان در اسلام، قم: بوستان کتاب.
طبرسی، فضل بن حسن (1360)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: فراهانی.
ــــــــــــــ  (1408ق)، صحیفة الإمام الرضا(ع)، (منسوبه الی امام الرضا)، قم: مدرسه امام مهدی(عج).
ــــــــــــــ (1414ق)، مکارم الاخلاق، تحقیق علاء آل‌جعفر، قم: اسلامی.
فقیهی، علی نقی و حسن نجفی (1392)، «عوامل تربیت عاطفی فرزندان در خانواده؛ برگرفته ازاحادیث»، دوفصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، ش10، ص5ـ27.
فقیهی، علی‌نقی (1383)، بهداشت و سلامت روان در آینه علم و دین، قم: حیات سبز.
ــــــــــــــ (1390)، تربیت جنسی، مبانی، اصول و روش‌ها از منظر قرآن و حدیث، قم: دارالحدیث.
قائمی امیری، علی (1383)، خانواده و مسائل همسران، تهران: امیری.
کلینکه، کریس. ال. (1380)، مهارت‌های زندگی، ج1، ترجمه شهرام محمدخانی، تهران: اسپند.
کلینی، محمد بن یعقوب (1344)، اصول کافی، قم: دارالحدیث.
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
محمدی ری‌شهری، محمد (1381)، میزان‌الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، قم: دارالحدیث.
معاضدی، کاظم و عبدالله اسدی (1391)، «بررسی روش‌های حفظ سلامت روان از منظر قرآن کریم»، مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، ش1، ص85 ـ 96.
میرشاه جعفری، ابراهیم و نجمه تقوی‌نسب (1387)، «اصول بهداشت روانی از منظر صحیفه سجادیه»، دوفصلنامه مطالعات اسلام و روان‌شناسی، ش3، ص75 ـ 95.
میناگر، عبدالرضا (1390)، اخلاق و تربیت اسلامی، قم: ابتکار دانش.
نجفی خمینی، محمدجواد (1398ق)، تفسیر آسان، تهران: اسلامی.
نورمحمدی، محمدرضا و الهام مردان‌پور شهرکردی و مریم راستی (1390)، «قرآن و راهکارهای معنوی جهت تأمین بهداشت روانی انسان‌ها»، فصلنامه کتاب قیم، ش2، ص79 ـ 97.
نوری طبرسی، حسین(1408ق)، مستدرک‌الوسایل ومستنبط‌المسایل، قم: آل‌البیت لاحیاءالتراث.
 
Adkins, K.L. (2003), Predicting Self-esteem Based On Perceived Parental Favoritism And Birth Order.Retrieved Novamber, 2006, From http: //submit.etsu.edu/etd/these/arailable/etd KD40803f. Pdf.
Moor, K.A.Guzman .L.Hair, Elizabeth. Lippman, Laura & Garrett, Sarah (2004), Parent-teen Relationships And Interaction, Retrived Februray 2.2006.From http: //www.childtrend.org.