2024-03-29T02:53:18Z
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=378
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2008-1103
1401
16
30
تدوین مدل مفهومی مرکزیت بخشی نابهنجار به خود در منابع اسلامی
مجتبی
حافظی
حمید
رفیعی هنر
عباس
آینه چی
هدف پژوهش حاضر تدوین مدل مفهومی ساختاری مرکزیتبخشی نابهنجار به خود در منابع اسلامی و بررسی میزان روایی آن بود. نخست با رویکردی کیفی در قسمت جمعآوری متون و رسیدن به متون برگزیده، از روش حوزههای معنایی و در قسمت تحلیل متون، از روش تحلیل محتوای کیفی سیه و شانون (2005) به شیوه تحلیل محتوای قراردادی استفاده شد؛ بدینمنظور سه مرحله کدگذاری انجام و 526 کد در مرحله کدگذاری باز، 74 کد محوری در مرحله اول، 15 کد محوری در مرحله دوم، 3 کد انتخابی به عنوان مقوله عمده و یک مقوله هسته مرکزی شناسایی و مدل مفهومی سازه مرکزیتبخشی نابهنجار به خود ترسیم گردید. سپس در رویکردی کمّی با بهکارگیری روش ارزیابی نظرات کارشناسان، شاخص روایی محتوایی مدل از یازده متخصص به روش نمونهگیری هدفمند سنجیده شد. یافتههای پژوهش نشان داد که سازه مرکزیتبخشی نابهنجار به خود دارای چهار مؤلفه خودرضایتی، خودبرتری، خودنمایشی و خودفزونی، 36 نشانه، شش شرط علّی (عدم شناخت خود یا جایگاه آن، عدم شناخت خداوند یا جایگاه او، خوددوستداریذاتی، خودکمبینی، علاقه ذاتی به دیده شدن، بینهایتطلبی ذاتی) و یازده پیامد میباشد.
خود
خودمحوری
خودخواهی
خودشیفتگی
روانشناسی اسلامی
2022
03
21
1
17
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_1831_53f193d73a660f0cb79a356b1d917f9f.pdf
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2008-1103
1401
16
30
نگرش به خداوند، خود و دیگران در مبتلایان به اسکیزوفرنی، دوقطبی و افسردگی: یک مقایسه کیفی
محمد زمان
کامکار
محمدمهدی
شمسایی
عطیه
گلبینی مفرد
روح الله
براتیان
هدف از این پژوهش مقایسه نگرش به خداوند، نگرش به خود و نگرش به دیگران در مبتلایان به اسکیزوفرنی، دوقطبی و افسردگی بود. پژوهش حاضر به صورت کیفی انجام شد. جامعه آماری شامل بیماران با تشخیص اسکیزوفرنی، دوقطبی و افسردگی بستری در محدوده زمانی بهار و تابستان 1396 بیمارستان 5 آذر گرگان بودند. از جامعه مذکور تعداد 15 نفر از هر گروه با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب و با در نظر گرفتن سن، تأهل و جنسیت همتا شدند. ابزارهای پژوهش شامل چکلیست اطلاعات دموگرافیک و فرم مصاحبه نیمهساختاریافته براساس متغیرهای تحقیق بود. مصاحبهها تا رسیدن به غنای مورد نظر و اشباع داده ادامه یافت. نتایج نشان داد افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نسبت به مبتلایان افسردگی و اسکیزوفرنی، نگرش بهتری نسبت به خداوند داشتند و افراد مبتلا به افسردگی نیز نسبت به مبتلایان اسکیزوفرنی از نگرش بهتری نسبت به خداوند برخوردار بودند. افراد مبتلا به افسردگی نسبت به مبتلایان به اسکیزوفرنی و دوقطبی، نگرش بهتری نسبت به خود و دیگران داشتند و افراد مبتلا به دوقطبی نسبت مبتلایان اسکیزوفرنی نیز از نگرش بهتری نسبت خود و دیگران برخوردار بودند. نتایج گویای وجود بخشهای سالم این مبتلایان در نگرش نسبت به خداوند، خود و دیگران است که ارتباط و اتحاد درمانی با این بخشهای سالم و توانمندیهای درونی میتواند هزینه فایده درمان را بهبود ببخشد.
آسیب
درمان
سلامت
نگرش
اختلال
2022
03
21
19
32
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_1932_533fdacf0a72b7a63ac0db50047e31e5.pdf
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2008-1103
1401
16
30
تأثیر مداخله چندبعدی معنوی بر کورتیزول بزاقی، آشفتگیهای روانشناختی و ادراک بیماری پس از جراحی بایپس عروق
فاطمه
نیکوئی
مسعود
جانبزرگی
با توجه به اینکه بیماری قلبی یکی از شایعترین بیماریهای مزمن است که تحتتأثیر آشفتگیهای هیجانی قرار دارد، تعدیل این هیجانها در بهبودی وضعیت بیمار نقش اساسی دارد، هدف از این پژوهش بررسی اثر مداخله چندبعدی معنوی بر کورتیزول بزاقی، ادراک بیماری و آشفتگیهای روانشناختی بیماران جراحی بایپس عروق کرونری بود. مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با گروه کنترل و طرح پیشآزمون−پسآزمون با پیگیری یک ماهه و سه ماهه بود. جامعۀ آماری این پژوهش بیمارانی بودند که جراحی پیوند عروق کرونر داشتند و به مرکز بازتوانی بیمارستان قلب تهران مراجعه کردند. سی نفر به روش در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزار این پژوهش پرسشنامۀ 21DASS−، کیت کورتیزول بزاقی و ادراک بیماری IPQ−R بود. گروه آزمایش طی ده جلسه 90 دقیقهای در معرض متغیر مستقل (مداخله چندبعدی معنوی) قرار گرفت. جهت تحلیل دادهها از تحلیل کوواریانس چندمتغیری و نرمافزار SPSS استفاده شد. یافتهها نشان میدهد که بین میانگین مقیاسهای پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری، ادراک بیماری (168/211F=، 001/0>p)، کورتیزول بزاقی (436/89F=، 001/0>p)، استرس (196/251 F=،001/0>p)، اضطراب (896/209F=، 001/0>p) و افسردگی (042/143F=، 001/0>p) تفاوت معناداری بین گروه آزمایش و گروه کنترل وجود دارد؛ بنابراین با توجه به نتایج پژوهش میتوان ادعا کرد که مداخله چندبعدی معنوی بر کورتیزول بزاقی، ادراک بیماری و آشفتگیهای روانشناختی بیماران مؤثر بوده است.
درمان چندبعدی معنوی
ادراک بیماری
آشفتگیهای هیجانی
2022
03
21
33
51
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_1955_06e7ab6c271376cb53ccb0b1c4b571cf.pdf
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2008-1103
1401
16
30
الگوی مفهومی انگیزش قرآنبنیان (تحلیل محتوای کیفی)
احسان
فدائی
محمد
کاویانی
محمد
امینی تهرانی
هدف پژوهشِ حاضر ارائه «الگوی مفهومی انگیزش مبتنی بر قرآن» با بررسی مفاهیم استخراج شده از قرآن کریم بود. سؤال اصلی پژوهش عبارت بود از: «الگوی مفهومی انگیزش قرآنبنیان چیست؟». این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادی−توسعهای بهشمار میرود و روش کیفی مورد استفاده در این پژوهش، «تحلیل محتوای کیفی» بود که در آن متن آیات کل قرآن (جامعه آماری) بررسی و مضمونهای مربوط به «الگوی مفهومی انگیزش» بهعنوان نمونه (بالغ بر 2700 آیه) شناسایی شد. سپس با مراجعه به تفاسیر، طبقهبندی مفهومی، کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفت و محقق در راستای ارائه الگویی جامع پس از کدگذاری به سه مضمون پایه اعم از «علّی»، «ساختاری» و «پیامدی» رسید. یافتهها در بخش مضمون علّی متشکل از مقوله وادارنده بیرونی و درونی 29 مؤلفه، بازدارنده بیرونی و درونی با 16 مؤلفه طراحی شد. در مضمون ساختاری دو مقوله شناختی با 4 مؤلفه اصلی و تمایلات رفتاری با 11 مؤلفه ارائه و در مضمون پیامدی در مقولههای فردی 9 مؤلفه، خانوادگی 5 و اجتماعی 10 مؤلفه طراحی شد. روایی و اعتبار این الگو در مرحله اولیه توسط هفده نفر از کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت. مقدار cvr و cvi نشاندهنده روایی محتوایی این الگوی مفهومی است. نتایج نشان داد الگوی مفهومی انگیزش قرآنبنیان با مفهوم انگیزش در روانشناسی معاصر از حیث ماهیت، مبانی روانشناختی، ساختارهای شناختی−رفتاری، عوامل مؤثر و روش سنجش متفاوت است.
الگو
انگیزش
قرآنبنیان
تحلیل محتوای کیفی
2022
03
21
53
70
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_2020_a5471f8dc7df83c8ad812eab4c3fdf25.pdf
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2008-1103
1401
16
30
تبیین ویژگیهای سرشتی روان انسان در قرآن
رضا
پیامی
حجت الله
فراهانی
هدف این پژوهش تبیین ویژگیهای سرشتی روان انسان در قرآن است. این پژوهش به این پرسش میپردازد که قرآن چه مواردی را بهعنوان ویژگیهای سرشتی روان انسان معرفی میکند. روش به کار رفته در این پژوهش تحلیل مضمون بود که براساس آن نخست مفاهیم، سپس زیرمقولات و پس از آن مقولات مربوطه از قرآن گردآوری شد؛ بدینترتیب مشخص شد که نه میتوان انسان را یکسره منفی تحلیل کرد و نه محدودیتهای او را نادیده گرفت، بلکه انسان متشکل از سه زوج مقولۀ «خداگرایی فطری−شُحّ»، «دارای بهترین روان ممکن−بیثباتی شناختی، هیجانی و رفتاری» و «استعداد کمال−سوءاستفاده از خرد» است که به ترتیب «کمالطلبی دوسویه»، «صیانت نفس» و «خرد و اختیار برآمده از آن» تبیینگر رابطه این زوج مقولههای امتیازی−محدودیتی میباشند. با توجه به آنکه «بیثباتی شناختی، هیجانی و رفتاری» بیشترین تکرار را در میان مقولات دارد، توجه ویژه به این محدودیت انسانی لازم به نظر میرسد.
روانشناسی اسلامی
روانشناسی قرآنبنیان
انسانشناسی قرآنی
تحلیل مضمون
2022
03
21
71
88
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_1978_fca4de72d2e29e1c6e395a1733c442c7.pdf
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2008-1103
1401
16
30
ساخت پرسشنامه اولیه موفقیت امام جماعت براساس منابع اسلامی
مجتبی
غفاری
رحیم
میردریکوندی
محمدرضا
احمدی
این پژوهش با هدف ساخت پرسشنامه اولیه موفقیت امام جماعت مسجد براساس منابع اسلامی انجام شد. بر این اساس روش پژوهش، روش تحلیل محتوا و روش پیماشی بود که پنجاه نفر از ائمه جماعت موفق به صورت تصادفی با روش خوشهای انتخاب شدند. برای بررسی روایی محتوا، مؤلفهها و گویههای پرسشنامه از نظر شش نفر از کارشناسان متخصص در نماز و تبلیغ و کارشناسان روانشناسی استفاد شد که محاسبه ضریب کندال نشاندهنده میزان توافق کارشناسان خبره در مورد موافقت گویهها با مستندات اسلامی و نحوه دلالت آنهاست. جهت محاسبه روایی این پرسشنامه، همبستگی هر گویه با نمره کل محاسبه و گویههایی تأیید شد که همبستگی بالایی 3/0 با نمره کل دارند؛ همچنین برای بررسی اعتبار پرسشنامه، ضریب آلفای کرونباخ 83/0 و همبستگی بین دونیمه پرسشنامه محاسبه شد که نتایج نشاندهنده اعتبار بالای پرسشنامه میباشند.
پرسشنامه
اعتبار
روایی
موفقیت
امام جماعت
مسجد
2022
03
21
89
104
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_1988_dd644947677e4040d84d0a6c9bddf6a9.pdf
مطالعات اسلام و روانشناسی
2008-1103
2008-1103
1401
16
30
مرور نظاممند و متاسنتز مطالعات مربوط به چرایی مکتب روانشناسی اسلامی
امین
ترحمی اصل
سید ایمان
قطب
محمدرضا
سالاری فر
مسلمانان همخوان با زمینههای اعتقادی−فرهنگی، خدمات روانشناختی ویژهای را طلب میکنند؛ همچنین تفاوت مبانی اسلامی با مبانی روانشناسی لزوم تأسیس «مکتب روانشناسی اسلامی» را قطعی میکند. بررسی چرایی مکتب به تسهیل نقد و بررسی با یکپارچه شدن ضرورتها، مشخص شدن جهتِ حرکت و نیز انصراف یا اطمینان علاقهمندان از ادامۀ این مسیر کمک میکند؛ همچنین کثرتِ دادهها در این موضوع، پژوهشی با روش مرور نظاممند و متاسنتز را ضروری میسازد. «مرور نظاممند» روش قاعدهمندی برای یافتن همۀ اطلاعات موجود در یک موضوع خاص میباشد. «متاسنتز» روشی است که با تلفیقِ نتایجِ پژوهشهای کیفی، تفاوتها و شباهتهای آنها با هم مقایسه میشود. نتیجۀ مرور نظاممند این پژوهش شناساییِ 37 نشریه و 33 استاد بود که از بررسی آرشیو و آثار ایشان 60 کتاب، 700مقاله، 18میزگرد استخراج شد؛ پس از حذف اسناد نامرتبط؛ 3کتاب، 14مقاله، 7مصاحبه و 14میزگرد با روش فراترکیب؛ تلخیص، کدگذاری، دستهبندی، یکپارچهسازی و بازنویسی شد. نتایج پژوهش نشان داد که به چرایی دو دسته پاسخ داده شده است: «کاستیهای روانشناسی» و «درونداشتهای مکتبروانشناسیاسلامی». کاستیهای روانشناسی در شش سرفصلِ «وجود سوگیری»، «خطای مبانی»، «ناسازگاریِ فرهنگی اعتقادی»، «محدودیت و انحصارِ روشمندی»، «ناکارآمدی»، «ارزشمداری» قرار میگیرد. درونداشتها نیز در پنج سرفصلِ «فرصتهای روانشناسی موجود»، «وجود معارف روانشناختی دینی»، «لزوم تحقق رویکرد جامع و واحد»، «جامعهسازی اسلامی» و «منافع بومیسازی» است.
روانشناسی اسلامی
مکتب
مرور نظاممند
متاسنتز
مطالعات روانشناسی با رویکرد
2022
03
21
105
124
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_2005_5c20c8cb6fc42e1a6478a45c4cd78866.pdf