احصای رنج و نیازسنجی معنوی زنان سرپرست خانوار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه ازاد، تهران، ایران

2 داشیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، پیام نور، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف احصای رنج نیازسنجی معنوی زنان سرپرست خانوار انجام گرفت. این مطالعه کیفی به روش پدیدارشناختی انجام شد. جامعه آماری آن شامل زنان سرپرست خانوار مراجعهکننده به مراکز مثبت زندگی شهرستان بندرانزلی بود. تعداد حجم نمونه تا اشباع داده‌ها ادامه یافت و سرانجام پس از پانزده مورد مصاحبه، داده‌ها به اشباع رسید. داده‌ها جمع‌آوری، کدگذاری و در مقوله‌های اصلی و فرعی طبقه‌بندی شدند. نتایج گویای آن بود که مهمترین نیازهای زنان سرپرست خانوار شامل نیازهای دینی، نیازهای مرتبط با فرزندان، نیازهای مرتبط با خانواده، نیازهای مرتبط با دوستان، نیازهای مرتبط با جامعه، نیازهای حمایتی و امنیتی، نیاز به زندگی سالم و شاد و نیازهای شخصیتی است؛ همچنین مهمترین رنج‌های زنان سرپرست خانوار، احساس غم و اندوه، قضاوت ناعادلانه اطرافیان و فقدان درک آنان، مشکلات اقتصادی، نگاه‌های شهوت‌آلود مردا‌ن، نگرانی از وضعیت کنونی و آینده فرزندان و فقدان منابع حمایتی و مراقبتی استخراج شد. اصلی‌ترین راهکار کاهش رنج آنان، مثبتاندیشی و امیدواری و اصلی‌ترین توانمندی آنان، حفظ ارزشمندی و عزتنفس ارزیابی شد. مهمترین منبع امیدشان پس از خداوند، ائمه معصوم، توسل به دعا و وجود فرزندانشان گزارش شد؛ بر این اساس اهمیت و توجه به نیازهای معنوی زنان سرپرست خانوار از سوی جامعه می‌تواند در کاستن رنج‌ها، آلام و بهبود شرایط آنان مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Suffering statistics and spiritual needs assessment of female heads of households in Bandar Anzali

نویسندگان [English]

  • Narjes Tashakori 1
  • Ziba Braghi Irani 2
1 Master's degree, Department of Psychology, Rodhan Branch, Azad University, Tehran, Iran
2 Dashyar, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Payam Noor, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present study was conducted with the aim of assessing the spiritual needs of female heads of households. This qualitative study was done by phenomenological method. The statistical population included female heads of households referring to positive life centers in Bandar Anzali city. The number of sample sizes continued until data saturation. Finally, after 15 interviews, the data reached saturation. Data were collected, coded and classified into main and subcategories. The results indicated that the most important needs of female heads of households include religious needs, needs related to children, needs related to family, needs related to friends, needs related to society, support and security needs, needs for a healthy and happy life, and personality needs. Also, the most important sufferings of the female heads of the household, the feeling of sadness, the unfair judgment of those around them and their lack of understanding, economic problems, the lustful looks of men, the worry about the current and future condition of the children, and the lack of support and care resources were extracted. The main solution to reduce their suffering; Positive thinking and hope and their main ability; Value preservation and self-esteem were evaluated. It was reported that the most important source of their hope, after God, the infallible imams, and resorting to their recommended prayers, is the existence of their children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • suffer
  • spirituality
  • virtue
  • women
  • head of the household

مراجع

  1. آتش‌زاده ‌شوریده، فروزان، کرم‌خانی، مرضیه، شکری خوبستانی، معصومه، فانی، مهدی، و عبدالجباری مرتضی. (1395). جستجوی مفهوم سلامت معنوی و شاخص‌های انسان سالم در ادیان مختلف. پژوهش در دین و سلامت، دوره 2، ش4، 63−
  2. آدینه‌فر، عاطفه و رحمانی، آینه (1400). مقایسه تطبیقی عناصر معنویت‌بخش در مساجد دوره صدر اسلام و صفویه. هشتمین کنفرانس بین‌المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در فقه. حقوق و علوم انسانی.
  3. اعظم آزاده، منصوره و تافته، مریم (1394). روایت زنان سرپرست خانوار از موانع شادمانی (مطالعه موردی زنان سرپرست خانوار تهران). مطالعات زن و خانواده، ش3، ش2، 33ـ60.
  4. احمدی فراز، مهدی، شعرباف چی، محمدرضا، موسی‌زاده، سید روح الله، رِئیسی، نگار، قادری، سلیمان، و شیروانی، عباسعلی(1396). مجموعه کتب مراقبت معنوی، درآمدی بر مبنای مراقبت معنوی. مبانی و شیوه ارائه. نشر: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
  5. بابازاده ‌خامنه، امیر (1400). ارزیابی نیازها، ترجیحات زیبایی‌شناختی و مطلوبت کاربران از منظر و فضای سبز تفرجگاه ائل‌گلی تبریز. ششمین کنگره بین‌المللی توسعه کشاورزی و محیط زیست با تأکید بر برنامه توسعه.
  6. باربر، ج. و م. پارکس (1399). کتابچه راهنمای مراقبت معنوی در مبتلایان به اختلالات روان‌پزشکی؛ ترجمه محمدمهدی شمسائی و زینت مهربخش. تهران: تیمورزاده نوین.
  7. بهزادی‌منش، شیوا (1400). بررسی نیازها، خواسته‌ها و میزان رضایت‌مندی زنان از پارک‌های بانوان (مطالعه موردی: بوستان بانوان اراک). ششمین کنگره ملی سالانه یافته‌های نوین در علوم کشاورزی و منابع طبیعی. محیط‌زیست و گردشگری.
  8. پارگامنت، کنت (2015). روان‌درمانی آمیخته با معنویت؛ ترجمه کلانترکوشه محمد؛ محمدحسینی و سجاد مطهری (1397). تهران: آوای نور.
  9. جانسون، ریک(2017). معنویت در مشاوره و روان درمانی، رویکردی آمیخته برای توانمندسازی مراجعان؛ ترجمه مطهری. نشر: آوای نور.
  10. خدادادی‌سنگده، جواد و قمی میلاد (1396). اثربخشی روان‌درمانی وجودی به شیوۀ گروهی بر افزایش بهزیستی روان‌شناختی مادران دارای کودکان سرطانی. مطالعات روان‌شناختی. دورۀ 13، ش4، 125ـ
  11. دانشی‌نسب، فاطمه (1393). بن‌مایه‌های قرآنی و نیازهای انسان در صحیفه سجادیه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم حدیث پردیس تهران.
  12. دراهکی، احمد و نوبخت، رضا (1400). بررسی وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار ایرانی: یک آنالیز ثانویه. پایش. س20، ش4، 427−437.
  13. رضایی، زهرا سادات، دهقانی، محسن، و حیدری محمود (1397). کیفیت زندگی زنان سرپرست خانواده: نقش تاب‌آوری و کارکرد خانواده مبتنی بر مدل مک مستر. خانواده پژوهی، س13، ش3، 407−421.
  14. شیخ‌الاسلامی، علی و پرسا معصومه (1397). اثربخشی دعا و نیایش بر استرس ادراک‌شده زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی. پژوهش در دین ‌و سلامت، دوره 4، ش5، 20−26.
  15. صفورایی‌پاریزی، محمدمهدی (1392). شاخص‌های خانواده کارآمد. پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده. س1، ش1، 29−58.
  16. ضیایی، ثریا و فتاح‌زاده، هانیه (1396). زن؛ فرهنگ مطالعه و افزایش سلامت خانواده و جامعه. پژوهشکده زنان. دومین کنگره بین‌المللی نقش زن در سلامت خانواده. دانشگاه الزهراء.
  17. طاهریان، فاطمه (1399). بررسی رابطه نگرش دینی و تعلیق هویت با طرد اجتماعی زنان سرپرست خانوار بهزیستی شهرستان خلیل‌آباد. دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی−مرکز پیام نور مشهد.
  18. طهماسبی، زهرا و طهماسبی، فاطمه (1400). نقش دین، معنویت و جهاد فی سبیل‌الله در تربیت انسان تمدنی. همایش علمی – پژوهشی فتح‌الفتوح (۱) با موضوع تعلیم وتربیت تمدنی.
  19. ظهورپرونده، وجیهه و باقری نسوان طوبی (1401). نقش تعدیل‌گر هوش اجتماعی در رابطه با سرخوردگی اجتماعی و امید به زندگی در زنان سرپرست خانوار. رفاه اجتماعی. س22، ش84، 149−176.
  20. عسگری، ز. و نقوی، ا. (1398). تبیین فرایند رشد پس از سانحه: ترکیب مضمون مطالعات کیفی. روان پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران. س25، ش2، 222−235.
  21. فلاحی خشکناب، مسعود، مظاهری، منیر(1387). معنویت، مراقبت معنوی و معنویت درمانی. نشر: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
  22. قادری، صلاح‌الدین، کریمی، علیرضا، سلیمانی سمیه، کارگر اسفندآبادی، خدیجه، و عنبری روزبهانی، مهدخت (1401). تجربۀ سرپرستی خانوار توسط زنان و چرخۀ بازتولید فلاکت (نمونۀ موردی: زنان سرپرست خانوار شهر کرج). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. س11، ش1، 1−
  23. قائم‌پناه، زینب، شمسائی، محمدمهدی و براتیان، روح­الله (1401). مفاهیم مشترک در مهارت‌های معنوی: مطالعه مروری. روان­شناسی فرهنگی. س6، ش1، 24−
  24. قربانی، فریدون، انصاری، حمید، و محسنی رضاعلی (1398). فراتحلیل نیازها و اولویت‌های زندگی زنان سرپرست خانوار با رویکرد جامعه‌شناختی. رفاه اجتماعی. س19، ش72، 55ـ
  25. کاهانی ‌زارعی، مریم (1400). بررسی اثر بخشودگی مبتنی بر معنویت‌درمانی بر کاهش طلاق عاطفی زنان با تعارض زناشویی. اولین کنفرانس بین‌المللی علوم تربیتی. روان‌شناسی و علوم انسانی.
  26. کاوه فارسانی، ذبیح الله، صفی، سعید و بهمنی، ابوالحسن (1398). برنهادی مقدماتی در زمینۀ مشاورۀ خانواده با رهیافت مبتنی بر فرهنگ ایرانی−اسلامی. مشاوره و روان درمانی خانواده. س9، ش1، 49−74.
  27. معیدفر، سعید و حمیدی، نفیسه (1387). زنان سرپرست خانوار و آسیب‌های اجتماعی. نامه علوم اجتماعی. س15، ش32، 131−
  28. مهدی‌نژاد قوشچی، رحمان، اسدپور، اسماعیل، برقعی، شیماسادات، و سلیمانی، مهران (1400). اثربخشی زوج‌درمانی یکپارچه‌نگر با محتوای اسلامی بر میزان گفت‌وگوی مؤثر زوجین. روان­شناسی و دین. س14، ش1 (پیاپی 53)، 37ـ54.
  29. مؤذنی، راضیه (1397). مطالعه کیفی مشکلات زنان سرپرست خانوار. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر.
  30. موسوی، سیدمحمدهادی و مرید، ابوالفتحی (1400). بررسی میزان تأثیر معنویت‌گرایی قرآنی بر سبک زندگی اسلامی، نقش میانجی استفاده از ماهواره (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه‌های ایلام). ششمین کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی. اجتماعی و سبک زندگی.
  31. موسی‌زاده، سید روح الله، احمدی فراز، مهدی، آذربایجانی، مسعود، ناجی اصفهانی، همایون، شعرباف چی، محمدرضا، معماریان نادره، و هادیان مهدی(1396). نیازسنجی معنوی بیماران، چرا من؟؛ نشر: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
  32. هامایاک آوادیس یانس، هاشمی حسن و عرب قهستانی داود(1396). «راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی» DSM5؛ تهران: رشد.
  33. Baber & Wilson, C,(2015). Handbook of spiritual care in mental.
  34. Devi, M. K. & Fong, K. (2019). Spiritual Experiences of Women with Breast Cancer in Singapore: A Qualitative Study, Asia−Pacific journal of oncology nursing. 6(2), 145–150.
  35. Ghaempanah, Z., Rafieinia, P., Sabahi, P., Makvand Hosseini, Sh. & Memaryan, N. (2020). Spiritual Problems of Women with Breast Cancer in Iran: A Qualitative Study, Journal of Health Spirituality and Medical Ethics. 7(1), 9−
  36. Mamier, I., Kim, S. M., Petersen, D., Bae, H. J., Taylor, E. J. & Kang, K. A. (2021). Spiritual needs among Koreans and Americans with advanced chronic illnesses: A cultural comparison, Journal of clinical nursing. 30(23−24), 3517–3527.
  37. Memaryan, N., Rassouli, M. & Mehrabi, M. (2016). Spirituality Concept by Health Professionals in Iran: A Qualitative Study, Evidence−Based Complementary and Alternative Medicine. 1−
  38. Nita, M. (2019). ’Spirituality’ in Health Studies: Competing Spiritualities and the Elevated Status of Mindfulness, Journal of Relig Health. 58, 1605−
  39. Pirak, A., Negarandeh, R. & Khakbazan, Z. (2019). Post−Divorce Regret among Iranian Women: A Qualitative Study, International journal of community based nursing and midwifery. 7(1), 75–86.
  40. Riklikienė, O., Tomkevičiūtė, J., Spirgienė, L., Valiulienė, Ž. & Büssing, A. (2020). Spiritual needs and their association with indicators of quality of life among non−terminally ill cancer patients: Cross−sectional survey, European journal of oncology nursing: the official journal of European Oncology Nursing Society. 44, 101681.
  41. Sbarra, D. A. & Whisman, M. A. (2021). Divorce, health, and socioeconomic status: An agenda for psychological science, Current opinion in psychology. 43, 75–78.
  42. Yoosefi, Lebni, J., Mohammadi Gharehghani, M., Soofizad, G. & et al. (2020). Challenges and opportunities confronting female−headed households in Iran: a qualitative study, BMC Women's Health 20, 183. https://doi.org/10.1186/s12905-020-01046-x.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار