نیایش و نماز براساس رویکرد رفتاری‌نگر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری روان‌شناسی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات

چکیده

این پژوهش درصدد پاسخگویی به دو سؤال عمده می‌باشد که عبارت است از:
1. آیا رویکرد رفتارگرایی در روان‌شناسی، نماز را می‌تواند همانند سایر رفتارهای انسان تبیین کند؟
2. آیا تبیین نماز براساس رویکرد رفتارگرایی منطبق با آیات قرآن و روایات ائمه(ع) است؟
روش پژوهش کتابخانه‌ای و آرشیوی است، این مقاله گامی در جهت گسترش و تعمیم رویکرد رفتارگرایی در رابطه با موضوعات دینی (در موضوع نماز) است. هدف مقاله تبیین روان‌شناختی چرایی و چگونگی رفتار نمازآموزی است. این  پژوهش گامی جهت تجربی کردن مباحث روان‌شناسی اسلامی است. در این مقاله اصول و مبانی دو رویکرد اصلی و مهم رفتارگرایی یعنی شرطی‌سازی‌های کلاسیک و عاملی به‌طور خلاصه بیان و در ادامه، آیات و روایات ائمه(ع) که به نوعی مؤید این اصول است مطرح شده است و درنهایت، با تعریف و تأیید این نکته که نماز همانند سایر رفتارها قابلیت تبیین براساس اصول رفتارگرایی را دارد و آیات و روایات ائمه نیز مؤید این مسئله است، به دو پرسش فوق پاسخ داده و نتیجه گرفته است که نماز مانند سایر رفتارها تابع همان اصول رفتارگرایی است و این مسئله منطبق با آیات قرآن و روایات اسلامی است. در خاتمه اشاره می‌شود که رفتارگرایی به عنوان یک مکتب، جامعیت روان‌شناختی ندارد و مانند بقیة مکاتب روان‌شناسی، فقط به بعضی از ابعاد انسان می‌پردازد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Worship and the prayer based on behavioristic approach

نویسنده [English]

  • Majid Mehrmohammadi
چکیده [English]

The present study aims to answer two main questions:
1. Can behavioristic approach explain the prayer like other human's activities?
2. Is the explanation of the prayer based on behavioristic approach compatible with Quran verses and narrations of Imams (PBUH)
   In order to generalize behaviorism to religious topics (e.g. the prayer) and explain what and how it should be trained, the study is considered as a step towards experimentation of Islamic psychology issues. Firstly, it deals with the principles and fundamentals of two important approaches of behaviorism, namely "Classical Conditioning" and "Factor Conditioning", are shortly discussed. Afterwards, Quran verses and narrations of Imams (PBUH) are consulted to confirm these psychological principles. Finally, compatibility between fundamentals of behavioristic approach and Quran verses and narrations of Imams (PBUH) are emphasized and thus mentioned questions will be replied. Accordingly, the prayer – similar to other human's behaviors – is a function of behaviorism principles, and this is consistent with the verses of Quran as well as Islamic narrations. In conclusion, it is indicated that behaviorism, as a school of thought, has not psychological universality, and like other psychological schools only examines some of human's aspects

کلیدواژه‌ها [English]

  • The prayer
  • Psychology
  • Behaviorism
  • Classical conditioning
  • Factor conditioning