per
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2588-4727
2013-05-29
7
12
7
36
903
Research Paper
بررسی مؤلفههای نیازهای معنوی از دیدگاه اسلام در کتابهای درسی «دینوزندگی»
Investigating spiritual needs in Islamic view point in "religion and life" books
جواد عبدلی سلطان احمدی
1
قاسم پاشوی
2
معصومه فراست محمدی
3
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه
دانشجوی دکتری مدیریت و برنامهریزی آموزشی دانشگاه ارومیه
کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی
هدف پژوهش عبارت بود از تحلیل محتوای کتابهای «دینوزندگی» در مقطع دبیرستان، به منظور تعیین ضریب درگیری دانشآموزان، با محتوای کتب مذکور. بدینمنظور پس از تعیین مؤلفههای معنویت (نیازهای وجود، ایمنیجویی معنوی، دوستیباخدا، کرامت و خودشکوفایی معنوی) به عنوان ملاکهای تحلیل و در نظر گرفتن پاراگرافهای هر درس به عنوان واحد تحلیل، بر اساس روش ویلیام رومی (1986) به تحلیلمحتوای متن و پرسشها اقدام گردید. نتایج تحلیل حاکی از آن است که میزان توجه به مؤلفههای نیاز معنوی، در هر سه کتاب مقطع دبیرستان، در حد پایینتر از متوسط قرار داشت (ضریب درگیری پایینتر از یک بود)، با این تفاوت که کتاب «دینوزندگی» سال دوم در مقایسه با کتب اول و سوم، دو برابر بیشتر به این نیازها پاسخ نشان داد
هدف پژوهش عبارت بود از تحلیل محتوای کتابهای «دینوزندگی» در مقطع دبیرستان، به منظور تعیین ضریب درگیری دانشآموزان، با محتوای کتب مذکور. بدینمنظور پس از تعیین مؤلفههای معنویت (نیازهای وجود، ایمنیجویی معنوی، دوستیباخدا، کرامت و خودشکوفایی معنوی) به عنوان ملاکهای تحلیل و در نظر گرفتن پاراگرافهای هر درس به عنوان واحد تحلیل، بر اساس روش ویلیام رومی (1986) به تحلیلمحتوای متن و پرسشها اقدام گردید. نتایج تحلیل حاکی از آن است که میزان توجه به مؤلفههای نیاز معنوی، در هر سه کتاب مقطع دبیرستان، در حد پایینتر از متوسط قرار داشت (ضریب درگیری پایینتر از یک بود)، با این تفاوت که کتاب «دینوزندگی» سال دوم در مقایسه با کتب اول و سوم، دو برابر بیشتر به این نیازها پاسخ نشان داد
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_903_ff40dd74048d177f90fe7ba746e15773.pdf
نوجوانی
نیازهای معنوی
تحلیل محتوا
کتابهای «دینوزندگی»
دوره متوسطه
adolescence
Spiritual needs
content analysis
"religion and life" books
high school
per
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2588-4727
2013-05-29
7
12
37
68
904
Research Paper
مبانی و ساختار «زوجدرمانی اسلامی»
Principles and structure of "Islamic couple therapy"
محمدرضا سالاریفر
msalarifar@rihu.ac.ir
1
سید جلال یونسی
2
محمدحسین شریفینیا
sharifinia1@gmail.com
3
سیدمحمد غرویراد
mqaravi@rihu.ac.ir
4
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
مدیر گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
هدف پژوهش عبارت بود از تدوین مبانی و ساختار مداخلات اسلامی برای درمان مشکلات زوجها. سوال اول این بود که آیا اسلام این مداخلات را چه مقدار و براساس کدام مبانی دینی تجویز میکند؟ سوال دوم این بود که ساختار این مداخلات چگونه است. روش این پژوهش (با رویکردی علمی- دینی)، اینگونه بود که هم از متون اسلامی به سمت «تدوین زوجدرمانی» حرکت کردیم و هم به عکسِ آن.. نتایج پژوهش نشان داد که مداخلات فوق بر مبانی اسلامیِ زیر مبتنی است: 1. جایگاه خانواده و اهمیت آن در رشد فردی- اجتماعی؛ 2. ویژگیهای خانواده سالم؛ 3. آسیبشناسی خانواده؛ 4. اهداف تشکیل خانواده؛ 5. چارچوبهای فقهی و اخلاقی مداخلهها در زوجدرمانی و نیز معلوم شد که زوجدرمانی اسلامی در پنج بخش مداخلههای شناختی، عاطفی، رفتاری، ساختاری و معنوی قابل ارائه است. سه بخش اول متناظر با دیدگاه زوجدرمانی شناختی رفتاری است، در بخش ساختاری توزیع قدرت را، مبتنی بر حقوق زوجین و مرزها بر اساس آموزههایاسلامی قرار میدهد. در مداخلههای معنوی، توصیههای اسلام در باب اعتقادات، اخلاق و عبادت اسلامی مبنا قرار میگیرد.
هدف پژوهش عبارت بود از تدوین مبانی و ساختار مداخلات اسلامی برای درمان مشکلات زوجها. سوال اول این بود که آیا اسلام این مداخلات را چه مقدار و براساس کدام مبانی دینی تجویز میکند؟ سوال دوم این بود که ساختار این مداخلات چگونه است. روش این پژوهش (با رویکردی علمی- دینی)، اینگونه بود که هم از متون اسلامی به سمت «تدوین زوجدرمانی» حرکت کردیم و هم به عکسِ آن.. نتایج پژوهش نشان داد که مداخلات فوق بر مبانی اسلامیِ زیر مبتنی است: 1. جایگاه خانواده و اهمیت آن در رشد فردی- اجتماعی؛ 2. ویژگیهای خانواده سالم؛ 3. آسیبشناسی خانواده؛ 4. اهداف تشکیل خانواده؛ 5. چارچوبهای فقهی و اخلاقی مداخلهها در زوجدرمانی و نیز معلوم شد که زوجدرمانی اسلامی در پنج بخش مداخلههای شناختی، عاطفی، رفتاری، ساختاری و معنوی قابل ارائه است. سه بخش اول متناظر با دیدگاه زوجدرمانی شناختی رفتاری است، در بخش ساختاری توزیع قدرت را، مبتنی بر حقوق زوجین و مرزها بر اساس آموزههایاسلامی قرار میدهد. در مداخلههای معنوی، توصیههای اسلام در باب اعتقادات، اخلاق و عبادت اسلامی مبنا قرار میگیرد.
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_904_566a7b120c599998a95de70fde959a68.pdf
اسلام
زوجدرمانی
فقه
اخلاق
اعتقادات
عبادات
شناخت
رفتار
Islam
couple therapy
jurisprudence
Morality
beliefs
praying
Cognition
Behavior
per
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2588-4727
2013-05-29
7
12
69
94
905
Research Paper
بررسی رابطه بین «میزان دینداری والدین» با «خشونت آنان نسبت به فرزندان»
Investigating the relation between "Parents' level of religiosity" and "their violent behavior towards their children"
محمود یعقوبیدوست
1
حلیمه عنایت
2
کارشناس ارشد جامعهشناسی
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شیراز
هدف پژوهش بررسی رابطه بین «میزان دینداری والدین» با «خشونت آنان نسبت به فرزندان» بود که به روش پیمایشی در شهر اهواز اجرا شد. بدین منظور از بین دانشآموزان دبیرستانی و والدین آنها، نمونه 384 نفری با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب گردید. ابزار تحقیق عبارت بود از «مقیاس کودکآزاری و ضربه (CTQ) برنستاین و همکاران (1995 )» و «مقیاس گلاک و استارک با اقتباس از سراجزاده (1377)». نتایج تحقیق حاکی از معنیدار بودن رابطه بین متغیر میزان دینداری والدین با خشونت والدین آنها نسبت به کودکان میباشد. همچنین مشخص شد که بین «بعد اعتقادی و عاطفی دینداری» با «خشونت والدین نسبت به فرزندان» همبستگی منفی معنیدار وجود دارد؛ ولی بین «بعد مناسکی و پیامدی دینداری» با «خشونت والدین به فرزندان» همبستگی معنیدار وجود ندارد
هدف پژوهش بررسی رابطه بین «میزان دینداری والدین» با «خشونت آنان نسبت به فرزندان» بود که به روش پیمایشی در شهر اهواز اجرا شد. بدین منظور از بین دانشآموزان دبیرستانی و والدین آنها، نمونه 384 نفری با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب گردید. ابزار تحقیق عبارت بود از «مقیاس کودکآزاری و ضربه (CTQ) برنستاین و همکاران (1995 )» و «مقیاس گلاک و استارک با اقتباس از سراجزاده (1377)». نتایج تحقیق حاکی از معنیدار بودن رابطه بین متغیر میزان دینداری والدین با خشونت والدین آنها نسبت به کودکان میباشد. همچنین مشخص شد که بین «بعد اعتقادی و عاطفی دینداری» با «خشونت والدین نسبت به فرزندان» همبستگی منفی معنیدار وجود دارد؛ ولی بین «بعد مناسکی و پیامدی دینداری» با «خشونت والدین به فرزندان» همبستگی معنیدار وجود ندارد
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_905_5ac63c1b78560bf991f08c61bc7118c8.pdf
خشونت خانگی
میزان دینداری
والدین
سنجه گلاک و استارک
روانشناسی خانواده
violence at home
level of religiosity
parents
The Measure of Gelak and Stark
psychology of family
per
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2588-4727
2013-05-29
7
12
95
112
906
Research Paper
اثربخشی «آموزش معنویت» بر «سازگاری زناشویی زوجین»
Efficacy of "teaching spirituality" on the "couples' Marital Adjustment "
حمیدرضا عرب بافرانی
1
محمدباقر کجباف
m.kajbaf2006@gmail.com
2
احمد عابدی
a.abedi44@gmail.com
3
دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی دانشگاه اصفهان
دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه اصفهان
استادیار گروه روانشناسی دانشگاه اصفهان
هدف از این پژوهش بررسی تأثیر «آموزش معنویت» بر «سازگاری زناشویی زوجین» مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر اصفهان بود. روش پژوهش، شبهتجربی بوده بدین منظور30 زوج مراجعه کننده به مراکز مشاوره به روش داوطلبانه انتخاب شدند و به روش جایگزینی تصادفی در دو گروه قرار داده شدند (یک گروه کنترل و یک گروه آزمایش)؛ به گروه آزمایش آموزش معنویت توسط محقق داده شد. ابزار پژوهش در این تحقیق «پرسشنامه سازگاری زناشویی اسپاینر» میباشد. تجزیه تحلیل دادهها در دو سطح توصیفی و استنباطی صورت گرفت. مقایسه میانگین نمرات پس آزمون سازگاری زناشویی در گروههای مورد مطالعه و تحلیل کوواریانس نمرات آزمون سازگاری زناشویی نشان داد، بین گروه آزمایش و گروه کنترل در تمامی خردهمقیاسها، تفاوت معناداری وجود دارد. و معلوم شد که «سازگاری زناشویی» بر اثر «آموزش معنویت» افزایش مییابد
هدف از این پژوهش بررسی تأثیر «آموزش معنویت» بر «سازگاری زناشویی زوجین» مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر اصفهان بود. روش پژوهش، شبهتجربی بوده بدین منظور30 زوج مراجعه کننده به مراکز مشاوره به روش داوطلبانه انتخاب شدند و به روش جایگزینی تصادفی در دو گروه قرار داده شدند (یک گروه کنترل و یک گروه آزمایش)؛ به گروه آزمایش آموزش معنویت توسط محقق داده شد. ابزار پژوهش در این تحقیق «پرسشنامه سازگاری زناشویی اسپاینر» میباشد. تجزیه تحلیل دادهها در دو سطح توصیفی و استنباطی صورت گرفت. مقایسه میانگین نمرات پس آزمون سازگاری زناشویی در گروههای مورد مطالعه و تحلیل کوواریانس نمرات آزمون سازگاری زناشویی نشان داد، بین گروه آزمایش و گروه کنترل در تمامی خردهمقیاسها، تفاوت معناداری وجود دارد. و معلوم شد که «سازگاری زناشویی» بر اثر «آموزش معنویت» افزایش مییابد
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_906_b217ddaae2755860d26657eec81b38f1.pdf
سازگاری زناشویی
زوجین
معنویت
روانشناسی خانواده
Marital Adjustment
couples
spirituality
family psychology
per
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2588-4727
2013-05-29
7
12
113
134
907
Research Paper
تأثیر «سوگدرمانی شناختی– رفتاری با رویکرد اسلامی» بر «سلامت عمومی خانوادههای داغدیده»
The impact of "behavioral – cognitive bereavement care in Islamic view" on "general health of the bereaved family"
مرضیه شریفی
1
سیداحمد احمدی
2
مریم فاتحیزاده
3
دانشجوی دکتری مشاوره خانواده دانشگاه اصفهان
استاد گروه مشاوره دانشگاه اصفهان
دانشیار گروه مشاوره دانشگاه اصفهان
هدف پژوهش، بررسی میزان تأثیر «سوگدرمانی شناختی– رفتاری با رویکرد اسلامی» بر «شاخصهای سلامت عمومی درخانوادههای داغدیده» بود. این پژوهش، نیمهتجربی با استفاده از گروهکنترل وطرح پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری بود. نمونه تحقیق 16خانواده داغدیده بودند که بهشیوه نمونهگیری هدفمند، از بین خانوادههایمراجعهکننده بهمراکزدرمانی ومشاوره شهرستان فلاورجاندرسال1390، انتخاب وبهطور تصادفی دردوگروه آزمایش و کنترل (هرگروه 8 خانواده) جایگزین شدند. گروه آزمایش در8 جلسة سوگدرمانی شناختی– رفتاری با رویکرد اسلامی شرکت نمودند. هردوگروه، پرسشنامة سلامت عمومی (گلدبرگ، 1972) را در پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری تکمیل نمودند. دادههای پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که در پسآزمون و پیگیری، بین میانگین نمرات مؤلفههای سلامت عمومی در دوگروه آزمایش و کنترل، تفاوتمعنیداری وجوددارد(0005/0>p). یافتههای اینپژوهش، اثربخشیسوگدرمانی شناختی- رفتاری با رویکرد اسلامی، بر سلامتعمومی داغدیدگان را تأیید نموده و میتواند به عنوان برنامه درمانی برای خانوادههای داغدیده مورد استفاده قرار گیرد
هدف پژوهش، بررسی میزان تأثیر «سوگدرمانی شناختی– رفتاری با رویکرد اسلامی» بر «شاخصهای سلامت عمومی درخانوادههای داغدیده» بود. این پژوهش، نیمهتجربی با استفاده از گروهکنترل وطرح پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری بود. نمونه تحقیق 16خانواده داغدیده بودند که بهشیوه نمونهگیری هدفمند، از بین خانوادههایمراجعهکننده بهمراکزدرمانی ومشاوره شهرستان فلاورجاندرسال1390، انتخاب وبهطور تصادفی دردوگروه آزمایش و کنترل (هرگروه 8 خانواده) جایگزین شدند. گروه آزمایش در8 جلسة سوگدرمانی شناختی– رفتاری با رویکرد اسلامی شرکت نمودند. هردوگروه، پرسشنامة سلامت عمومی (گلدبرگ، 1972) را در پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری تکمیل نمودند. دادههای پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که در پسآزمون و پیگیری، بین میانگین نمرات مؤلفههای سلامت عمومی در دوگروه آزمایش و کنترل، تفاوتمعنیداری وجوددارد(0005/0>p). یافتههای اینپژوهش، اثربخشیسوگدرمانی شناختی- رفتاری با رویکرد اسلامی، بر سلامتعمومی داغدیدگان را تأیید نموده و میتواند به عنوان برنامه درمانی برای خانوادههای داغدیده مورد استفاده قرار گیرد
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_907_09bfaea00591838e84014334f44dd972.pdf
سوگدرمانی
درمان شناختیـ رفتاری
روانشناسی اسلامی
سلامت عمومی
روانشناسی خانواده
داغدیدگی
bereavement care
behavioral – cognitive remedy
Islamic psychology
general health
family psychology
bereavement
per
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2588-4727
2013-08-30
7
12
135
148
908
Research Paper
رابطة «انگیزش دینی» و «خودشناسی» با «فضایل اخلاقی»
Relation between "religious motive" and "knowledge of self" with "ethical values"
محمدتقی تبیک
mtabik@gmail.com
1
نیما قربانی
2
سیدمحمدرضا رضازاده
3
کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی دانشگاه تهران
دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه تهران
استادیار گروه روانشناسی دانشگاه تهران
هدف این پژوهش، بررسی نقش فرایندهای خودشناختی و جهتگیری دینی در «توانمندیهای خوی» بود. 315 دانشجو (227 مرد و 88 زن) به پرسشنامههای ذیل پاسخ دادند: مقیاس خودشناسیِ انسجامی (قربانی و همکاران، 2008)، مقیاس بهوشیاری (براون و ریان، 2003)، مقیاس بازنگریشده جهتگیری دینی (هیل، 1999) و پرسشنامه ارزشها در عمل: ابراز قابلیت خود (پترسون، 2004). نتایج نشان داد که توانمندیهای خوی با خودشناسی انسجامی، بهوشیاری و جهتگیری دینی درونی و جهتگیری دینی بیرونی فردی، همبستگی مثبت دارد. تحلیل رگرسیون نشان داد که از میان متغیرهای پیشبین، خودشناسیِانسجامی، بیشترین نقش را در تبیین واریانس توانمندیهای خوی دارد و از میان انواع دینداری، فقط جهتگیریدینی درونی توانست واریانس توانمندیهای خوی را تببین کند. پس از کنترل فرایندهای خودشناختی (از طریق رگرسیون سلسله مراتبی)، جهتگیریدینی درونی توانست مقادیر معناداری از توانمندیهای خوی را تبیین کند
هدف این پژوهش، بررسی نقش فرایندهای خودشناختی و جهتگیری دینی در «توانمندیهای خوی» بود. 315 دانشجو (227 مرد و 88 زن) به پرسشنامههای ذیل پاسخ دادند: مقیاس خودشناسیِ انسجامی (قربانی و همکاران، 2008)، مقیاس بهوشیاری (براون و ریان، 2003)، مقیاس بازنگریشده جهتگیری دینی (هیل، 1999) و پرسشنامه ارزشها در عمل: ابراز قابلیت خود (پترسون، 2004). نتایج نشان داد که توانمندیهای خوی با خودشناسی انسجامی، بهوشیاری و جهتگیری دینی درونی و جهتگیری دینی بیرونی فردی، همبستگی مثبت دارد. تحلیل رگرسیون نشان داد که از میان متغیرهای پیشبین، خودشناسیِانسجامی، بیشترین نقش را در تبیین واریانس توانمندیهای خوی دارد و از میان انواع دینداری، فقط جهتگیریدینی درونی توانست واریانس توانمندیهای خوی را تببین کند. پس از کنترل فرایندهای خودشناختی (از طریق رگرسیون سلسله مراتبی)، جهتگیریدینی درونی توانست مقادیر معناداری از توانمندیهای خوی را تبیین کند
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_908_36430726abff5f98874b78935e6f0916.pdf
خودشناسی انسجامی
بهوشیاری
جهتگیری دینی
توانمندیهای خوی
فضایل اخلاقی
روانشناسی مثبت
integrative self – knowledge
mindfulness
religious orientation
behavioral capabilities
positive psychology
per
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2588-4727
2013-05-29
7
12
149
168
909
Research Paper
مبانی نظری «نقش مدیریتی مرد» در خانواده با رویکردی روانشناختی
Theoretical principles of "managing role of man" in family with psychological approach
علیاحمد پناهی
1
مسعود آذربایجانی
mazazerbayejani@yahoo.com
2
استادیار پژوهشگاه حوزه ودانشگاه
دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
هدف پژوهش، بررسی پایه نظری «نقش مدیریتی مرد» از دیدگاه اسلام بود. پرسش اساسی این پژوهش عبارت بود از: 1. نقش مدیریتی خانواده به عهده کیست؟؛ 2. جایگاه هر کدام از مرد و زن در رابطه با این نقش کجاست؟. روش پژوهش، توصیفی– تحلیلی است، به این منظور پس از شناسایی و استخراج مفاهیم و مستندات، از متون دینی، به تحلیل محتوای آنها پرداخته شد. نتایج نشان داد که نقش «مدیریت کلان» خانواده به عهده مرد و «مدیریت داخلی خانواده» به عهده زن میباشد.
هدف پژوهش، بررسی پایه نظری «نقش مدیریتی مرد» از دیدگاه اسلام بود. پرسش اساسی این پژوهش عبارت بود از: 1. نقش مدیریتی خانواده به عهده کیست؟؛ 2. جایگاه هر کدام از مرد و زن در رابطه با این نقش کجاست؟. روش پژوهش، توصیفی– تحلیلی است، به این منظور پس از شناسایی و استخراج مفاهیم و مستندات، از متون دینی، به تحلیل محتوای آنها پرداخته شد. نتایج نشان داد که نقش «مدیریت کلان» خانواده به عهده مرد و «مدیریت داخلی خانواده» به عهده زن میباشد.
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_909_5c6ebbf50f52464c71d44ceaac6a0c9a.pdf
مدیریت خانواده
روانشناسی خانواده
خانواده اسلامی
روانشناسی زن و مرد
اسلام و نقش
family management
family psychology
Islamic family
man and woman psychology