پیش‌بینی «آسایش درونی» بر اساس «نگرش به دین» با واسطه‌گری «امید» و «معنای زندگی»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم رفتاری دانشگاه

2 استاد روان‌شناسی بالینی

3 دانشیار روان‌شناسی بالینی

4 دانشیار

چکیده

پژوهش‌ها گویای رابطه مثبت دینداری با آسایش و سلامت جسمی و روانی اند. پژوهش پیش رو به بررسی ارتباط «نگرش به دین» (شامل باورها و مناسک دینی) با «آسایش درونی» (شامل شادی، رضایت از زندگی، و حرمت خود) از طریق «امید» و «معنای زندگی» می‌پردازد. 493 دانشجو از رشته‌های مختلف دانشگاه‌های تهران به صورت غیر تصادفی انتخاب شدند و به این پرسشنامه‌ها پاسخ دادند: «مقیاس شادی درونی»، «مقیاس رضایت از زندگی»، «مقیاس حرمت خود روزنبرگ»، «مقیاس نگرش مسلمانان به دین»، «آزمون هدف در زندگی»، و «مقیاس امیدواری». یافته‌ها نشان دادند که نگرش به دین با شادی، رضایت از زندگی، حرمت خود، امیدواری، و معنای زندگی رابطة مثبت دارد. آزمون سوبل نقش واسطه‌ای امیدواری و معنای زندگی را در روابط نگرش به دین با شادی، رضایت از زندگی، و حرمت خود تائید کرد. امید و معنا جوهرة دین قلمداد شده‌اند. نتایج پژوهش حاضر گویای آن‌اند که جوهرة دین به آسایش انسان‌ها کمک می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Prediction of Inner Comfort Based on the Attitude to Religion with the Mediation of Hope and the Meaning of Life

نویسندگان [English]

  • Naser Aghababaei 1
  • Faramarz Sohrabi 2
  • Hussein Skandari 3
  • Ahmad Borjali 3
  • NourAli Farokhi 4
1 Assistant Professor of Behavioral Sciences, Institute for Research and Development in Humanities
2 Professor of Clinical Psychology
3 Associate Professor of Clinical Psychology
4 Associate Professor of Assessment and Measurement
چکیده [English]

The researches have confirmed that religiosity has a positive relationship with comfort and physical and mental health. This study tried to investigate the relationship between the attitude to religion (including religious beliefs and rites) and inner comfort (including happiness, life satisfaction, self-esteem) through hope and the meaning of life. 493 students in different fields of study were non-randomly selected among the universities of Tehran and answered the following questionnaires: The scale of inner happiness, the scale of life satisfaction, the Rosenberg's self-esteem scale, the scale of Muslims' attitude to religion, the test of purpose in life, and the scale of hope. The findings indicated that the attitude to religion has a positive relationship with happiness, life satisfaction, self-esteem, hope, and the meaning of life. The Sobel test confirmed that hope and the meaning of life play a mediator role in the relationship of attitude to religion with happiness, life satisfaction, and self-esteem. Hope and meaning are the essence of religion. This study concluded that the essence of religion helps the humans' comfort.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religiosity
  • attitude to religion
  • inner comfort
  • meaning of life
  • hope
  • religious psychometrics

مراجع

  1. آشوری، داریوش (1384)، فرهنگ علوم انسانی؛ انگلیسی−فارسی، تهران: نشر مرکز.
  2. آقابابایی، ناصر (1391)، «رابطه صداقت و فروتنی با شخصیت، دین، و بهزیستی فاعلی»، روان‌شناسی و دین، ش19، ص25−40.
  3. آقابابایی، ناصر (1394)، «نقش واسطه‌ای هدف در زندگی در رابطه جهت‌گیری دینی با شادی و رضایت از زندگی»، اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی، س1، ش2، ص77−92.
  4. آقابابایی، ناصر؛ حجت‌الله فراهانی؛ عباس رحیمی‌نژاد و علیرضا فاضلی مهرآبادی (1388)، «معنویت و احساس شخصی روان‌درستی در دانشجویان و طلاب»، مجله علوم روان‌شناختی، ش31، ص360−372.
  5. اسپیلکا، برنارد؛ هود، رالف دبلیو؛ هونسبرگر، بروس و گرساچ، ریچارد (2003)، روان‌شناسی دین براساس رویکرد تجربی، ترجمه محمد دهقانی (1390)، تهران: رشد.
  6. براهنی، محمدنقی؛ محمدرضا باطنی؛ علی‌اکبر سیف؛ یوسف کریمی؛ جمال عابدی؛ گاهان، نیسان ... بامدادی، جلال (1384)، واژه‌نامۀ روان‌شناسی و زمینه‌های وابسته، چ12، تهران: فرهنگ معاصر.
  7. بیانی، علی‌اصغر؛ عاشور محمد کوچکی و حسنیه گودرزی (1386)، «اعتبار و روایی مقیاس رضایت از زندگی»، روان‌شناسان ایرانی، س3، ش11، ص259−265.
  8. پرچم، اعظم؛ مریم فاتحی‌زاده و زهرا محققیان (1390)، «بررسی تطبیقی ناامیدی در نظریه اسنایدر و قرآن کریم»، مطالعات اسلامی: علوم قرآن و حدیث، ش87، ص83−108.
  9. جوشن‌لو، محسن و غلامحسین قائدی (1387)، «بررسی مجدد پایائی و اعتبار مقیاس حرمت خود روزنبرگ در ایران»، دانشور رفتار، ش31، ص49−56.
  10. چراغی، مونا؛ حمیدرضا عریضی و حجت‌الله فراهانی (1387)، «بررسی اعتبار، روایی، تحلیل عوامل و هنجاریابی پرسشنامه هدف در زندگی کرامباف و ماهولیک»، روان‌شناسی، ش48، ص396−413.
  11. سراج‌زاده، سیدحسین و فرشته رحیمی (1392)، «رابطه دینداری با معناداری زندگی در یک جمعیت دانشجویی»، راهبرد فرهنگ، ش24، ص7−30.
  12. کلینی، محمد (۱۴۱۳ق)، الکافی، بیروت: دار الاضواء.
  13. کوئنیگ، هارولد (2005)، ایمان و سلامت روان (منابع مذهبی جهت شفا جستن)، ترجمه نجف طهماسبی‌پور و محمد شعبانی (1394)، تهران: آوای نور.
  14. موسوی خمینی، سیدروح‌الله (1376)، چهل حدیث، چ14، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  15. نصیری، حبیب‌اله و بهرام جوکار (1387)، «معناداری زندگی، امید، رضایت از زندگی، و سلامت روان در زنان»، پژوهش زنان، س6، ش2، ص157−176.
  16. یگانه، طیبه (1392)، «بررسی نقش جهت‌گیری‌های مذهبی در تبیین امید و بهزیستی روان‌شناختی زنان مبتلا به سرطان پستان»، فصلنامۀ بیماری‌های پستان ایران، س6، ش3، ص47−56.
    1. Aghababaei, N., & Błachnio, A. (2014), Purpose in life mediates the relationship between religiosity and happiness: Evidence from Poland. Mental Health, Religion & Culture, 17(8), 827-831.
    2. Aghababaei, N., Mohammadtabar, S., & Saffarinia, M. (2014), Dirty Dozen vs. the H factor: Comparison of the Dark Triad and Honesty–Humility in prosociality, religiosity, and happiness. Personality and Individual Differences, 67, 6–10.
    3. Aknin, L. B., Barrington-Leigh, C. P., Dunn, E. W., Helliwell, J. F., Burns, J., Biswas-Diener, R., et al. (2013), Prosocial spending and well-being: Cross-cultural evidence for a psychological universal. Journal of Personality and Social Psychology, 104(4), 635–652.
    4. Ardelt, M. (2003), Effects of religion and purpose in life on elders' subjective well-being and attitudes toward death. Journal of Religious Gerontology, 14(4), 55-77.
    5. Bronk, K. C. (2014), Purpose in life: A critical component of optimal youth development. New York: Springer.
    6. Burrow, A. L., O’Dell, A. C., & Hill, P. L. (2010), Profiles of a developmental asset: Youth purpose as a context for hope and well-being. Journal of Youth and Adolescence, 39, 1265–1273.
    7. Byrd, K. R., Hageman, A., & Belle Isle, D. (2007), Intrinsic motivation and subjective well-being: The unique contribution of intrinsic religious motivation. The International Journal for the Psychology of Religion, 17(2), 141–156.
    8. Crumbaugh, J., & Maholick, L. (1964), An experimental study of existentialism: The psychometric approach to Frankl’s concept of noogenic neurosis. Journal of Clinical Psychology, 20, 200–207.
    9. Diener, E. (2009), Assessing subjective well-being: Progress and opportunities. In E. Diener (Ed.), Assessing Well-Being: The Collected Works of Ed Diener (pp. 25-65). New York: Springer.
    10. Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985), The Satisfaction with Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
    11. Flere, S., & Lavric, M. (2008), Is intrinsic religious orientation a culturally specific American Protestant concept? The fusion of intrinsic and extrinsic religious orientation among non-Protestants. European Journal of Social Psychology, 38, 521–530.
    12. Francis, L. J., Jewell, A., & Robbins, M. (2010), The relationship between religious orientation, personality, and purpose in life among an older Methodist sample. Mental Health, Religion & Culture, 13, 777–791.
    13. Ghorbani, N., Watson, P. J., Ghramaleki, A. F., Morris, R. J., & Hood, R. W., Jr. (2000), Muslim Attitudes towards Religion Scale: Factors, validity, and complexity of relationships with mental health in Iran. Mental Health, Religion, and Culture, 3, 125–132.
    14. Hasson-Ohayon, I., Braun, M., Galinsky, D., & Baider, L. (2009), Religiosity and hope: A path for women coping with a diagnosis of breast cancer. Psychosomatics, 50(5), 525-533.
    15. Hicks, J. A., & King, L. A. (2008), Religious commitment and positive mood as information about meaning in life. Journal of Research in Personality, 42, 43–57.
    16. Hideg, I. (2012), The effects of up-regulated happiness on others’ prosocial behavior: The role of cultural thinking style. Unpublished PhD dissertation, University of Toronto.
    17. Holder, M. D., Coleman, B., & Wallace, J. M. (2010), Spirituality, religiousness, and happiness in children aged 8–12 years. Journal of Happiness Studies, 11, 131–150.
    18. Howell, A. J., Passmore, H., & Buro, K. (2013), Meaning in nature: Meaning in life as a mediator of the relationship between nature connectedness and well-being. Journal of Happiness Studies, 14(6), 1681–1696.
    19. Jovanović, V. (2013), Evaluation of the Children’s Hope Scale in Serbian adolescents: Dimensionality, measurement invariance across gender, convergent and incremental validity. Child Indicators Research, 6(4), 797-811.
    20. Kashdan, T. B., & Nezlek, J. B. (2012), Whether, when, and how is spirituality related to well-being? Moving beyond single occasion questionnaires to understanding daily process. Personality and Social Psychology Bulletin, 38(11), 1523-1535.
    21. Krause, N. & Hayward, R. D. (2012a), Informal support from a pastor and change in hope during late life. Pastoral Psychology, 61, 305–318.
    22. Krause, N., & Hayward, R. D. (2012b), Religion, meaning in life, and change in physical functioning during late adulthood. Journal of Adult Development, 19, 158–169.
    23. Krauss, S. W., & Hood, R. W., Jr. (2013), New approach to religious orientation: The commitment-reflectivity circumplex. New York, NY: Rodopi.
    24. Larsen, R. J., & Buss, D. M. (2008), Personality psychology: Domains of knowledge about human nature (3rd ed.). New York: McGraw-Hill.
    25. Lyubomirsky, S., & Lepper, H. S. (1999), A measure of subjective happiness: Preliminary reliability and construct validation. Social Indicators Research, 46(2), 137–156.
    26. Lyubomirsky, S., Tkach, C., & Dimatteo, M. R. (2006), What are the differences between happiness and self-esteem? Social Indicators Research, 78, 363–404.
    27. Marques, S. C., Lopez, S. L., & Mitchell, J. (2013), The role of hope, spirituality and religious practice in adolescents’ life satisfaction: Longitudinal findings. Journal of Happiness Studies, 14, 251-261.
    28. Merkaš, M., & Brajša-Žganec, A. (2011), Children with different levels of hope: Are there differences in their self-esteem, life satisfaction, social support, and family cohesion? Child Indicators Research, 4, 499–514.
    29. Plante, T. G., & Boccaccini, M. T. (1997), The Santa Clara Strength of Religious Faith Questionnaire. Pastoral Psychology, 45(5), 375-387.
    30. Schulenberg, S. E., Schnetzer, L. W., & Buchanan, E. M. (2011), The Purpose in Life Test-Short Form: Development and psychometric support. Journal of Happiness Studies, 12, 861–876.
    31. Scioli, A., & Biller, H. B. (2009), Hope in the age of anxiety. Oxford: Oxford University Press.
    32. Sillick, W. J., & Cathcart, S. (2014), The relationship between religious orientation and happiness: The mediating role of purpose in life. Mental Health, Religion & Culture, 17(5), 494–507.
    33. Snyder, C. R., Ilardi, S. S., Cheavens, J., Michael, S. T., Yamhure, L., & Sympson, S. (2000), The role of hope in cognitive-behavior therapies. Cognitive Therapy and Research, 24(6), 747–762.
    34. Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., & Kaler, M. (2006), The Meaning in Life Questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53(1), 80–93.
    35. Steger, M. F., Kawabata, Y., Shimai, S., & Otake, K. (2008), The meaningful life in Japan and the United States: Levels and correlates of meaning in life. Journal of Research in Personality, 42, 660–678.
    36. Tiliouine, H., & Belgoumidi, A. (2009), An exploratory study of religiosity, meaning in life and subjective wellbeing in Muslim students from Algeria. Applied Research Quality Life, 4, 109–127.
    37. Whittaker, J. H. (1986), Religious beliefs as purpose claims. Philosophy of Religion, 20, 17-30.
    38. Wilde, A., & Joseph, S. (1997), Religiosity and personality in a Moslem context. Personality and Individual Differences, 23, 899–900.
    39. Wnuk, M., & Marcinkowski, J. T. (2014), Do existential variables mediate between religious-spiritual facets of functionality and psychological wellbeing. Journal of Religion & Health, 53(1), 56-67.
    40. Wong, P. T. P. (2010), Meaning therapy: An integrative and positive existential psychology. Journal of Contemporary Psychotherapy, 40(2), 85-99.
    41. Yalom, I. D. (1980), Existential psychotherapy. New York: Basic Books.
    42. Yen, C. (2014), Why are people with insecure attachments unhappy? The mediation of meaning in life. International Journal of Psychology, 49(5), 404-408.


فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار