پیش‌بینی «حرمت خود فرزندان» بر اساس «سبک‌های فرزند پروری والدین» و «پایبندی مذهبی مادران»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اراک

2 استاد گروه روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

3 دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه آزاد اراک

چکیده

هدف پژوهش، پیش بینیِ «حرمت خود کودکان» بر اساس «فرزند پروری والدین» و «پایبندی مذهبی مادران» بود؛ از کلاس های چهارم و پنجم ابتدایی شهر قم، 350 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند که به «مقیاس عزت نفس» روزنبرگ (1965) و مادرانشان، به پرسشنامه های «پایبندی مذهبی» جان‌بزرگی (1388) و «سبک فرزند پروری» بامریند (1973) پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده‌ها، از طریق همبستگی و تحلیل مسیر، نشان داد که «فرزندپروری مقتدرانه»، «حرمت خود» فرزندان را افزایش داده ولی «فرزند پروری سخت‌گیرانه و سهل‌گیرانه»، اثر معنی‌داری بر «حرمت خود» فرزندان نداشته‌اند. «پایبندی مذهبی» مادران، «حرمت خود» فرزندان را افزایش و «دوسوگرایی مذهبی» و «ناپایبندی مذهبی مادران» آن‌را کاهش داده است. این دو متغیر بر اساس الگوی تحلیل مسیر به طور غیرمستقیم بر سبک فرزندپروری و از آن طریق بر حرمت خود فرزندان تأثیر دارد. با توجه به معناداری این الگو، می توان این دو متغیر را در سطح علّی برای متغیر وابسته تبیین کرد. بنابراین میزان پایبندی مذهبی به عنوان متغیر مثبت و دوسوگرایی مذهبی به عنوان متغیر منفی، سبک فرزندپروری را متأثر و بدین ترتیب حرمت خود کودکان را ارتقاء یا تقلیل می‌دهد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Prediction of Children's Self-Esteem Based on Parents' Parenting Styles and Mothers' Religiosity

نویسندگان [English]

  • zahra kavyani 1
  • masuod janbozorgi 2
  • davod taqvaee 3
1 M.A. in Clinical Psychology, Islamic Azad University, Arak Branch, Corresponding Author
2 Professor of Psychology, Research Institute of Hawzah and University
3 Associate Professor of Psychology, Islamic Azad University, Arak Branch
چکیده [English]

The aim of this study was to predict children's self-esteem based on parents' parenting styles and mothers' religiosity. 350 students were selected among fourth and fifth grade elementary school students in the city of Qom by the cluster sampling. They answered Rosenberg's (1965) self-esteem scale and their mothers responded to Janbozorgi's (2009) religiosity questionnaire and Baumrind's (1973) parenting style questionnaire. Analyzing the data by the correlation and path analysis demonstrated that authoritative parenting style increases children's self-esteem and authoritarian and permissive parenting styles have not any significant effect on children's self-esteem. Mothers' religiosity increases children's self-esteem and mothers' religious ambivalence and their irreligiosity decrease children's self-esteem. Based on the pattern of path analysis, these two variables indirectly affect parenting style and as a result influence children's self-esteem. Regarding this significant pattern, these two variables can be explained for the dependent variable at a causal level. Therefore, religiosity as a positive variable and religious ambivalence as a negative variable influence parenting style and as a result increase or decrease children's self-esteem

کلیدواژه‌ها [English]

  • parenting
  • self-esteem
  • religiosity
  • irreligiosity
  • religious ambivalence
  • education

مراجع

1. ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبه (1404)، شرح نهج‌البلاغه، به کوشش ابراهیم محمد ابوالفضل، قم: مکتبة آیت‌‌الله مرعشی نجفی.
2. امیری، منیره؛ آناهیتا خدابخشی کولای و ذبیح پیرانی (1395)، «تأثیر شیوه‌های فرزندپروری ادراک شده بر نگرش مذهبی و هوش هیجانی دانش‌آموزان دختر»، نشریه خانه، دوره 2، ش2.
3. استن هاوس، گلن، 1378، کلیدهای پرورش اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان، تهران: صابرین.
4. اشتاینبرگ، لارنس (1387)، ده اصل ثابت فرزندپروری، تهران: رشد.
5. باعزت، فرشته و بهرام صالح صدق‌پور (1387)، «مقایسه ابعاد حرمت خود در دانش‌آموزان نارساخوان و عادی پایه سوم تا پنجم ابتدایی شهر تهران»، مطالعات روان‌شناختی، س4، ش4.
6. جان‌بزرگی، مسعود (1386)، «جهت‌گیری مذهبی و سلامت روان، پژوهش در پزشکی»، (مجله پژوهشی دانشکده پزشکی) داشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، ش4.
7. جان‌بزرگی، مسعود و همکاران (1387)، آموزش اخلاق رفتار اجتماعی و قانون‌پذیری به کودکان، تهران: ارجمند.
8. جان‌بزرگی، مسعود و ناهید نوری، (1394)، شیوه‌های درمانگری اضطراب و تنیدگی، تهران: سمت.
9. حاجی‌زاده، خلیل (1382)، بررسی و مقایسه رابطۀ بین میزان سلامت روانی و عملکرد تربیتی فرزندان ارشد دختر و پسر خانواده‌های مناطق جنوبی شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات.
10. حسینیان، سیمین؛ مه‌سیما پورشهریانی و فاطمه نصرالله کلانتری (1386)، رابطه بین شیوه‌های فرزندپروری مادران و عزت نفس دانش‌آموزان شنوا و ناشنوا، تهران: نشر دیدار.
11. رحمانی‌تبار، قادر (1396)، رابطه شیوه‌های فرزندپروری با اعتماد به نفس در دانش‌آموزان، سومین کنفرانس بین‌المللی رویکردهای نوین در علوم انسانی.
12. رئیسیان‌زاده، جعفر (1389)، رابطۀ بین جهت‌گیری مذهبی والدین و شیوه‌های فرزندپروری آنها و تأثیر آن بر تحول روانی اجتماعی فرزندان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی.
13. ساروخانی، باقر (1387)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
14. شاملو، سعید (1392)، بهداشت روانی، تهران: انتشارات رشد.
15. شاملو، سعید (1368)، مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیت، تهران: انتشارات رشد.
16. شولتز و شولتز (1392)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: ویرایش.
17. صادقی، منصوره سادات؛ محمدعلی مظاهری و محمود حیدری (1386)، «بررسی رابطه سبک‌های تربیتی و تربیت دینی با میزان مذهبی بودن والدین»، دوفصلنامۀ مطالعات علمی اسلام و روان‌شناسی، س1، ش1.
18. طباطبایی، سیدمحمد (1379)، بررسی رابطه بین شیوه‌های فرزند‌پروری مادران با بهداشت روانی فرزندان در دانش‌آموزان دختر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، وزارت آموزش و پرورش، ادارۀ کل تربیت معلم و آموزش نیروی انسانی، دانشکده مدیریت و برنامه‌ریزی.
19. علم‌الهدی، جمیله و مهوش میری (1395)، «بررسی عوامل مؤثر در شکل‌گیری سبک‌های فرزند‌پروری در خانواده‌های شهرستان اندیمشک»، دوفصلنامۀ علمی ترویجی علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، س4، ش6.
20. غلامی جلیسه، سمیه (1386)، «نقش جهت‌گیری مذهبی والدین در سبک‌های فرزندپروری و خشونت خانوادگی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشکده روان‌شناسی دانشگاه تهران.
21. کلینی، محمد بن یعقوب (1429ق)، اصول کافی، تهران: انتشارات مکتبة الاسلامیه.
22. لطف آبادی، حسین (1380)، روان‌شناسی رشد 2، تهران: انتشارات سمت .
23. محمدی ری‌شهری، محمد و عباس پسندیده (1393)، حکمت‌نامه کودک، قم: دارالحدیث.
24. هنرپروران، نازنین (1386)، مبانی بهداشت روان، تهران: بُشریٰ.
25. Bornstein, M. H., Diane L. Putnick, Jennifer E. Lansford, Suha M. Al-Hassan, Dario Bacchini, Anna Silvia Bombi, Lei Chang, Kirby Deater-Deckard, Laura Di Giunta, Kenneth A. Dodge, Patrick S. Malone, Paul Oburu, Concetta Pastorelli, Ann T. Skinner, Emma Sorbring, Laurence Steinberg, Sombat Tapanya, Lilliana Maria Uribe Tirado, Arnaldo Zelli, and Liane Pena Alampay. (2017), ‘Mixed blessings’ Parental religiousness, parenting, and child adjustment in global perspective. J Child Psychol Psychiatry. 2017 Aug; 58 (8): 880-892.
26. Bartkowski JP, Xu X, Levin ML. Religion and child development: Evidence from the Early Childhood Longitudinal Study. Social Science Research. 2008; 37: 18-36. doi: 10.1016/ j. ssresarch. 2007.02.001. [CrossRef] [Google Scholar]
27. Comerford, J., et al, 2015, Academic Buoyancy in Second Level Schools: insights from Ireland. Procardia, Social and Beharioural Sciences, 197, 98-103.
28. Demaris A, Mahoney A, Pargament KI J Marriage Fam. 2011. Doing the Scut Work of Infant Care: Does Religiousness Encourage Father Involvement? Apr; 73 (2): 354-368.
29. Dollahite DC. Fathering, faith, and spirituality. Journal of Mens Studies. 1998; 7: 3-15. doi: 10.3149/ jms. 0701.3. [CrossRef] [Google Scholar].
30. Duriez B, Soenens B, Neyrinck B, Vansteenkiste M. Is religiosity related to better parenting? Disentangling religiosity form religious cognitive style. Journal of Family Issues. 2009; 30:1287-1307. doi: 10.1177/0192513X09334168. [CrossRef] [Google Scholar].
31. Fehring R., Miller G., Shaw C., Spiritual Well-bing, religiosity, hope, depression and other mood states in olderly people coping with cancer, oncology nursing Fourm 1997; 24, 663-671.
32. Khaksar iz, khosravvi iz, god and his positiv and negativ thought and its relationship with self esteem and mental health of students, psychology and Religion 2012 vol 5 no 2, 83-95.
33. Mahoney A, Pargament K, Tarakeshwar N, Swank A. Religion in the home in the 1980s and 1990s: A meta-analytic review and conceptual analysis of links between religion, marriage, and parenting, Psychology of Religion and Spirtuality, S(1) 2008: 63-101. doi: 10.1037/1941-1022.S.1.63. [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar].
34. Mandara ,k.c.(2010).Teacher and child variables as predictors of academic engagement among law-income  African American children. Psychology in the Schools., 39 (4), 477–487.
35. Park HS, Bonner P. Family religious involvement, parenting practices and academic performance in adolescents. School Psychology International. 2008; 29:348-362. doi: 10.1177/0143034308093677. [CrossRef] [Google Scholar]
36. Snider JB, Clements A, Vazsonyi AT. Late adolescent perceptions of parent religiosity and parenting processes. Family Process. 2004;43:498-502. doi: 10.1111/j. 1545-5300.2004.00036.x. [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar].

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار