%0 Journal Article %T بازکاوی و مقایسه جایگاه عادت در تربیت از دیدگاه مرتضی مطهری و امانوئل کانت %J مطالعات اسلام و روانشناسی %I پژوهشگاه حوزه و دانشگاه %Z 2008-1103 %A رفیعی, بهروز %D 2020 %\ 03/20/2020 %V 14 %N 26 %P 105-123 %! بازکاوی و مقایسه جایگاه عادت در تربیت از دیدگاه مرتضی مطهری و امانوئل کانت %K مطهری %K کانت %K عادت فعلی %K عادت انفعالی %K تربیت %R 10.30471/psy.2020.4791.1496 %X این جستار در پی بررسی رابطه عادت با تربیت از دیدگاه مرتضی مطهری (1298−1358ه.ش) و امانوئل کانت[1] (1724−1804م)، فیلسوف آلمانی است تا از این رهگذر معلوم شود: تربیت چگونه تعریف می‎شود؛ عادت چه تعریفی دارد و چه نسبتی میان عادت و تربیت حاکم است. در این پژوهش بنیادی−تاریخی که به روش توصیفی−تحلیلی انجام شده است، برای بازشکافت دیدگاه مطهری و کانت درباره عادت و نسبت آن با تربیت، به گردآوری اطلاعات لازم و تحلیل آنها پرداخته شد و برپایه یافته‎های موجود معلوم شد که: الف) مطهری درمجموع با ایجاد عادات در متربی موافق‎ است و حتی عادت را یکی از روش‎های تربیتی می‎داند؛ ب) وی برای تبیین دیدگاه برگزیده خود در اقدامی ابتکاری، عادت را به فعلی (تکرار تأثیر و فعل/ مثبت) و انفعالی (تکرار تأثر و انفعال/ منفی) تقسیم کرده است؛ 3) بنا بر قول مشهور، کانت عادت را برای تربیت، زیانبار خوانده ‎است؛ ج) به نظر نگارنده، کانت بی‎آنکه عنوان کند یا حتی متوجه باشد، از عادت چنان یاد کرده است که گویی به تقسیم عادت به فعلی و انفعالی باور دارد و اولی را بخشی از تربیت و دومی را مخالف آن می‎داند؛ د) بنابراین و به ادعای بی‎سابقۀ این مقاله، نگرش مطهری و کانت نسبت به عادت و تربیت (با چشم‌پوشی از جزئیات)، بسیار به هم نزدیک و بلکه یکی است. [1] .Immanuel Kant %U https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_1724_e7082f19a7ebaf5cff50bd0869b4a19a.pdf