نقش انعطاف و انسجام خانواده در پیش‌بینی سلامت معنوی با میانجی‎گری هسته‌های ارزشیابی خود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه روان‌شناسی، پژوهشگاه حوزه ودانشگاه، قم، ایران

2 دانشجوی دکترا، گروه روان‌شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

دستیابی به سلامت معنوی از جمله مسائل مهمی می‌باشد که سال‌ها ذهن روان‌شناسان و دغدغه‌مندان معنوی را به خود مشغول کرده است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه چندمتغیری میان مؤلفه‌های انعطاف و انسجام خانواده، هسته‌های ارزشیابی خود (حرمت خود، خودکارآمدی تعمیم یافته، مسند مهارگری و نِوروزگرایی) و ابعاد مثبت (بهباشی معنوی) سلامت معنوی بود. پژوهش حاضر از نوع کمّی و توصیفی بود که به روش همبستگی اجرا شد. 205 زن ساکن شهر قم با نمونه‌گیری در دسترس به پرسشنامه‌های این پژوهش به صورت آنلاین پاسخ دادند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از مقیاس انعطاف و انسجام خانواده (اولسون و همکاران، 2006)، هسته‌های ارزشیابی خود (جاج، ارز، بونو و تورسن، 2003)، بهباشی معنوی (پالوتزین و الیسون، 1982) استفاده شد. یافته‌های پژوهش با استفاده از تحلیل رگرسیون چندمتغیری و مدل معادلات ساختاری تحلیل شد. نتایج نشان داد میان متغیرهای پژوهش همبستگی معنادار برقرار است؛ همچنین متغیرهای خانوادگی (انعطاف و انسجام) توان تبیین واریانس ابعاد مثبت سلامت معنوی را دارند. یافته مهم دیگر پژوهش حاضر توان میانجی‌گری هسته‌های ارزشیابی خود در تبیین رابطه میان انعطاف و انسجام خانوادگی و شاخص سلامت معنوی بود. با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر، توجه به شاخص‌های خانوادگی و هسته‌های ارزشیابی خود در دستیابی به سلامت معنوی پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of family flexibility and cohesion in predicting spiritual health through the mediation of self-evaluation cores

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Ghanavi 1
  • Mohadeseh Pishnamazi 2
1 Ph.D. Student, Department of Psychology, Research Institute of Hawzah and University, Qom, Iran
2 Ph.D. Student, Department of Psychology, Research Institute of Hawzah and University, Qom, Iran
چکیده [English]

Achieving spiritual health is one of the important issues that have occupied the minds of psychologists and spiritual people for years. The aim of the present study was to examine the multivariate relationship between the components of family flexibility and cohesion, self-evaluation cores (self-respect, generalized self-efficacy, self-control, neuroticism) and positive dimensions (spiritual improvement) of spiritual health. 210 women living in the city of Qom responded to the questionnaires of this research online through available sampling. To measure the research variables, family flexibility scale (Olson, Goral, Teazel, 2006), self-evaluation cores (Judge, Luck and Durham, 1997), spiritual well-being (Palotzin and Ellison, 1982) were used. The research findings were analyzed using multivariate regression analysis and structural equation model. The results showed that there is a significant correlation between the research variables. Also, family variables (flexibility and cohesion) can explain the variance of the positive dimensions of spiritual health. Another important finding of the current research was the mediating power of self-evaluation cores in explaining the relationship between flexibility and family cohesion and the index of spiritual health. Considering the findings of this research, it is suggested to pay attention to family indicators and self-evaluation cores in achieving spiritual health.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: family flexibility and cohesion
  • cores of self-evaluation
  • spiritual recovery
  • spiritual health

مراجع

  1. آزادعبداله‌پور،محمد؛ امید شکری، صادق تقی‌لو، سعید طولابی و خدیجه فولادوند (1391)، «تغییرناپذیری جنسی روابط بین روان‌رنجوری خویی، برون‌گرایی، سبک‌های مقابله وتنشگرهای تحصیلی و واکنش به آن با بهزیستی ذهنی»، فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، س6، ش3، ص103−
  2. بابای خاکیان، زینب؛ علی زکی‌یی و طیبه نقشینه (1394)، «رابطه تمایزیافتگی خود در مادران و همبستگی خانوادگی با اختالالت رفتاری کودکان»، مجله پزشکی ارومیه، ش26، ص334−
  3. حبیبی، مجتبی؛ محمدعلی مظاهری و احمد عاشوری (1392)، «ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی مقیاس انسجام و انعطاف‌پذیری خانواده(IV−FACES)»، مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، س19، ش4، ص314−
  4. حیدرزادگان، علی‌رضا و مریم کوچک‌زایی (1394)، «بررسی رابطه بین سلامت معنوی و خودکارآمدی دانشجویان دانشکده‌های فنی−مهندسی و روان‌شناسی و علوم تربیتی»، فصلنامه آموزش مهندسی ایران، س17، ش65، ص79−
  5. خان‌زاده، حسین؛ عباسعلی میرزائی و فرشته کوتنایی (1396)، «نقش انسجام خانواده و تعامل والد−فرزند در تبیین حرمت خود دانش‌آموزان»، اندیشه‌های نوین تربیتی، س13، ش1، ص115−
  6. رجایی چالشتری، سهیلا (1389)، «بررسی قدرت پیش‌بینی کنندگی انسجام و انعطاف‌پذیری خانواده بر حرمت خود و شادکامی فرزندان در دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر شیراز»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه راهنمایی و مشاوره (منتشر نشده)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
  7. رضوانی، حورالعین و حسن صائمی (1397)، «همبستگی تمایزیافتگی خود و نوروزگرایی با طلاق عاطفی در دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر»، نشریه مدیریت ارتقای سلامت، دوره8، ش2، ص23−
  8. زربخش بحری، محمدرضا و کوروش حجت شمامی (1395)، «رابطه انسجام و انعطاف‌پذیری خانواده با خود متمایزسازی در دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر تهران»، فصلنامه مددکاری اجتماعی، ش5، ص28−36.
  9. صیادی، مهناز؛ احمد وهابی، سیروان صیاد، هاجر کاشفی و بشری وهابی (1397)، «بررسی رابطه انسجام خانواده با خودکارآمدی تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان»، فصلنامه پرستاری، مامایی و پیراپزشکی، س3، ش1، ص31−
  10. عبداله‌زاده، بیانه (1386)، «مقایسه‌ای عوامل شخصیتی، سبک‌های حل مسئله و میزان استرس تجربه شده در بهنجاران و معتادان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز.
  11. عظیمایی، حدیث و محبوبه فولادچنگ (1395)، «بررسی نقش واسطه‌گری عزت نفس در رابطه بین الگوهای ارتباطات خانواده و بهزیستی معنوی»، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، س6، ش4، ص523−
  12. فرخ‌زاد، پگاه (1387)، «تأثیر جو خانوادگی بر تمایلات روان‌رنجورانه فرزندان»، مجله اندیشه و رفتار، س3، ش9، ص41−
  13. قاسمی، ندا؛ میترا گودرزی، محمدعلی سپهوندی و سیمین غلام‌رضائی (1400)، «روابط ساختاری هسته ارزشیابی خود،هیجان مثبت و خوش‌بینی با معنا در زندگی در دانشجویان؛ نقش میانجی امید به آینده»، دوماهنامه علمی−پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، س14، ش1، ص1−
  14. کیانی، نرگس و عارف مختار (1394)، «مدل تحلیل مسیر روابط میان انسجام و انعطاف‌پذیری خانواده، تاب‌آوری و سلامت روانی دانشجویان»، فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، س5، ش3، ص22−
  15. کمالی‌مقدم، فاطمه (1390)، «رابطۀ عزت نفس و سالمت روان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
  16. محمدی‌برمی، حلیمه و حسین کشاورز افشار (1395)، «نقش عملکرد خانواده و تمایزیافتگی مادر در پیش‌بینی اضطراب دختران نوجوان»، فصلنامه پژوهشنامه زنان، ش7، ص101−
  17. نجفی، محمود و محبوبه فولادچنگ (1386)، «رابطه خودکارآمدی و سلامت روان در دانش‌آموزان دبیرستانی»، روان‌شناسی بالینی و شخصیت، س5، ش1، ص69−
  18. نعمت طاوسی، محترم و اکبرزاده حوری (1392)، «آزمون ‎روان‌سنجی ‎مقیاس‌های‎ هسته‎ ارزشیابی‌های‎خود»، ‎فصلنامه ‎تحقیقات ‎روان‌شناختی، س5، ش20، ص85−
  19. نعمت طاووسی، س حسین‌پور ثالث (1397)، «نقش خوش‎بینی در رابطه بین خودارزیابی محوری و سرسختی با رضایت از زندگی»، روان‎شناسی معاصر، س11، ش2، ص52−
  20. نیکزاد، زکیه؛ ماهرخ کشوری و زیبا فرج‌زادگان (1396)، «بررسی نقش عملکرد خانواده در منبع کنترل دختران نوجوان شهر اصفهان»، نشریه پرستاری کودکان، س4، ش2، ص32−
  21. یاسمی‌نژاد پ، علی فرزین‌یاسمی (2012)، «رابطه سبک دلبستگی و منبع کنترل با بهزیستی معنوی در دانشگاه متاهل»، مجموعه مقالات چهارمین سمینار ملی سلامت روان دانشجویان دانشگاه گیلان.
  22. Abdollahzadeh, N. & Samani, S. (2010), The family processes, family content and adolescence emotional problems, Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 733−
  23. Adegbola, M.A. (2007), The relationship among spirituality, self−efficacy and quality of life in adults with sike cell disease, Thesis, for the Degree of Doctor of Philosophy, the University of Texas at Arlington.
  24. Assarroudi, A., Jalilvand, M., Oudi, D. & Akaberi, A. (2012), The relationship between spiritual well−being and life satisfaction in the nursing staff of Mashhad Hasheminezhad Hospital (2011), Modern Care Journal; 9(2):156−
  25. Baldacchino, DR., Bonello, L. & Debattista, CJ. (2014), Spiritual coping of older persons in Malta and Australia (part 2), British Journal of Nursing; 23(15):843−
  26. Bandura, A. & Locke, E.A. (2003), Negative Self−efficacy and goal revisited, Journal of Applied psychology, 88,1, 87−
  27. Bipp, T. (2010), What do people want from their Jobs? The Big Five, core self−evaluations and work motivation, International Journal of Selection and Assessment, 1, 28−
  28. Bishop, AJ., Randall, GK. & Merten, MJ. (2012), Consideration of Forgiveness to Enhance the Health Status of Older Male Prisoners Confronting Spiritual, Social or Emotional Vulnerability, Journal of Applied Gerontology.
  29. Borji, M., Memaryan, N., Khorrami, Z., Farshadnia, E. & Sadighpour, M. (2020), Spiritual Health and Resilience Among University Students: the Mediating Role of Self−Esteem, Pastoral Psychology, 69:1–10.
  30. Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Postorellic, C. & Cervone, D. (2004), The contribution of self−efficacy beliefs to psychosocial outcomes in adolescence: Predicting byeyond global dispositional tendencies, Personality and individual Differences, 37, 751−
  31. Cassidy T, Long C. (2010), Problem−Solving style, stress and psychological illness: development of a multifactorial measure, British Journal of clinical psychology; 35, 265−
  32. Coopersmith, S. (1967), The antecedents of self-esteem. San Francisco W. H. Freeman.
  33. Craven, RF. & Hirnle, CJ. (2009), Fundamentals of Nursing: Human Health and Function. Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins.
  34. Daaleman, TP. (2012), A health services framework of spiritual care, Journal of nursing management, 20(8):1021−8.
  35. De Haro, JM., Castejon, JL. & Gilar R. (2013), General mental ability as moderator of personality traits as predictors of early career success, Journal of Vocational Behavior, 83 (2):171−
  36. De Jesus, M. & Xiao, C. (2014), Predicting Health Care Utilization Among Latinos Health Locus of Control Beliefs or Access Factors? Health Education & Behavior: 1090198114529130.
  37. Debusschera, J., Hofmansa, J. & De Fruytb, F, (2017), Core self−evaluations as a moderator of the relationship between task complexity, job resources and performance, European Journal of Work and Organizational Psychology, 26(3), 411−
  38. Dekovic, M., Wissink, I. B. & Meijer, A. M. (2004), The role of family and peer relations in adolescent antisocial behavior: comparison of four ethnic groups, Journal of Adolescence, 27(5), 497−
  39. Demir, S. & Demir, SG. (2014), Effect of mentoring program on ways of coping with stress and locus of control for nursing students, Asian Nursing Research, 8(4): 254−
  40. Dennis, J. M., Basanez, T. & Farahmand, A. (2010), Intergenerational conflicts among Latinos in early adulthood: Separating values conflicts with parents from acculturation conflicts, Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 32(1):118−
  41. Derks, W., Leeuw, JR., Hordijk, GJ. & Winnubst, JA. (2005), Differences in coping style and locus of controlbetween older and younger patients with head and neck cancer, Clin Otolaryngol, 30(2): 186−
  42. Dishion, T. J, Nelson, S. E and Bullock, B. M. (2004), Premature Adolescent Autonomy:Parent Disengagement and Deviant Peer Process in The Amplification of Problem Behavior . Journal of Adolescence, 27, 515- 530.
  43. Dubat, K., Punia, S. and Goyal, R. (2007), A Study of Life Stress and Coping styles Among Adolescent Girls. Journal of Social Science, 14 (2), 191- 194
  44. Ellison, C.W. (1983), Spiritual well−being: Conceptualization and measurement, Journal of Psychology and Theology, Vol.11, No.4, p.330−
  45. Fiori, K. L., Brown, E. E., Cortina, K. S. & Antonucci, T. C. (2006), Locus of control as a mediator of the relationship between religiosity and life satisfaction: Age, race and gender differences, Mental Health, Religion & Culture, 9(3), 239–263.
  46. Hutchinson, J. & Williams, P. (2007), Neuroticism, daily hassles and depressive symptoms: An examination of moderating and mediating effects, Personality and Individual Differences, 42(7): 1367-1378.
  47. Joshanloo, M., & Daemi, F. (2015), Self-esteem mediates the relationship between spirituality and subjective well-being in Iran. International Journal of Psychology, 50(2), 115–120.
  48. Ju Youn, J., Sun, K., Jun, Li. P. & Yeon Pyo, K. (2013), Relationship between Family Adaptability, Cohesion and Adolescent Problem Behaviors: Curvilinearity of Circumplex Model, Korean J Fam Med, 34:169−
  49. Judge, T. A. & Kammeyer−Mueller, J. D. (2012a), Job Attitudes, Annual Review of Psychology, 63, 341–367.
  50. Judge, T. A., Erez, A, Bono, J. E, & Thoresen, C. J. (2003), The core self-evaluation scale: Development of a measure. Personnel Psychology, 56, 303-331.
  51. Judge, T.A., Klinger, R.L. & Simon, L.S. (2010), Time is on my side: Time, general mental ability, human capital and extrinsic career success, Journal of Applied Psychology, 95, 92−
  52. Lucia, V.C. & Breslau, N. (2006), Family cohesion and children’s behavior problems: A longitudinal investigation, Psychiatry Research, 141(2), 141−
  53. Lynch, CP. (2012), Association between spirituality and depression in adults with type 2 diabetes, The Diabetes Educator, 38(3):427−
  54. Mandhouj, O., Etter, J−, Courvoisier, D. & Aubin H−J. (2012), French−language version of the World Health Organization quality of life spirituality, religiousness and personal beliefs instrument, Health and quality of life outcomes, 10(1):1−11.
  55. Marshall, S.L., Parker, J., Ciarrochi, B., Sahdra, C.J. & Heaven, P.C. (2015), “Self−Compassion Protects Against the Negative Effects of Low Self−Esteem: A Longitudinal Study in a Large Adolescent Sample”, Personality and Individual Differences, 74, 116−
  56. Miller Smedema, S., Chan, F., Yaghmaian, R., DaSilva Cardoso, E., Muller, V. & Keegan, J. (2015), The relationship of core selfevaluations and life satisfaction in college students with disabilities: Evaluation of a mediator model, Journal of Post−Secondary Education and Disability, 28(3), 341−
  57. Molaei, A., Yazdanbakhsh, K. & Karami, J. (2014), Relationship between personality characteristics (five factor model) and locus of control with vocational adjustment of gas company employees in Kermanshah, J Pers Individ Differ, 3(4):107−21.
  58. Muhonen, T. & Torkelson, E. (2004), Work locus of control and its relationship to health and spiritual well−being from a gender perspective, Journal of Stress and Health, 20(1): 2−
  59. Nazir, S., Sidra, S., Malik, M. S., Falak, S., Zarqa, A. & MuhammadRizwan, S. (2012), Parental Conflict And Its Effects On Youth Self Esteem (A Study At University Of Punjab), International Journal of Asian Social Science, 9, 1392−
  60. Noor, A., S. Bashir & V.A. Earn Shaw (2015), “Bullying, Internalized Hepatitis (Hepatitis Cvirus) Stigma and Self−Esteem: Does Spirituality Curtail the Relationship in the Workplace”, Journal of Health Psychology, 10, 1177−
  61. Nowicki, S., Iles−Caven, Y., Gregory, S., Ellis, G. & Golding, (2017), The Impact of Prenatal Parental Locus of Control on Children's Psychological Outcomes in Infancy and Early Childhood: A Prospective 5 Year Study, Front Psychol, 8:546.
  62. Olson, D. H. (1999), Empirical Approaches to Family Assessment. Journal of Family Therapy, Special.
  63. Özer1, E., Hamarta, F. & Deniz, E. (2016), Emotional intelligence, core self−evaluation and life satisfaction, Psychology, 7, 145−153.
  64. Pajares, F. (1997), Self−efficacy belifs in academic setting, review of Educational reaserch, 66,543−
  65. Paloutzian, R. F. & Ellison, C. W. (1982), Loneliness of life, In L. A. Peplau & D. Perlman (Eds.), Loneliness: A sourcebook of current theory, research and therapy (p.224−237), NewYork: Wiley Inter science.
  66. Patten, DM. (2010), An analysis of the impact of locus−ofcontrol on internal auditor spiritual well−being, Managerial Auditing Journal, 20(9): 1016−
  67. Polizzi, C., Fontana, V., Perricone, G., D'Angelo, P., Jankovic, M., Taormina, C. & et al. (2015), Coping Strategies and Locus of Control in Childhood Leukemia: A Multi−Center Research, Pediatr Rep, 7(2):5703.
  68. Richmond, M. K., & Stocker, C. M. (2006), Associations between family cohesion and adolescent siblings’, externalizing behavior, Journal of Family Psychology, 20(4), 663−
  69. Robert, W. (2005), “Stretching/Toning, Aerobic Exercise Increase Older Adults Self−Esteem”, Journal Behaveier Medition, 28(4), 385−
  70. Rosenberg, M. (1965), Society and the adolescent self-image. Princeton Princeton University Press.
  71. Ross, L., Leeuwen, RV, Baldacchino, D. (2014), Student nurses perceptions of spirituality and competence in delivering spiritual care: A European pilot study, Nurse Education Today, 34:697−
  72. Salazar, J. (2002), Locus of control and its influence on hotel managers' spiritual well−being, Journal of Human Resources in Hospitality and Tourism; 1(2):15−
  73. Sanne, MA. & Lamers, GJ. (2012), Differential relationships in the association of the Big Five personality traits with positive mental health and psychopathology, Journal of Research in Personality, 46 (5), 517−
  74. Sbicigo, B. & Dell'Aglio, DD. (2012), Family environment and psychological adaptation in adolescents, Academic Journal, 25(3), 18−
  75. Schnell, T. (2012), Spirituality with and without religion−differential relationships with personality, Archive for the Psychology of Religion, 34: 33–61.
  76. Skalina, L., Gunthert, K., Ahrens, A. & Wenze, S. (2015), Neuroticism and momentary differentiation of positive and negative affect, Personality and Individual Differences, 19(3): 165−
  77. Stefanaki, IN., Shea, S., Linardakis, M., Symvoulakis, EK., Wynyard, R. & Lionis, C. (2014), Exploring the Association of Sense of Coherence and Spiritual and Religious Beliefs in a Rural Population Group on the Island of Crete, Greece, The International Journal of Psychiatry in Medicine, 47(3):207−
  78. Stern, S. & Wright, A. J. (2018), Discrete effects of religiosity and spirituality on gay identity and self− Journal of Homosexuality, 65(8), 1071–1092.
  79. Stewart, S. M., Bond, M. H., Chan, W., Zaman, R. M., Dar, R. and Anwar, M. (2003), Autonomy from Parents and Psychological adjustment in an interdependent culture. Psychology and Developing Societies, 15 (1), 31- 49.
  80. Tsaousis, I., Nikolaou, I., Serdaris, N. & Judge, T. A. (2007), Do the core selfevaluations moderate the relationship between subjective well−being and physical and psychological health? Personality Individual Differences, 42, 1441−1452.
  81. Vakoufari, M., A. Christina & Mavroidis, I. (2015), “Self−Esteem and Loneliness as Factors Affecting Distance Learning Students”.
  82. White, M., Felman, A. & Medically, R. (2022), Adapted from https://www. medicalnewstoday.com/articles/154543Webb JA, Baer PA, Influence of family disharmony and parental alcohol use on adolescent social skills, self−efficacy and alcohol use, Addictive Behaviors, 1995, 20(1): 127−
  83. Yoo, J., Sukkyung, Y. & June, L. )2022(, Relationship between Neuroticism, Spiritual Well−Being and Subjective Well−Being in Korean University Students, Religions 13:505.
مطالعات اسلام و روانشناسی
دوره 17، شماره 33
مهر 1402
صفحه 35-60

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار