تدوین پروتکل درمانی اختلال شخصیت خودشیفته مبتنی بر درمان چندبعدی معنوی و منابع اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران

2 استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم رفتاری، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

3 استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران

4 استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف تدوین پروتکل درمانی اختلال شخصیت خودشیفته مبتنی بر درمان چندبعدی معنوی و منابع اسلامی صورت پذیرفت.
روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی با استفاده از منابع اسلامی و براساس درمان چندبعدی معنوی تدوین شد. بیست جلسه بسته درمان اسلامی اختلال شخصیت خودشیفته مبتنی بر درمان چندبعدی معنوی طراحی و سپس روایی نشانه‎ها و درمان‎های به‌دست آمده از منابع اسلامی و محتوای جلسات درمان با پرسشنامه‎های مربوطه، از سوی متخصصان ارزیابی شد. داده‌ها با استفاده از شاخص روایی محتوا (CVI) و ضریب نسبت روایی محتوا (CVR) تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: CVR نشانه‌ها و درمان‌های منتج از منابع اسلامی و نیز محتوای تمام جلسات درمانی تأیید شد و CVI برای هر دو مورد بیش از 79/0 به دست آمد.
نتیجه‌گیری: تناسب نشانه‌ها با منابع اسلامی و محتوای جلسات پروتکل درمانی اختلال شخصیت خودشیفته مبتنی بر درمان چندبعدی معنوی از سوی متخصصان روا بود. با توجه به نتایج پژوهش، این روش درمانی می‌تواند برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته به کار رود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing a treatment protocol for narcissistic personality disorder based on multidimensional spiritual therapy and Islamic sources

نویسندگان [English]

  • Sedigeh Hosseini Semnani 1
  • Masoud Janbozurgi 2
  • Hassan Ansari 3
  • Fatemeh Shaterian Mohammadi 4
1 Department of Psychology, College of Human Science, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran
2 Professor, Department of Psychology, Research Institute of Behavioral Sciences, Research Institute of Hawzah and University, Qom, Iran
3 Department of Psychology, College of Literature and Human Sciences,University of Qom, Qom, Iran
4 Department of Psychology, College of Human Sciences, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran
چکیده [English]

Abstract:

Objective: The present study was conducted with the aim of developing a treatment protocol for narcissistic personality disorder based on spiritual multidimensional therapy and Islamic sources.

Method: The present research was compiled using descriptive and analytical method using Islamic sources and based on multidimensional spiritual therapy. 20 sessions of Islamic treatment for narcissistic personality disorder based on spiritual multidimensional therapy were designed and then the validity of the symptoms and treatments obtained from Islamic sources and the content of the treatment sessions were evaluated by experts. The data were analyzed using Content Validity Index (CVI) and Content Validity Ratio (CVR).

Findings: CVR of symptoms and treatments resulting from Islamic sources as well as the content of all treatment sessions were confirmed and CVI for both items was more than 0.79.

Conclusion: The compatibility of the symptoms with Islamic sources and the therapeutic protocol of narcissistic personality disorder based on spiritual multidimensional therapy by specialists was valid in the content of the sessions. According to the research results, this treatment method can be used for people with narcissistic personality disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: narcissistic personality disorder
  • Islamic sources
  • multidimensional spiritual therapy
  • content validity

مراجع

  1. امیری، سهراب و یوسف جمالی (1398). بررسی نقش میانجی‎گری همدلی و تنظیم هیجانی در ارتباط بین سبک‎های دلبستگی با صفات تاریک شخصیت در نوجوانان. مجله روان‎پزشکی و روان‎شناسی بالینی ایران. س25، ش3، ص292−
  2. انصاری، حسن، مسعود جان‎بزرگی، صدیقه حسینی سمنانی، سیدمحمد غروی و سیدکاظم رسول‎زاده طباطبایی (1398). طراحی روش درمان شناختی −رفتاری با رویکرد اسلامی بر مبتلایان به اختلال وسواس −بی‎اختیاری. مطالعات روان‎شناسی بالینی. س9، ش34، ص167−
  3. بک، آرون، آرتور فریمن و دنیس دیویس (1395). شناخت درمانی برای اختلالات شخصیت. ترجمه داود کربلایی. محمد میگونی و علی‎اکبر فروغی. تهران: ارجمند.
  4. پارگامنت، کنت‎ ای. (1399). روان‎درمانگری یکپارچه معنوی درک و بیان امر قدسی. ترجمه علیرضا ظهیرالدینی. مسعود جان‎بزرگی. رضا کریم‎زاده نعیم. قم و تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه شهید بهشتی.
  5. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1366). غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات.
  6. جان‎بزرگی، مسعود (1398). درمان چندبعدی معنوی یک رویکرد خداسو برای مشاوره و روان‎درمانگری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  7. جان‎بزرگی، مسعود (1395). روان‎درمانگری چندبعدی معنوی: فعال‎سازی عمل معنوی و اثربخشی آن بر مشکلات روان‎شناختی مراجعان مضطرب. پژوهشنامه روان‎شناسی اسلامی. س2، ش3، ص8−
  8. جان‎بزرگی، مسعود، ناهید نوری، مهدیه حیدری‎زاد، عرفانه جان‎بزرگی، امین جان‎بزرگی و مژگان نظری (1399). اثربخشی درمان معنوی خداسو و درمانهای غیرمعنوی در مدیریت استرس ناشی از بحران شیوع کرونا و طراحی مقدماتی الگوی معنوی مداخله روان‎شناختی در بحران کرونا. روان‎شناسی بالینی و شخصیت. س18، ش1، ص201−
  9. جان‎بزرگی، مسعود و سیدمحمد غروی (1395). نظریه‎های نوین روان‎درمانگری و مشاوره. قم و تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
  10. جیمز، ویلیام (1387). دین و روان. ترجمه مهدی قائنی. تهران: دارالفکر.
  11. خاکپور، حسین، مرضیه احمدزاده و غلامرضا رضوی‎دوست (1398). راهکارهای رفع موانع ارتباطات انسانی از منظر قرآن و روایات با رویکرد تربیتی. آموزه‎های تربیتی در قرآن و حدیث. س4، ش2، ص19−
  12. خدابخش پیرکلانی، روشنک و الهه صفائیان (1398). مقایسۀ سبک‎های دفاعی و عاطفۀ خودآگاه شرم و گناه در انواع خودشیفتگی و مقایسۀ با افراد غیرخودشیفته. مطالعات روان‎شناختی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه الزهرا h. س15، ش4، ص7−23.
  13. خدابنده‎لو، سعید، محمود نجفی و اسحاق رحیمیان بوگر (1397). اثربخشی طرحواره درمانی ذهنیت مدار بر عزت نفس افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته. مطالعات روان‎شناسی بالینی. س8، ش30، ص65−101.
  14. خدایاری فرد، محمد و مریم صیاد شیرازی (1394). اثربخشی خانواده درمانی شناختی−رفتاری بر اختلال شخصیت خودشیفته. رویش روان‎شناسی. س4، ش10، ص25−40.
  15. روحانی، مرتضی، مسعود جان‎بزرگی، حسن احدی و محمدرضا بلیاد (1397). اثریخشی الگوی کوتاه‎مدت درمانگری چندبعدی معنوی (SMP) بر مهار نشانگان افسردگی. مطالعات اسلام و روان‎شناسی. س12، ش22، ص133−
  16. زال‎پور، خدیجه، شهریار شهیدی، فریبا زرانی، محمدعلی مظاهری و محمود حیدری (1394). همدلی و نحوه تنظیم هیجان شناختی در انواع خودشیفتگی. پایش. س15، ش1، ص53−
  17. صالحی، زهرا (1392). ارتباط بین هوش هیجانی و پرخاشگری در نوجوانان: خودشیفتگی و جنسیت. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی دانشکده علوم تربیتی و روان‎شناسی.
  18. صفاری‎نیا، مجید، مهدی دهستانی و اعظم فطری (1396). اثر میانجی همدلی. نشخوار فکری و خشم در رابطه بین خودشیفتگی و فقدان بخشش میان فردی. شناخت اجتماعی. س6، ش2، ص154−
  19. فتحی آشتیانی، علی، طاهره الهی و مریم اسماعیلی نسب (1398). آسیب‎شناسی روانی. تهران: سمت. پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی. شورای انقلاب فرهنگی. شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی.
  20. فرجی، فرحناز، شهناز نوحی، ابوالقاسم پیاده کوهسار و مسعود جان‎بزرگی (1400). اثربخشی درمان چندبعدی معنوی خداسو بر معنویت ادراک شده و خودپنداره −خداپنداره در کارکنان هلال احمر دارای نشانه‎های اختلال تنیدگی پس از سانحه. مطالعات اسلام و روان‎شناسی. س15، ش28، ص185−
  21. فرح بیجاری، اعظم، مهرانگیز پیوسته‎گر و زهرا ظریف جلالی (1392). مقایسه ابعاد خودپنداره و سازگاری در افراد خودشیفته سازگار و ناسازگار. مطالعات روان‎شناختی. س9، ش4، ص99−
  22. قدرتی میرکوهی، مهدی و مژگان ذکری (1397). اثربخشی روان‎نمایشگری بر اختلال شخصیت خودشیفته. انزوای اجتماعی. فقدان همدلی و بی‎اشتهایی عصبی. مطالعات روان‎شناختی. س14، ش4، ص139−
  23. قدوسی، سیدابوالفضل و رحیم میردرکوندی (1392). بررسی مفهوم روان‎شناسی کبر در منابع اسلامی و مقایسه آن با خودشیفتگی. معرفت. س20، ش192، ص83−
  24. گابارد، گلن (1396). روان‎پزشکی روان‎پویا. ترجمه فرهاد شاملو؛ فرهاد فریدحسینی؛ ندا فرزانه؛ محیا مجاهدی و گل‎مهر شاملو رضائی. تهران: ابن‎سینا.
  25. مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  26. محمدلو، سپیده سلطان، بنفشه غرابی، فهیمه فتحعلی لواسانی و محمدرضا گوهری (1392). بررسی ارتباط بین سیستم‎های فعال‎ساز رفتار. دشواری در تنظیم هیجانی و فراشناخت با نگرانی. پژوهش‎های علوم شناختی و رفتاری. س3، ش2، ص85−
  27. مروتی، سهراب، سیدمحمدرضا حسینی‎نیا و فاطمه سیفعلی (1398). خودآگاهی و کارکردهای تربیتی آن در بهبود روابط اجتماعی انسان در قرآن و حدیث. آموزه‎های تربیتی در قرآن و حدیث. س4، ش2، ص1−18.
  28. مک ویلیامز، نانسی (1397). تشخیص روان‎تحلیلی. شناخت ساختار شخصیت در فرایند بالینی. ترجمه غلامرضا جوادزاده. تهران: ارجمند.
  29. منیرپور، نادر و صدیقه حسینی سمنانی (1398). اثربخشی درمان شناختی−رفتاری با رویکرد عقلانی−معنوی بر کاهش علائم اختلال وسواس−بی‎اختیاری در زنان مبتلا. پژوهشنامه اسلامی زنان‎ و‎ خانواده. س7، ش14، ص103−
  30. نیکویی، فاطمه، محمد اورکی، مسعود جان بزرگی و احمد علی‎پور (1399). مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ایمن‎سازی در برابر استرس ( (SITو درمان چندبعدی معنوی بر هماهنگی روانی فیزیولوژیکی ضربان قلب و افسردگی در بیماران تحت بای پس عروق کرونر. نشریه پرستاری قلب و عروق. س9، ش1، ص78−
  31. American Psychiatric Association (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. DSM−5− Fifth Edition. Text Revision. Washington. DC.
  32. Aslam, M., Irfan, M. & Naeem, F. (2015). Brief culturally adapted cognitive behaviour therapy for obsessive compulsive disorder: A pilot study. Pak J Med Sci. 31(4): 874−
  33. Bateman, A. & Fonagy, P. (2016). Mentalization−based treatment for personality disorders: A practical guide. Oxford University Press.
  34. Berman, S.L., Montgomery, M.J. & Ratner, K. (2020). “Trauma and identity: A reciprocal relationship?” Adolescence. 79 (1). 275−
  35. Böhmer, M. (2016). Does psychiatry need religion and spirituality in its treatment approach? Narcissism as an example. South African Journal of Psychiatry. 22(1): 1−
  36. Butcher, J.N. Hooley, J.M. & Mineka. S. (2014). Abnormal psychology. 16th ed. Publisher: Pearson. United States of America.
  37. Brummelman,, Thomaes, S., Nelemans, S. A., Orobio de Castro, B., Overbeek, G. & Bushman, B. J. (2015). Origins of narcissism in children. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 112(12): 3662−3659.
  38. Campbell, W. K. & Miller, J.D. (2011). The handbook of narcissism and narcissistic personality disorder: theoretical approaches. empirical fi ndings. and treatments. Published by John Wiley & Sons. Inc.. Hoboken. New Jersey.
  39. Choi−Kain, , Simonsen, S. & Euler, S. (2022). “A mentalizing approach for narcissistic personality disorder: Moving from "me−mode" to "we−mode". American Journal of Psychotherapy”. Jan 1;75(1): 38−43.
  40. Comer, R.J. (2015). Abnormal Psychology. Ninth edition. Worth publisher. New York.
  41. Currier, J.M., Foster, J.D., Abernethy, A.D., Wit Vliet, Ch., Luna, L.M., Putman, K.M., Schnitker, S.A., VanHarn, K. & Carter, J., (2017). “God imagery and affective outcomes in a spiritually integrative inpatient program”. Psychiatry Research. 254. 317−
  42. Dimaggio, G., Valeri, S., Salvatore, G., Popolo, R. Montano, A. & Ottavi, P. (2014). “Adopting Metacognitive Interpersonal Therapy to Treat Narcissistic Personality Disorder with Somatization”. Journal of Contemporary Psychotherapy. 44. 85−
  43. Di Pierro, R. & Fanti, E. (2021). Self−concept in narcissism: profile comparisons of narcissistic manifestations on facets of the self. Clinical Neuropsychiatry. 18(4). 211−
  44. Di Pierro, R., Di Sarno, M., Gargiulo, I. & Madeddu, F. (2020). Traits of pathological narcissism and dysfunctional eating in women: The role of perfectionistic discrepancy. Current
  45. Di Pierro, R., Mattavelli, S. & Gallucci, M. (2016). Narcissistic traits and explicit self−esteem: The moderating role of implicit self− Frontiers in Psychology. 7. Article ID 1815.
  46. Drozek, P. & Unruh, B. T. (2020). “Mentalization−Based Treatment for Pathological Narcissism”. Journal of Personality Disorder. 34 (Suppl):177−203.
  47. Farzand, M., Cerkez, Y. and Baysen, E. (2021). Effects of Self−Concept on Narcissism: Mediational Role of Perceived Parenting. Frontiers in Psychology. 12:1−
  48. Fatfouta, R.; Gerlach, T. M.; Schröder−Abé, M. & Merkl, A. (2015). “Narcissism and lack of interpersonal forgiveness: The mediating role of state anger. state rumination. and state empathy”. Personality and Individual Differences. 2015. 75. 36−
  49. Fatfouta, R. & Schwarzinger. D. (2023). A toxic mix: Explicit and implicit narcissism and counterproductive work behavior. Applied Psychology. 1−
  50. Foster, J. D., Campbell, W. K. & Twenge, J. M. (2003). “Individual differences in narcissism: Inflated self−views across the lifespan and around the world”. Journal of Research in Personality. 37(6). 469−
  51. Gatta, M., Gallo, C., Vianello, M. (2014). “Art therapy groups for adolescents with personality disorders”. The Arts in Psychotherapy. 41. 1−
  52. Huguelet, Ph., Mohr, S.M., Olié, E., Vidal, S., Hasler, R. & Prada, P. (2016). “Spiritual meaning in life and values in patients with severe mental disorders”. J Nerv Ment Dis. Jun; 204:409.
  53. Huguelet, Ph. & Koenig, H. G. (2009). Religion and Spirituality in Psychiatry. Published in the United States of America by Cambridge University Press. New York.
  54. Kramer, U., Pascual−Leone, A., Rohde, KB. & Sachse, R. (2018). “The role of shame and self−compassion in psychotherapy for narcissistic personality disorder: An exploratory study”. Clinical psychology amp; psychotherapy. 25(2). 272−
  55. Krippendorff, K. (2004). Content analysis an introduction to its methodology. Sage Publications. Inc. 2nd ed.
  56. Lawshe CH. (1975). “A quantitative approach to content validity”. Personnel Psychology. 28(4): 563−
  57. Martin, J., Walcott, G., Clarke, T. R., Barton, E. N. & Hickling, F. W. (2013). The prevalence of personality disorder in a general medical hospital population in Jamaica. West Indian Medical Journal. 62(5). 463−
  58. Miller, J.D., Campbell, W.K. & Pilkonis, P.A., (2007). Narcissistic Personality Disorder: Relations with distress and functional impairment”. Compr Psychiatry. 48(2): 170−
  59. Miller, J. D., Widiger, T. A. & Campbell, W. K. (2015). “Narcissistic personality disorder and the DSM−V”. Journal of Abnormal Psychology. 119(4). 640.
  60. Polit, D. F., Beck, C. T., & Owen, S. V. (2007). Is the CVI an acceptable indicator of content validity? Appraisal and recommendations. Research in nursing & health. 30(4). 459−
  61. Ritter, K., Vater, A., Rusch, N., Schroder−Abe, M., Schutz, A. Fydrich, T., Lammers, C. & Roepke, S.) 2013(, "Shame in patients with narcissistic personality disorder”. Psychiatry Research. 215(2): 429−
  62. Ronningstam, E. (2016). “Pathological Narcissism and Narcissistic Personality Disorder: Recent Research and Clinical Implications”. Current Behavioral Neuroscience Reports. 3(1). 34−
  63. Sachse, R. )2019(. Case conceptualization in clarification−oriented psychotherapy. Case formulation for personality disorders: Tailoring psychotherapy to the individual client. Elsevier Academic Press. 113−135.
  64. Slaninova, G. & Stainerova, M. (2015). “Trauma as a Component of the Self−Concept of Undergraduates”. Procedia −Social and Behavioral Sciences.171. 465−
  65. Stulp, H.P., Koelen, J., Glas, G.G., Heus, P. & Eurelings−Bontekoe, L. (2022). Changes in implicit God representations after psychotherapy for patients diagnosed with a personality disorder. Associations with changes in explicit God representations. distress and object−relational functioning. Journal of Spirituality in Mental Health. 24. (2). 132−
  66. Unterrainer, H. F. (2023). “The Multidimensional Measurement of Religious/Spiritual Well−Being: Recent Developments in Scale Validation and Clinical Applications”. Religions. 14: 882. 1−
  67. Waterman, A.S. (2020). “Now what do I do? Toward a conceptual understanding of the effects of traumatic events on identity functioning”. Journal of Adolescence. 79. 56−
  68. Young, J.E., Klosko, J.S. & Weishaar, M.E. (2003). Schema Thrapy A Practitioner’s Guide. NewYork. The Guilford Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار