ساخت و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه گرایش‌های معنوی در دانشجویان دانشگاه اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دکترای روان‌شناسی دانشگاه اصفهان

3 عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان

4 کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی دانشگاه شیراز

چکیده

مقدمه وهدف: با توجه به اهمیت معنویت ورشد معنوی انسان ودرنظرگرفتن آن به‌عنوان بعد چهارم از دید سازمان بهداشت جهانی، تدوین ابزاری جهت ارزیابی گرایشات معنوی افراد ـ صرف‌نظر از دین و مذهب آنها ـ ساخت و هنجاریابی پرسشنامه گرایش‌های معنوی در دانشجویان دانشگاه اصفهان، مدّنظر این تحقیق قرار گرفت.
روش: بر این اساس در قالب یک پژوهش از نوع زمینه‌یابی، تعداد 307 نفر (151 پسر و 156 دختر) از دانشجویان دوره‌های شبانه و روزانه در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان شاغل به تحصیل در سال تحصیلی 87-1386 به شیوة تصادفی ساده انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه گرایش‌های معنوی ـ که شامل 33 سؤال نهایی بود وبرمبنای پیشینة نظری تدوین شده بود ـ مورد ارزیابی قرار گرفتند.
یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل عاملی مرتبة دوم بیانگر آن بود که پرسشنامه مذکور براساس 14/57 درصد واریانس کل، دارای چهار عامل زیربنایی با عناوین «باورهای معنوی»، «تجربه معنوی در زندگی»، «خودشکوفائی معنوی» و «فعالیت‌های اجتماعی - مذهبی» می‌باشد. بررسی مجدد روایی این پرسشنامه از طریق همبستگی خرده مقیاس‌ها با نمرة کل نیز نشان داد که هر چهار عامل استخراج شده دارای ضرایب همبستگی بالا ومعناداری با یکدیگر وبا نمرةکل پرسشنامه می‌باشند (001/0P<). بررسی پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرانباخ نیز نشان داد که خرده‌مقیاس «باورهای معنوی» دارای ضریب آلفای 89/0، خرده‌مقیاس «تجربه معنوی درزندگی» دارای ضریب 63/0، «خودشکوفائی معنوی» دارای ضریب آلفای 83/0 و خرده مقیاس «فعالیت‌های اجتماعی ـ مذهبی» دارای ضریب آلفای 88/0 می‌باشد. ضمن اینکه ضریب آلفای کل پرسشنامه نیز، 93/0 به دست آمد. بحث در یافته‌ها: ارزیابی پرسشنامه گرایش‌های معنوی نشان داد که پرسشنامة مذکور دارای عوامل زیربنایی مطلوب و همبسته برای سنجش گرایش‌های معنوی افراد می‌باشد، کما اینکه دارای ضرایب پایایی عمدتاً بالایی نیز می‌باشد؛ لذا از این پرسشنامه می‌توان در جهت ارزیابی گرایشات معنوی در حیطه‌های تحقیق و درمان استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing and examining psychometric features of Spiritual Tendencies Questionnaire among Isfahan University students

نویسندگان [English]

  • Ehsan Sharifi 1
  • Hosseinali Mehrabi 2
  • Mehrdad Kalantari 3
  • Davood Meftagh 4
1
2
3
4
چکیده [English]

Introduction and objective: because of importance of spirituality and human's spiritual development, and also considering spirituality as fourth aspect from World Health Organization perspective, design of a tool evaluating individuals' spirituality tendencies – regardless of their religion – has been taken into consideration. Hence, designing and examining Spiritual Tendencies Questionnaire among IsfahanUniversity students is the main aim of this research.
Method: to do the study, 307 subjects (151 male and 156 female) of graduate and postgraduate students of IsfahanUniversity – in years 1386-1387 – were selected using simple random sampling. Afterwards, they were evaluated based on Spiritual Tendencies Questionnaire.
Results: according to Chi-square test, it was realized that the questionnaire has four fundamental factors – spiritual believes, spiritual experience in life, spiritual self-actualization, and socio-religious activities – based on total variance 57.14%. Reexamining validity of the questionnaire demonstrated that the mentioned fundamental factors have high as well as significant correlation coefficients with each other and also with the total number of the questionnaire (P<0/001). Moreover, using Cronbach's alpha, reliability of the questionnaire was confirmed. Accordingly, measures of "spiritual believes", "spiritual experience in life", "spiritual self-actualization", and "socio-religious activities" had alpha coefficients 0.89, 0.63, 0.83 and 0.88, respectively. Notably, total alpha coefficient of the questionnaire was equal to 0.93.Discussion: evaluation of Spiritual Tendencies Questionnaire indicated that it has acceptable reliability coefficient to be applied for future research in related areas. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spiritual tendencies
  • Spiritual Believes
  • Feeling of spirituality
  • Spiritual self-actualization
  • Socio-religious activities
  • students