تدوین مدل رضایت زناشویی براساس تمایزیافتگی خود با نقش میانجی مرزهای خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مشاوره، واحد قم، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی قم، ایران

2 دانشیار، گروه روان‌شناسی، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی اسلامی، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

3 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل رضایت زناشویی براساس تمایزیافتگی خود با نقش میانجی مرزهای خانواده صورت گرفت. روش این پژوهش همبستگی مبتنی بر روابط ساختاری است؛ بدین منظور 366 نفر از زوجین شهر تهران با استفاده از نمونه‎گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه رضایت زناشویی با رویکرد اسلامی (جدیری و همکاران، 1396)، سیاهه تمایزیافتگی خود (اسکورن، 2000) و پرسشنامه مرزهای خانواده (هوشیاری و همکاران، 1400) پاسخ دادند. تحلیل داده‎ها با استفاده از مدل‎یابی معادلات ساختاری انجام شد؛ همچنین برای طبقه‎بندی، پردازش، تحلیل‎داده‎ها و بررسی فرضیه‎های پژوهش از نرم‌افزارهای SPSS و AMOS استفاده شد. ارزیابی مدل فرضی پژوهش با استفاده از شاخص‎های برازندگی نشان داد که مدل فرضی با مدل اندازه‎گیری برازش دارد (95/0=CFI، 92/0 = NFI ،07/0 =(RMSEA و نتایج پژوهش نشان داد که تمایزیافتگی خود با واسطه‎گری مرزهای خانواده بر رضایت زناشویی در سطح 05/0P< تأثیر معناداری دارد؛ همچنین مرزهای خانواده در رابطه بین تمایزیافتگی خود با رضایت زناشویی زوجین نقش میانجی ایفا می‎کند. پس برای بهبود رضایت زناشویی، مداخله در تمایزیافتگی و مرزهای خانواده در زوجین می‎تواند  اهمیت داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development of a Marital Satisfaction Model Based on Self-Differentiation with the Mediating Role of Family Boundaries

نویسندگان [English]

  • Hakimeh Ghaffari Asle Ganjineh Ketab 1
  • Mohammad Mahdi Safurayee Parizi 2
  • Sohrab Abdi Zarrin 3
1 PhD student, Counseling Department, Qom Branch, Faculty of Humanities, Islamic Azad University of Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Psychology, Islamic Humanities Higher Education Complex, Jamia Al-Mustafa Al-Alamiya University, Qom, Iran
3 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Literature and Humanities, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

The present study was conducted with the aim of developing a marital satisfaction model based on self-differentiation with the mediating role of family boundaries. The method of this research is correlation based on structural relations; For this purpose, 366 couples from Tehran city were selected using available sampling and were asked the Marital Satisfaction Questionnaire with an Islamic approach (Jadiri et al., 2016), the self-differentiation list (Skorn, 2000) and the Family Boundaries Questionnaire (Hoshiari et al. , 1400) answered. Data analysis was done using structural equation modeling; Also, SPSS and AMOS software were used to classify, process, analyze data and check research hypotheses. The evaluation of the hypothetical research model using fit indices showed that the hypothetical model fits the measurement model (CFI = 0.95, NFI = 0.92, RMSEA = 0.07) and the research results showed that its differentiation With the mediation of family boundaries, it has a significant effect on marital satisfaction at the level of P<0.05; also, family boundaries play a mediating role in the relationship between marital satisfaction of couples It can be important in couples.

کلیدواژه‌ها [English]

  • differentiation
  • family boundaries
  • marital satisfaction
  • couples

مراجع

  1. آریایی‌آذر، افسانه؛ منصوره السادات صادقی و فرشته موتابی (1400). بررسی تمایزیافتگی زوجین از خانواده اصلی و نقش آن در پیش‌بینی الگوهای ارتباطی و رضایت زناشویی در قومیت‎های مختلف ایران. خانواده پژوهی. س17، ش3، ص353−
  2. اکرامی، کوروش و حمیدرضا قنبری (1398). بررسی رابطه بین مهرورزی و رضایت زناشویی در دانشجویان خانم متأهل مؤسسه آموزش عالی حکمت رضوی. مطالعات روان‎شناسی و علوم تربیتی. ش45، 57−
  3. باشی عبدل‌آبادی، حسین؛ قاسم آهی، مریم اصل‌ذاکر، فاطمه شهابی‌زاده و مریم نصری (1401). نقش میانجی خود تمایزیافتگی و تنظیم شناختی هیجان در ارتباط کیفیت روابط ابژه با رضایت زناشویی. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره. س12، ش2، ص25−46.
  4. باقری، فاطمه؛ سیدعلی کیمیایی و حسین کارشکی (1399). صمیمت زناشویی: نقش تعیین‎کننده تمایزیافتگی خود و نیاز به امنیت در زنان متأهل غیربالینی. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. س11، ش42، ص261−
  5. بهادری، لیلا و شهرزاد ریگی (1397). پیش‎بینی بخشش براساس تنظیم هیجانی و تمایزیافتگی‎خود در زنان شاغل. پژوهش‌های کاربردی در علوم رفتاری. س10، ش36، ص26−
  6. بیرامی، منصور (1391). پیش‎بینی رضایت زناشویی براساس سبک‎های دلبستگی و مؤلفه‌های تمایزیافتگی. اصول بهداشت روانی. س14، ش53، ص66−
  7. پاشا شریفی، حسن؛ داود معنوی‌پور و فاطمه عسکری (1393). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه تمایزیافتگی خود. روان‌شناسی تحلیلی شناختی. س5، ش18، ص9−
  8. پروندی، علی؛ مختار عارفی و اسما مرادی (1395). نقش عملکرد خانواده و الگوهای ارتباطی زوجین در پیش‌بینی رضایت زناشویی. آسیب‎شناسی، مشاوره و غنی‎سازی خانواده. س۲، ش۱، ص54−۶۵.
  9. تقییان، حسن و مهدی قاسمی‌مروج (1399). پیش‌بینی تعهد زناشویی براساس تمایزیافتگی زوجین با نقش میانجی مرزهای زوجینی خانواده. پژوهش‌های روان‌شناسی اسلامی. س3، ش1، ص21−
  10. جان‎بزرگی، مسعود (1395). اثر خانواده درمانگری سیستمی معنوی بر رضایت زناشویی و کنش‌وری خانواده (الگوی مهر و قدرت). پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده. س4، ش6، ص9−
  11. جدیری، جعفر؛ علی فتحی‌آشتیانی، فرشته موتابی و حمیدرضا حسن‎آبادی (1396). اثربخشی زوج درمانی با رویکرد اسلامی بر رضایت زناشویی. مطالعات اسلام و روان‌شناسی. س11، ش20، ص7−
  12. چراغی، مونا؛ زهرا بی‎غم، عباس ذبیح‎زاده، محمدرضا نیک‌فرجام و سجاد توسلی (1401). معنای مرز در روابط بین فردی برای ایرانیان: پژوهشی با روش تحلیل تناظر. راهبرد فرهنگ. س15، ش58، ص99−
  13. چراغی، مونا؛ محمدعلی مظاهری، فرشته موتابی، لیلی پناغی، منصوره‌السادات صادقی و خدیجه سلمانی (1394). پیش‌بینی رضایت زناشویی براساس کیفیت ارتباط همسران با دو خانواده اصلی. راهبرد فرهنگ. س8، ش31، ص99−
  14. ساداتی، سید احسان؛ مهناز مهرابی‎زاده هنرمند و منصور سودانی (1393). رابطه علّی تمایزیافتگی. نورزگرایی و بخشندگی با دلزدگی زناشویی با واسطه‎ تعارض زناشویی. روان‌شناسی خانواده. س1، ش2، ص55−
  15. ساعدی، محدباقر و مهرناز آزادیکتا (1400). پیش‌بینی نگرش مثبت نسبت به تشکیل خانواده براساس تمایزیافتگی خود با نقش میانجی توانمندی ایگو. روان‌شناسی و علوم رفتاری ایران. ش28، ص30−
  16. شاهسوار، محبوبه و فرزانه کچویی (1398). پیش‎بینی کارآمدی خانواده براساس مرزهای بیرونی خانواده و خردمندی زوجین. پژوهش‌های روان‌شناسی اسلامی. س2، ش2، ص35−
  17. شقاقی، فاطمه؛ علی‌رضا آقایوسفی و حسن میرزاحسینی (1400). تدوین الگوی ساختاری کیفیت خانواده اصلی و گرایش به پیمان‌شکنی بین همسران با میانجی‌گری تمایزیافتگی خود. علوم روان‌شناختی. س۲۰، ش۱۰۸، ص۲۳27−۲۳42.
  18. صفورائی پاریزی، محمدمهدی (1388). ساخت و اعتباریابی پرسش نامه سنجش کارآمدی خانواده از دیدگاه اسلام. روان‌شناسی و دین، ش5، ص85−
  19. صفورائی پاریزی، محمدمهدی و احمدرضا فامیل دردشتی (1401). نقش واسطه‌‏ای رضایت زناشویی در رابطه بین مرزهای خانواده و طلاق عاطفی. پژوهشنامه روان‌شناسی اسلامی. س8، ش17، ص111−
  20. غلامعلی پورجاغرق، سمیه (1400). رابطه تمایزیافتگی خود و دلزدگی زناشویی معلمان زن مدارس ابتدایی. ایده‌های نوین روان‌شناسی. س۸، ش۱۲، ص1−
  21. غنی‌پور اجرآباد، طاهره (1401). پیش‎بینی صمیمیت زوجین براساس تمایزیافتگی خود با نقش میانجی تعهد زناشویی. ایده‎های نوین روان‌شناسی. س۱۲، ش۱۶، ص۱−
  22. فخّاری، نرگس؛ مرتضی لطیفیان و جلیل اعتماد (1393). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه پرسشنامه تمایزیافتگی خود در دانشجویان ایرانی. فصلنامه اندازه گیری تربیتی. س4، ش15، ص35-58
  23. قاسمی، یوسف و الهام فتحی (1398). نقش تمایز خود و سبک‎های دلبستگی در پیش‌بینی صمیمیت زناشویی. زن و مطالعات خانواده. س12، ش46، ص77−
  24. کیانی چلمردی، احمدرضا؛ مسعود اسدی، اصغر شیرعلی‌پور و الهام فتحی (1399). پرسشنامه مرزهای ارتباطی خانواده (RBQ): ساخت و هنجاریابی. روان‌شناسی مدرسه و آموزشگاه. س9، ش4، ص20−
  25. مام‌صالحی، حسین؛ امید مرادی، مختار عارفی و یحیی یاراحمدی (1399). نقش واسطه‎ای الگوهای ارتباطی در رابطه بین تمایزیافتگی خود و رضایت جنسی زوجین. روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران. س۲۶، ش۲، ص۱۵۴−۱۶۹.
  26. معصومی، سمیرا؛ حمید رضاییان و سیمین حسینیان (1396). پیش‌بینی رضایت جنسی براساس الگوهای ارتباطی زوجین. مطالعات زن و خانواده. س5، ش1 (پیاپی 9). ص79−
  27. ملکی‎ها، مرضیه، محمدرضا عابدی، ایران باغبان، عباس جوهری و مریم فاتحی‌زاده (1392). بررسی اثربخشی آموزش مدیریت تعارض کار−خانواده بر رضایت زناشویی زنان شاغل دانشگاه اصفهان. دست‎آوردهای روان‎شناختی. س20، ش2، ص161−
  28. منتظری، رویا (1401). نقش خانواده‌های زوجین در سازگاری. ثبات و رضایت زناشویی همسران: یک مطالعه مروری. رویش روان‌شناسی. س۱۱، ش1، ص199 −۲۱۰.
  29. نصرزاده، زهرا و مجتبی صداقتی‌فرد (1400). پیش‌بینی خرسندی زناشویی براساس تمایزیافتگی خود و صمیمیت زوجین در دانشجویان متأهل. روان‌شناسی تحلیلی شناختی. س12، ش44، ص47−
  30. نورپناه، مهدی؛ جعفر جدیری و محمدرضا بنیانی (1399). رابطه خوش‎بینی اسلامی و آخرت‎نگری با رضایت زناشویی اسلامی. اسلام و پژوهش‌های روان‎شناختی. س6، ش13، ص63−
  31. هوشیاری، جعفر؛ حسن شکوری و سیدمجید حسینی کوهساری (1399). حدود و مرزهای روان‎شناختی خانواده با تأکید بر آیات مشتمل بر واژه‎ حدودالله. مطالعات اسلامی زنان و خانواده. س7، ش13، ص7−
  32. هوشیاری، جعفر؛ محمدمهدی صفورائی پاریزی، سید حمید جزایری و حسن تقیان (1400). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه سنجش مرزهای روان‎شناختی خانواده براساس قرآن کریم. مطالعات اسلام و روان‌شناسی. س15، ش28، ص7−
  33. Abidin, R. Z., Ismail, K., Hassan, S. S. S. & Sudan, S. A. (2018). Marital satisfaction. communication and coping strategy among Malaysian married couples: factors predictions and model testing. J. Eng. Technol. 7. 408−414.
  34. Bowen, M. (2017). Theory in the practice of psychotherapy. In: Guerin. P, [Eds.]. Family: Theory and Practice. (10th Edition). New York: Garner Press.
  35. Calatrava, M., Martins, M. V, Schweer−Collins, M., Duch−Ceballos, C. & Rodríguez−González. M. (2022). Differentiation of self: A scoping review of Bowen Family Systems Theory’s core construct. Clinical Psychology Review. 91. 102101.
  36. Çelik, E., ÇELİK, B., YAVAŞ, Ş. & Süler, M. (2022). Investigation of Marital Satisfaction in terms of Proactive Personality. Meaning in Life. Offense−Specific Forgiveness. International Journal of Psychology and Educational Studies. 9(1). 1−
  37. Chiș, R., Ignat, S., Rad, D. & Macsinga, I. (2022). The Mediation Role of an Individual’s and Couple’s Psychological Factors. Including Parenting in the Prediction of Relational and Marital Satisfaction. International Journal of Environmental Research and Public Health. 19(17). 11011.
  38. Chung, H. & Gale, J. (2009). Family functioning and self−differentiation: A cross−cultural examination. Contemporary Family Therapy. 31(1). 19−
  39. Dong, S., Dong, Q. & Chen, H. (2022). Mothers' parenting stress. depression. marital conflict and marital satisfaction: The moderating effect of fathers' empathy tendency. Journal of affective disorders. 299. 682−
  40. Finzi−Dottan, R. & Schiff, M. (2022). Couple relationship satisfaction: The role of recollection of parental acceptance. self−differentiation and spousal caregiving. Journal of Social and Personal Relationships. 39(2). 179−
  41. Givens, S. A. (2019). The Relationship between Differentiation of Self. Computer−Mediated Communication Competency and Emotional Reaction to Not Receiving Texts in Predicting Relationship Satisfaction (Doctoral dissertation. Capella University).
  42. Graña, J. L., Cuenca, M. L. & Redondo, N. (2017). Relationship satisfaction and interpartner agreement about acts of physical and psychological aggression: a multilevel analysis. BMC psychiatry. 17(1). 1−
  43. İnce, Ş. & Işık, E. (2022). The mediating role of five love languages between differentiation of self and marital satisfaction. The American Journal of Family Therapy. 50(4). 407−
  44. Işık, E., Özbiler, Ş., Schweer−Collins, M. L. & Rodríguez−González, M. (2020). Differentiation of self predicts life satisfaction through marital adjustment. The American Journal of Family Therapy. 48(3). 235−
  45. Johnson, M. D., Lavner, J. A., Mund, M., Zemp, M., Stanley, S. M., Neyer, F. J. ... & Grob, A. (2022). Within−couple associations between communication and relationship satisfaction over time. Personality and Social Psychology Bulletin. 48(4). 534−
  46. Kline, P. (2015). A handbook of test construction (psychology revivals): introduction to psychometric design. Routledge.
  47. Lal, A. & Bartle‐Haring, S. (2011). Relationship among differentiation of self. relationship satisfaction. partner support and depression in patients with chronic lung disease and their partners. Journal of Marital and Family Therapy. 37(2). 169−
  48. Likcani, A. (2013). Differentiation and intimate partner violence. Dissertation forDoctor of Philosophy. College of Human Ecology. Kansas State University.
  49. Mozas−Alonso, M., Oliver, J. & Berástegui, A. (2022). Differentiation of self and its relationship with marital satisfaction and parenting styles in a Spanish sample of adolescents’ parents. Plos one. 17(3). e0265436.
  50. Norton, A. M. & Baptist, J. (2014). Couple boundaries for social networking in middle adulthood: Associations of trust and satisfaction. Cyber psychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace. 8(4). 58−
  51. Nunes, C., Martins, C., Leal, A., Pechorro, P., Ferreira, L. I. & Ayala−Nunes, L. (2022). The ENRICH Marital Satisfaction (EMS) Scale: A Psychometric Study in a Sample of Portuguese Parents. Social Sciences. 11(3). 107.
  52. Peleg, O., Yaniv, I., Katz, R. & Tzischinsky, O. (2018). Does trait anxiety mediate the relationship between family patterns and quality of life? The American Journal of Family Therapy. 46(4). 341−
  53. Rodríguez‐González, M., Lampis, J., Murdock, N. L., Schweer‐Collins, M. L. & Lyons, E. R. (2020). Couple adjustment and differentiation of self in the United States. Italy. and Spain: A cross‐cultural study. Family process. 59(4). 1552−
  54. Rodríguez‐González, M., Schweer‐Collins, M., Bell, C. A., Sandberg, J. G. & Rodríguez‐ aranjo, C. (2019). Family functioning. family structure and differentiation of self in heterosexual Spanish couples: An actor–partner analysis. Journal of Counseling & Development. 97(2). 209−
  55. Russo, M., Ollier−Malaterre, A., Kossek, E. E. & Ohana, M. (2018). Boundary management permeability and relationship satisfaction in dual−earner couples: The asymmetrical gender effect. Frontiers in Psychology. 9. 1723.
  56. Skowron, E. A. (2000). The role of differentiation of self in marital Journal of counseling Psychology. 47(2). 229.
  57. Skowron, E. A. & Schmitt, A. T. (2003). Assessing interpersonal fusion: Reliability and validity of a new DSI fusion with others subscale. Journal of Marital and Family Therapy. 29. 209−
  58. Sun, S. H., Shih, H. J. & Tsai, M. H. (2019). The balance between intimacy and autonomy in family relationship. Chinese Journal of Guidance and Counseling. 1–15.
  59. Wang, S., Kim, K. & Boerner, K. (2018). Personality. similarity and marital quality among couples in later life. Personal Relationships. 25. 565−
  60. Whisman, M. A., Gilmour, A. L. & Salinger, J. M. (2018). Marital satisfaction and mortality in the United States adult population. Health psychology: official journal of the Division of Health Psychology. American Psychological Association. 37(11). 1041–1044.
  61. Whisman, M. A., Sbarra, D. A. & Beach, S. R. (2021). Intimate relationships and depression: Searching for causation in the sea of association. Annual Review of Clinical Psychology. 17. 233−
  62. Yavuz Güler, Ç. & Karaca, T. (2021). The role of differentiation of self in predicting rumination and emotion regulation difficulties. Contemporary Family Therapy. 43(2). 113−

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار