رویکردی جامع به مباحث انگیزش از دیدگاه قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه ودانشگاه

چکیده

هدف این پژوهش، عبارت از استکشاف و ارائه رویکرد جامع قرآنی در باب انگیزش است. سؤال اصلی این است که مبانی و علل انگیزش از دیدگاه قرآن کدام است و طی چه مکانیزمی، انگیزه‌ها و رفتارهای انسان را شکل می‌دهد؟ به منظور پاسخگویی به این سؤال، از روش تفسیریِ قرآن‌به‌قرآن و با تأکید بر روش تحلیلِ معناییِ ایزوتسو، تمام قرآن با تأنی و تأمل فراوان به صورت آیه‌به‌آیه مورد مطالعه قرار گرفت، آیات مرتبط گردآوری شد و درنهایت، با تحلیل محتوای آیات، رویکردی منسجم به دست آمد. بعضی از دستاوردهای پژوهش عبارت است از: الف) دیدگاه انگیزشیِ قرآن را باید از تمام آیات، به روش معنایابیِ واژه‌ها و معنایابیِ گزاره‌ها به دست آورد. ب) خاستگاه‌های اولیه انگیزه‌ها از دیدگاه قرآن، مجموعه‌ای از ابعاد درهم‌تنیده انسان (اراده، عقل، سیستم‌های بیولوژیک و هوای نفس) و وسوسه‌های شیطان است که همه تحت تأثیر «باور انسان به مشیت الهی» عمل می‌کنند. ج) علاوه بر تقسیماتِ موجود برای انگیزه‌ها، تقسیمات جدیدی را نیز از دیدگاه قرآن، می‌توان مطرح کرد. د) از دیدگاه قرآن، تعارض انگیزه‌ها، به صورت «مادی _ مادی»، و «مادی _ معنوی» وجود دارد، اما به صورت «معنوی _ معنوی» وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comprehensive Approach to the Motivation Issues from Koranic View

نویسنده [English]

  • Mohammad Kaviani Arany
Faculty Member of Research Institute of Hawzah & University
چکیده [English]

Identifying and presenting a comprehensive Koranic approach to motivation is the purpose of this research. The main question of the study is: what are the principles and factors of motivation and how are the human's motivations and behaviors formed from the viewpoint of Koran? For replying that question, the whole Koran was studied verse by verse with the help of Koran by Koran interpretation and focusing on Izutsu's semantic analysis. Then the related verses were collected and finally an integrated approach was obtained by the content analysis of verses. Some research results are: a) the motivation view of Koran needs to be obtained from all of the verses applying the techniques of seeking for words and statements meanings; b) from Koranic view, the origins of motivations are a series of human's interconnected aspects (will, reason, biological systems, and passion) and the devil's temptations which are all influenced by the human's belief in divine providence (see figure 1); c) in addition to current motivation classifications, the Koran presents some new motivation classifications; d) from Koranic view, the motivation conflict is in the material-material and material-spiritual form not in the spiritual-spiritual form.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Motivation
  • studying the Koran
  • Islamic psychology
  • systems approach
  • religious science