پیش‎بینی بهزیستی روان‎شناختی سالمندان براساس راهبردهای تنظیم هیجان، کیفیت دلبستگی به خدا و اضطراب وجودی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه روان‎شناسی عمومی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران

2 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران

چکیده

در پژوهش حاضر با هدف پیش‎بینی بهزیستی روان‎شناختی سالمندان براساس راهبردهای تنظیم هیجان، کیفیت دلبستگی به خدا و اضطراب وجودی، تعداد 218 نفر از سالمندان بالای 60 سال شهر تهران (120 نفر زن و 98 نفر مرد)، از بین سالمندان مراجعه‎کننده به پارک‎های مناطق دو و پنج شهرداری تهران به صورت در دسترس و براساس قاعده سرانگشتی گرین انتخاب شدند. این پژوهش از نوع پژوهش‎های توصیفی همبستگی می‎باشد. با استفاده از اطلاعات گرد‎آوری شده با پرسشنامه بهزیستی روان‎شناختی ریف (فرم بلند)، پرسشنامه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان (CERQ) گارنفسکی و همکاران، پرسشنامه دلبستگی به خدا M−SAS غباری‎بناب و پرسشنامه اضطراب وجودی گود و گود میزان رابطۀ متغیرهای پیش‎بین و ملاک مورد آزمون قرار گرفت. جهت تحلیل داده‎ها و آزمون فرضیه‎های پژوهش از روش ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. یافته‎ها نشان داد که سطح معناداری متغیرهای راهبردهای تنظیم هیجان مثبت و منفی، کیفیت دلبستگی به خدا و اضطراب وجودی کمتر از 05/0 است (05/0P<)؛ بنابراین بین متغیرهای مذکور و بهزیستی روان‌شناختی رابطه معنادار وجود دارد؛ همچنین راهبردهای تنظیم هیجان مثبت و کیفیت دلبستگی به خدا پیش‎بینی‎کننده معنادار مثبت بهزیستی روان‌شناختی است و با افزایش آنها در سالمندان، بهزیستی روان‎شناختی افزایش می‎یابد و برعکس؛ اما راهبردهای تنظیم هیجان منفی و اضطراب وجودی پیش‎بینی‎کننده معنادار منفی بهزیستی روان‌شناختی می‎باشند که افزایش آنها موجب کاهش بهزیستی روان‌شناختی در سالمندان می‎گردد و برعکس.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting psychological well-being of the elderly based on emotion regulation strategies, quality of attachment to God, and existential anxiety

نویسندگان [English]

  • Forough Seyednoohi 1
  • Parvane Ghodsi 2
1 M.A., Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Islamic Azad University, Tehran Central Branch, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Islamic Azad University, Tehran Central Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]

The aim of this research was to predict psychological wellbeing in elderly, based of emotion regulation strategies, quality of attachment to God, and existential anxiety. Statistical sample included 218 elderlies over 60 years old, attending in the parks of urban districts 2&5 in Tehran, selected in a non-random accessible way, based on Green rule of thumb method. The research was a descriptive correlation research type, using Reef psychological well-being questionnaire (long form), Garnefski& co cognitive emotion regulation strategies questionnaire, GhobaryBonab attachment to God questionnaire, and Good& Good existential anxiety questionnaire for data control. Pearson correlation coefficient test and regression analysis were used for data analyze and research hypotheses control. The results indicated the significance level of the variables of positive and negative emotion regulation strategies, quality of attachment to God and existential anxiety were less than 0.05(P<0.05). As a result, there is a significant relationship between noted variables and psychological well-being. This means that positive emotion regulation strategies and quality of attachment to God are positive significant predictors of psychological wellbeing; while negative emotion regulation strategies and existential anxiety are negative significant predictors of psychological wellbeing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychological wellbeing
  • elderly
  • emotion regulation strategies
  • attachment to God
  • existential anxiety

مراجع

  1. آقاجانی، محمدجواد؛ سیده سمیه موسوی، بهمن اکبری و شهنام ابوالقاسمی (1399)، «ارتباط دلبستگی به خداوند و سرسختی روان‎شناختی با اضطراب مرگ در مردان سالمند بازنشسته»؛ مجله دین و سلامت؛ دوره 8، ش1، ص19−
  2. امان‎الهی، عباس؛ مریم حیدریان و یوسفعلی عطاری (1396)، «بررسی مدل پیشنهادی رابطه دلبستگی به خدا و رضایت زناشویی با میانجی‎گری معنویت زناشویی و بهزیستی معنوی در کارکنان زن اداره‌های دولتی شهر اهواز»، مجله روان‌شناسی و دین، دوره 10، ش1. ص107−
  3. امیری، مهسا؛ امیرعباس علیزمانی (1397)، «بررسی تنهایی اگزیستانسیال در دنیای مدرن و روش‌های مواجهه با آن با تکیه بر آرای اروین یالوم»، مجله غرب‌شناسی بنیادی؛ دوره 9، ش1، ص1−
  4. امین‌آبادی، زهرا؛ محسن دهقانی، محمدکریم خداپناهی (1390)، «بررسی ساختار عاملی و اعتباریابی پرسشنامه تنظیم هیجان شناختی»، مجله علوم رفتاری، دوره 5، ش4، ص365−
  5. بادان‌فیروز، علی؛ اسحق رحیمیان‌بوگر، احمدعلی ناجی، محمدرضا شیخی (1396)، «تنظیم شناختی هیجان در دانشجویان: نقش پیش‎بین قدرت ایگو و سازمان شخصیت»، مجله دانشگاه علوم پزشکی قم؛ دوره ۱۱، ش8، ص۳۷−۴۵.
  6. باقری شیخانگفشه، فرزین؛ رضا شباهنگ (1398)، «پیش‎بینی بهزیستی روان‎شناختی سالمندان براساس معنویت، حمایت اجتماعی و خوش‎بینی»، مجله دین و سلامت، دوره 7، ش2، ص22−
  7. بشارت، محمدعلی؛ زهرا افقی، سارا آقایی‌ثابت، محمد حبیب‌نژاد، علی پورنقدعلی و شیوا گرانمایه‌پور (1392)، «نقش تعدیل‎کنندۀ راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در رابطۀ بین ناگویی‎−هیجانی و مشکلات بین‎شخصی»، فصلنامه تازه‎های علوم شناختی؛ دوره ۱۵، ش۴، ص43−
  8. بشارت، محمدعلی؛ سپیده دهقانی، مرضیه مسعودی، فاطمه پورخاقان، سجاد مطهری (1393)، «پیش‎بینی نشانه‎های وسواس فکری−عملی براساس دشواری تنظیم هیجان، تکانش‎وری و خشم»، فصلنامه پژوهش‎های کاربردی روان‎شناختی، دوره 5، ش4، ص29−
  9. بهروز، م (1393)، «پیش‎بینی سازگاری نوجوانان براساس طرحواره‎های ناسازگار اولیه و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان»، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
  10. بیانی، علی‎اصغر؛ عاشور محمد کوچکی، علی بیانی (1387)، «روایی و پایایی مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف»، مجله روان‎پزشکی و روان‎شناسی بالینی ایران؛ دوره 14، ش2، ص146−
  11. بیطرفان، لیلا؛ محمود کاظمی، مجید یوسفی‌افراشته (1396)، «رابطه سبک‌های دلبستگی به خدا و تاب‌آوری با اضطراب مرگ در سالمندان»، مجله سالمند، دوره 12، ش2، ص446−
  12. حاتملوی سعدآبادی، منیژه؛ تورج هاشمی نصرت آباد (1391)، «مقایسه بهزیستی روان‌شناختی و رضامندی زناشویی در گروهی از زنان بارور و نابارور شهر تبریز»، مجله روان‌شناسی سلامت؛ دوره1، ش1، ص20−
  13. حسینی، رقیه‌السادات؛ محمد اسماعیل ابراهیمی، وحید خلخالی و نرگس زمانی (1398)، «رابطه ترس از مرگ با باورهای مذهبی و اختلالات روانی سالمندان ساکن در سرای سالمندان شهرستان کرج (1393)»، نشریه سالمند، دوره 14، ش2، ص144−
  14. خانزاده، مصطفی؛ سجاد امینی‌منش و سمیه آقامحمدی (1397)، «دشواری در نظم‎بخشی هیجانی و درد در سالمندان»، نشریه سالمندشناسی، دوره3، ش3، ص1−
  15. خرم‌روز، سیدجواد؛ قوام ملتفت و محمدرضا فیروزی (1397)، «رابطه بین دلبستگی به خدا با بهزیستی روان‎شناختی و نقش واسطه‎ای احساس شرم و گناه»، مجله ارمغان دانش، دوره23، ش1، ص۱۱۲−۱۲۳.
  16. راستروان، حمید (1394)، «رابطه ابعاد شخصیت، کمال‎گرایی، اضطراب وجودی با سلامت روانی در دانشجویان دانشگاه تهران»، پایان‎نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.
  17. رضایی‌ریابی، مهدی؛ مجید علیجان نوده‌پشنگ (1397)، «پیش‌بینی احساس تنهایی سالمندان شهر گناباد براساس راهبردهای تنظیم هیجان»، چهارمین کنفرانس سراسری دانش و فناوری علوم تربیتی و مطالعات اجتماعی و روان‎شناسی ایران، تهران https://civilica.com/doc/821877.
  18. زاهدبابلان، عادل؛ حسن رضایی‌جمالویی و رعنا حرفتی‌سبحانی (1391)، «رابطۀ دلبستگی به خدا و تاب‌آوری با معناداری در زندگی دانشجویان»، مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، دوره 13، ش3، ص75ـ85.
  19. ساداتی فیروزآبادی، سمیه؛ قوام ملتفت (1396)، «بررسی شاخص‎های روان‌سنجی مقیاس بهزیستی روان‎شناختی ریف در دانش‎آموزان دبیرستانی مدارس تیزهوشان: پایایی، روایی و ساختار عاملی»، مجله اندازه‎گیری تربیتی؛ دوره 7، ش27، ص103ـ 119.
  20. سامانی، سیامک؛ لادن صادقی (1389)، «کفایت شاخص‎های روان‎سنجی پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان»، مجله روش‎ها و مدل‎های روان‎شناختی، دوره 1، ش1، ص51−62
  21. صدوقی، محمد؛ فاطمه حسام‎پور (1399)، «پیش‎بینی بهزیستی روان‌شناختی در سالمندان براساس معنویت، قدردانی از خدا و حمایت اجتماعی ادراک شده»، مجله سالمند، دوره15، ش2، ص144−
  22. عسگری، مهراتا؛ علیرضا حیدری و پرویز عسگری (1394)، «رابطه هوش معنوی و جهت‌گیری مذهبی با بهزیستی روان‎شناختی و اضطراب وجودی در دانشجویان»، مجله پژوهش در نظام‌های آموزشی، دوره 9، ش31، ص163−
  23. غباری‌بناب، باقر؛ علی‌اکبر حدادی کوهسار (1390)، «دلبستگی به خدا در بافت فرهنگ اسلامی: پایه‌های نظری، ساخت و رواسازی ابزار اندازه‌گیری»، مجله روش‎ها و مدل‎های روان‎شناختی، دوره 1، ش4، ص81−
  24. کمالی، سمیه؛ خدیجه ابوالمعالی الحسینی (1395)، «پیش‎بینی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان براساس فرایندهای ارتباطی خانواده و کمال‎گرایی در دختران نوجوان دبیرستانی»، مجله روان‎شناسی کاربردی، دوره 10، ش39، ص291−
  25. محمدزاده، علی؛ سیدرحیم جمهری کهنه‌شهری (1395)، «مقایسه صفات شخصیت، اضطراب صفت حالت و اضطراب وجودی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر و افراد عادی»، مجله روان‌شناسی بالینی، دوره 8، ش1، ص83ـ91.
  26. مرعشی، سیدعلی؛ عبدالزهرا نعامی، کیومرث بشلیده، یدالله زرگر و باقر غباری‎بناب (1391)، «تأثیر آموزش هوش معنوی بر بهزیستی روان‌شناختی، اضطراب وجودی و هوش معنوی در دانشجویان دانشکده نفت اهواز»، مجله دست‎آوردهای روان‎شناختی، دوره 4، ش1، ص63−
  27. منصوری، بهمن (1397)، «پیش‎بینی اضطراب مرگ سالمندان براساس کیفیت ارتباط آنها با خدا»، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‎درمانی، دوره 9، ش36، ص145−
  28. ناجی رنجبران‎پور، سهیلا؛ بیتا نصراللهی (1398)، «سازگاری اجتماعی و حل مسئله در سالمندان: نقش تنظیم شناختی هیجان»، مجله روان‌شناسی پیری، دوره 5، ش2، ص143−
  29. نورعلیزاده میانجی، مسعود؛ مسعود جان‌بزرگی (1389)، «رابطۀ اضطراب وجودی و اضطراب مرضی و مقایسۀ آنها در سه گروه افراد بزهکار، عادی و مذهبی»، فصلنامه روان‎شناسی و دین، دوره 3، ش2، ص29−
  30. نیرومند، رقیه؛ کاوه صیدمرادی، علی‌رضا کاکاوند و زهرا توسلی (1398)، «اثربخشی آموزش فنون تنظیم هیجان بر کاهش استرس و افزایش تاب‌آوری دانشجویان»، مجله اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی، دوره 14، ش53، ص7−
  31. یالوم، اروین (1390)، روان‎درمانی اگزیستانسیال، ترجمه سپیده حبیب؛ تهران: نشر نی.
  32. یوسفی، علی؛ رضا پیشقدم، ملیحه تابعی (1389)، «جامعه‎شناسی پدیداری مرگ (پدیدارشناسی تجربی معنای مرگ)»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد.
  33. Balzarotti, S., Biassoni, F., Villani, D., Prunas, A. & Velotti, P. (2016), Individual differences in cognitive emotion regulation: Implications for subjective and psychological well−being, Journal of Happiness Studies, 17(1), 125−
  34. Bradburn, N. M. (1969), The Structure of Psychological Well-Being. Oxford: Aldine.
  35. Bradshaw M. Christopher G. Ellison, B., & Jack P. Marcum, C. (2010), Attachment to God, images of God, and psychological Distress in a Nationwide sample of Presbyterians. International Journal for the psychology of Religion, 20(2), 130 – 147.
  36. Bradshaw, M., Christopher, G., Ellison, B., Jack P. & Marcum, C. (2010), Attachment to God, images of God and psychological Distress in a Nationwide sample of Presbyterians, International Journal for the psychology of Religion, 20(2), 130 – 147.
  37. Bruggen, V. V., Vos, J., Westerhof, G., Bohlmeijer, E.T. & Glas, G. (2014), Systematic review of existential anxiety instruments, Journal of Humanistic Psychology, 55(2),1−
  38. Carstensen LL. (1993), Motivation for social contact across the life span: A theory of socioemotional selectivity. Developmental perspectives on Motivation University of Nebraska Press; pp-209-254.
  39. Chang, Y. & Huang, J. (2020), Impacts of intergenerational care for grandchildren and intergenerational support on the psychological well−being of the elderly in China, Revista Argentina de Clínica Psicológica, 29(1), 57−‏
  40. Chope, R. (2011). Reconsidering Interests: The Next Big Idea in Career Counseling Theory Research and Practice. Journal of Career Assessment. 19. 343-352.
  41. Daaleman T.P. & Dobbs, D. (2010), Religiosity, spirituality and death attitudes in chronically III older adults, Journal of Research Aging, 32(2): 224−
  42. Diener, E., Pressman, S., Hunter, J. & Chase, D. (2017), If, why and when subjective well−being influences health and future needed research, Appl Psychol Health Well Being, 9(2), 63−
  43. Domaradzka, E. & Fajkowska, M. (2018), Cognitive emotion regulation strategies in anxiety and depression understood as types of personality, Frontiers in Psychology, 9(1), 856−
  44. Fox, A.P. & Leung, N. (2009), Existential well−being in younger and older people with anorexia nervosa−a preliminary investigation. European Eating Disorders Review, 17(1), 24−
  45. Freitas, R., Fratelli, C., Souza Silva, C., de Lima, L., Morato Stival, M., da Silva, I. & Schwerz, S. (2020), Association of Vitamin D with the TaqI Polymorphism of the VDR Gene in Older Women Attending the Basic Health Unit of the Federal District, DF (Brazil), national library of medicine, 9(34), 2−
  46. Galiana, L., Tomás, J. M., Fernández, I. & Oliver, A. (2020), Predicting Well−Being among the elderly: The Role of Coping Strategies, Frontiers in Psychology, 3(11), 6−‏
  47. Garnefski, N. & Kraaij, V. (2006), Relationships between cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: a comparative study of five specific samples, Personality and individual Differences, 40(8), 1659−1669.
  48. Garnefski, N.,  Kraij, V. & Spinhoven, Ph. (2002), Manual for the use of the cognitive emotion regulation questionnaire, The Netherlands: DATEC, Leiderdorp.
  49. Ghobari Bonab, B., Nosrati, F., Hassani, A. & Boloriand, F. (2014), The Relations between forgiveness, marital satisfaction, and mental health between mothers of children with mental retardation and mothers of nondisabled children. Reef Resources Assessment and Management Technical Paper, 40, 42−
  50. Green, S.B. (1991), How Many Subjects Does It Take to Do a Regression Analysis. Multivariate Behavioral Research, 26, 499-510.
  51. Gross, J. J., Richards, J. M. & John, OP. (2006), Emotion Regulation in Everyday Life, Emotion regulation in couples and families: Pathways to dysfunction and health (p.13–35).
  52. Gross, J.J., John, O.P. (2003), Individual differences in two emotion regulation processes: implications for affect, relationships, and well-being. Journal of personality and social psychology, 85 2, 348-62 .
  53. Huh, HJ., Kim, KH., Lee, HK. & Chae, JH. (2017), The relationship between childhood trauma and the severity of adulthood depression and anxiety symptoms in a clinical sample: The mediating role of cognitive emotion regulation strategies, Journal of affective disorders, 213(1), 44−
  54. Huppert, FA. (2009), Psychological well−being: evidence regarding its causes and consequences, Appl Psychol Health Well Being, 1(2), 64−
  55. Kim, SR. & Lee, SM. (2017), Resilient college students in school to work transition, International Journal of Stress Management, 51(2), 214−
  56. Kirkpatrick L. A. (1997), A longitudinal study of changes in religious belief and behavior as a function of individual differences in adult attachment style. Journal for the Scientific Study of Religion, 36(2), 207–217.
  57. Knapp, M., McDaid, D. & Parsonage, M. (2011), Mental health promotion and mental illness prevention: the economic case, Report published by the Department of Health, London.
  58. McLafferty, M., Bunting, B. P., Armour, C., Lapsley, C., Ennis, E., Murray, E. & O'Neill, SM. (2020), The mediating role of emotion regulation strategies on psychopathology and suicidal behaviour following negative childhood experiences, Children and Youth Services Review, Elsevier, vol. 116(C).
  59. Neugarten‚ B.J.‚ Havighurst‚ R.J.‚ & Tobin‚ S.S. (1961). The Measurement of Life Satisfaction. Journal of Gerontology‚ 16‚ 134-143.
  60. Roger, JS., Michele, YW., Sue, R., Gail, J. & Josephine, MC. (2016), Knowing, planning for and fearing death: Do adults with intellectual disability and disability staff differ? Journal of Research in Developmental Disabilities, 49(12), 47–59.
  61. Rosenberg, M. (1965), Society and the adolescent selfimage. Princeton, N. J: Princeton University Press.
  62. Ryan, R. M., Deci, E. L. (2001), On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141–166.
  63. Ryff, C. D. (1989), Happiness is everything, or is it? Exploration on the meaning of psychological wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081.
  64. Ryff, C. D., Singer, B. H., & Dienberg Love, G. (2004), Positive health: connecting well-being with biology. Philosophical transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological sciences, 359(1449), 1383–1394.
  65. Saini, P., Patidar, A., Kaur, R., Kaur, M. & Kaur, J. (2016), Death Anxiety and Its Association Factors among Elderly Population of Ludhiana, City, Panjab, Indian Journal of Gerontology, vol 30(1), 101−110.
  66. Sathyamurthi, K. (2019), Elderly Wellbeing and Intergenerational Bonding, Today Publication, Chennai.
  67. Saunders, R., Jacobvitz, D., Zaccagnino, M., Beverung, L.M. & Hazen, N. (2011), Pathways to earned−security: The role of alternative support figures, Attachment & Human Development, 13(4), 403−
  68. Sheldon, KM. & Lyubomirsky, S. (2007), Variety is the spice of happiness: The hedonic adaptation prevention (HAP) model, In I. Boniwell& S. David (Eds.), Oxford handbook of happiness, p.901−
  69. Sim, TN. & Loh, BS. (2003), Attachment to God: Measurement and dynamics. Journal of Social and Personal Relationships, 20(3), 373–
  70. Strongman, KT. (2003), The Psychology of Emotion, Wiley Ltd, West Sussex England, p.173.
  71. Urry, HL. & Gross, JJ. (2010), Emotion regulation in older age, Current Directions in Psychological Science, 19(6): 352−
  72. Weiss, RW. (1982), Attachment in adult life, In C.M. Parkes & J. Stevenson−Hinde (Eds.), The place of attachment in human behavior (p.171−184), New York: Basic Books.
  73. Wenger, C. & Burholt, V. (2004), Changes in Levels of Social Isolation and Loneliness among Older People in a Rural Area: A Twenty–Year Longitudinal Study, Canadian journal on aging = La revue canadienne du vieillissement, 23(2):115−
  74. Yalom, I. D. (1980), Existential psychotherapy. Basic Books.

 

مطالعات اسلام و روانشناسی
دوره 17، شماره 33
مهر 1402
صفحه 91-118

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار