• طراحی الگوی آسیب شناسی روش تربیتی تحمیل به نفس از منظر آیات و احادیث براساس نظریه داده بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 یعقوب زارع عضو هیأت علمی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور

2 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران.

3 استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران.

چکیده

هدف این پژوهش شناسایی الگوی آسیب‌شناسی روش‌تربیتی تحمیل به نفس از منظر آیات و احادیث بود. این تحقیق از نوع پژوهش‌های کیفی است که با استفاده از نظریه داده‌بنیاد انجام شده است. نمونه‌گیری به صورت نظری انجام شد. داده‌ها در طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری وکدگذاری انتخابی تحلیل گردید. مواد و محتوای این پژوهش آیات و احادیثی بوده که از حیث سند معتبر است. در این مقاله با مبنا قرار دادن دیدگاه اسلام، الگوی آسیب‌شناسی روش‌تربیتی تحمیل به نفس با استفاده از روش داده‌بنیاد استخراج شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که الگوی آسیب‌شناسی روش‌تربیتی تحمیل به نفس از دیدگاه اسلام از دو جنبه آسیب زا و مطلوب قابل پیگیری است، که جنبه آسیب‌زای بر تجری و اقدام تلافی جویانه، یادگیری و همانندسازی، تضعیف عزت نفس، وابستگی، واماندگی، تظاهر به آداب اجتماعی، تنفر و مخالفت، نفاق و دورویی، احساس حقارت و خود کم‌بینی تأکید دارد و همچنین جنبه مطلوب؛ زدودن صفات ناپسند اخلاقی ،حفظ حیات و امنیت، تربیت طبایع ناسازگار با فطرت، قوام زندگی اجتماعی، فراهم آوردن زمینه مناسب برای تلاش همگانی، ابتلاء و آزمایش، مسؤلیت‌پذیری، آرامش و خود اتکائی و احترام به انضباط اجتماعی مدنظر قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a pathology model of self-imposed training method from the perspective of verses and hadiths based on the data-based theory

نویسندگان [English]

  • yaghoob zare 1
  • Zohre Esmaeili 2
  • Mohammadreza Sarmadi, 3
  • Tayebe Safaei 2
1 Yaqoob Zare, Faculty Member, Department of Educational Sciences, PNU University.
2 Assistant Professor of Payam Nour University, Department of Educational Sciences
3 Professor of Payam Nour University, Department of Educational Sciences
چکیده [English]

The purpose of this study was to identify the pathological pattern of self-imposed training method from the perspective of verses and hadiths. This research is a qualitative research that has been done using data-based theory. Sampling was done theoretically.Data were analyzed during three stages of open coding, axial coding and selective coding. The material and content of this research are verses and hadiths that are valid in terms of document. In this article, based on the Islamic view, the pathology model of the self-imposed training method was extracted using the data-based method. Findings showed that the pathological pattern of self-imposed training method from the Islamic point of view can be traced from both traumatic and desirable aspects. Traumatic aspect emphasises insolence and retaliatory action, learning and assimilation, weakening self-esteem , dependence, exhaustion, pretense of social etiquette, hatred and opposition, schism and hypocrisy, feelings of inferiority and self-deprecation. Also, the above-mentioned desirable aspect focuses on elimination of immoral moral traits, preservation of life and security, training of tempers that are incompatible with human nature, consistency of social life, providing a suitable environment for public effort, affliction and experimentation, responsibility, calmness and self-reliance, and respect for social discipline are considered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • pathology
  • training method
  • self-imposition
  • data-based model

مراجع

* قرآن کریم.
1. اسلامی‎مهر، یعقوب و همکاران (1399)، «طراحی مدل مفهومی مراحل تربیت مبتنی بر دیدگاه اسلام و دلالت‎های تربیتی آن»، فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، دوره جدید، ش 46، ص199−220.
2. اسمعیلی زمان آباد، مریم و صدرا علی‎پور (1397)، «روش تربیتی تلقین به نفس و تأثیر آن روی باطن انسان از دیدگاه آیات قرآن»، فصلنامه قرآن و طب، دوره 3، ش 3، ص156−163.
3. ابن ابی‎الحدید، عبدالحمید (1404 ق)، شرح نهج‎البلاغه، تصحیح محمدابوالفضل ابراهیم، قم، آیة‎الله مرعشی نجفی.
4. باقری، خسرو (1382)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، ج1، چ8، تهران: انتشارات مدرسه.
5. باقری، خسرو (1386)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، ج2، تهران: انتشارات مدرسه.
6. باقری، خسرو (1389)، درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، ج1 و 2، چ2، تهران: انشارات مدرسه.
7. تمیمی آمدی، عبدالواحد محمد و سید جلال الدین محدث (1385ش)، شرح غررالحکم و دررالکلم، ترجمه‎ محمد خوانساری، چ 5، تهران؛ انتشارات دانشگاه تهران.
8. جعفری، بهزاد (1377)، ترجمه تحف العقول (2 جلدی)، قم: نشر صدوق.
9. چشم‎چراغ، عباس (1386)، «آسیب‎شناسی تربیت دینی در مدارس»، مجله کتاب نقد، ش 42، ص155−167.
10. حسین‎زاده، علی و هاجر قاسمی گورتی (1394)، «روش‎های شناختی آسیب‎زا در تربیت، با تاکید بر معارف علوی»، مجله سراج منیر، س6، ش 2، ص57−83.
11. دانایی فرد؛ حسن و نونا مومنی (1387)، «تئوری رهبری اثربخش از دیدگاه امام علیg استراتژی داده‎بنیاد متنی»، فصلنامه انقلاب اسلامی، س4، ش14، ص75−112.
12. دانش، اسماعیل (1389)، «روش‎های خود تربیتی از دیدگاه اسلام»، فصلنامه راه تربیت، س5، ش 11، ص15−36.
13. دلاوری‎پور، محبوبه و محمد مهدی صفورایی (1391)، «شیوه‎های تربیت فرزندان»، فصلنامه مطالعات زنان و خانواده، ش 7، ص13−40.
14. دهخدا، علی اکبر (1391)، لغت‎نامه دهخدا (16جلدی)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
15. رفیعی، بهروز (1381)، آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، تهران: انتشارات سمت.
16. ساجدی، ابوالفضل (1386)، «ابزارها و روش‎های آسیب‎زا در تعلیم و تربیت دینی دانش‎آموزان»، فصلنامه انتقادی نظری کتاب نقد، ش42، ص3−31.
17. ساعی، محمود (1380)، اخلاق و تربیت اسلامی، چ15، تهران: انشارات دانشگاه پیام نور.
18. سیوطی، جلال الدین(1424ق)، الدالمنثور فی التفسیر بالماثو، بیروت؛ دارالفکر.
19. شریف الرضی، محمدبن حسین (1424)، نهج‎البلاغه (محمد دشتی)، چ3، مشهد: نشر آستان قدس رضوی.
20. شمخانی، اژدر؛ یاور نورعلیان و مظاهی عاشوری و سعید مالمیر (1393)، «اصول و روش‎های تربیتی از دیدگاه امام خمینیe»، فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی، ش29، ص113−136.
21. شمشیری، بابک و مرضیه نوذری (1390)، «آسیب‎های تربیت دینی کودکان مقطع پیش دبستانی از نظر متخصصان علوم تربیتی، روان شناسی، علوم دینی، ادبیات کودکان و مربیان پیش دبستانی»، مجله تربیت اسلامی، س6، ش 12، ص51−73.
22. صبحی، صالح (1414ق)، فهرس الالفاظ الغریبه المشروحه نهج‎البلاغه، قم: مؤسسة دار الهجرة.
23. طباطبایی، سید محمد حسین (1390)، تفسیرالمیزان، ترجمه سیدمحمد باقر موسوی همدانی، ج1ـ20، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
24. طبرسی، حسن بن فضل (1381ش)، مکارم اخلاق، ترجمه ابراهیم میرباقری، تهران: نشرفراهانی.
25. عاملی، حر (1367)، وسائل الشیعه (20 جلدی)، چ6، تهران: انتشارات اسلامیه.
26. قائمی امیری، علی (1387)، حدود آزادی در تربیت، چ3، تهران: انتشارات انجمن و اولیاء و مربیان.
27. قائمی مقدم، محمدرضا (1390)، روش‎های آسیب‎زا در تربیت از منظر تربیت اسلام، چ5، قم: نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
28. کریمی، عبدالعظیم (1393)، تربیت آسیب زا، تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
29. کلینی، ابی‎جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق (1392)، اصول کافی (6 جلدی)، ترجمه آیت‎الله محمدباقر کمره‎ای، قم: نشر اسوه.
30. گرامی، سید محمد هادی (1391)، «روش‎های زمینه‎سازی تربیتی در سیره معصومینg، فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی، س9، ش23، ص67ـ104.
31. مجلسی، محمدباقر (1403)، بحارالانوار، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
32. مرادی، مرتضی (1393)، «گذر پارادایمی از پژوهش‎های کمی به کیفی در علوم انسانی»، مجله رهیافت، ش 57، ص93−116.
33. معین، محمد (1360)، فرهنگ فارسی معین، تهران: انتشارات امیرکبیر.
34. مهرابی، امیرحمزه و همکاران (1390)، «معرفی روش‎شناسی نظریه داده‎بنیاده برای تحقیقات اسلامی»، مجله مدیریت فرهنگ سازمانی، س5، ش23، ص5−30.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار