اثربخشی آموزش گروهی الگوی مراقبه اسلامی بر سبک زندگی و اضطراب فراگیر زنان متأهل مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 دانشیار

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش گروهی الگوی مراقبه اسلامی بر سبک زندگی و اضطراب فراگیر زنان متأهل، به صورت نیمه‌تجربی در سال 1393 در منطقه بن‌رود اصفهان انجام شد. نمونه‌گیری در سه مرحله، در دسترس، هدفمند و تصادفی از بین جامعه آماری زنان متأهل مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر ساکن در منطقه بن‌رود انجام شد. درنهایت 24 نفر به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار مورد استفاده معیارهای تشخیصی اختلال اضطراب فراگیر براساس DSM-IV ، مقیاس کوتاه شدۀ GAD-7 و پرسشنامه سبک زندگی (LSQ) بود که این دو پرسشنامه در سه مرحله ارزیابی پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری 45 روزه توسط گروه آزمایش و کنترل تکمیل شد. داده‌های آماری به روش تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد مداخلات آموزش گروهی الگوی مراقبه اسلامی منجر به ارتقای سبک زندگی و کاهش اضطراب فراگیر زنان متأهل مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر شد (p=0/001).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of the Group Education of Islamic Meditation Pattern on Life Style and the Married Women's Generalized Anxiety

نویسندگان [English]

  • h A 1
  • Mo ka 2
  • H K 1
1
2
چکیده [English]

The present study which is a quasi-experimental research was conducted with the purpose of investigating the effectiveness of the group education of Islamic meditation pattern on life style and the married women's generalized anxiety and was performed in an area in Isfahan named Bonroud in 2014. Three stages of sampling, convenience, purposive, and random, were done among the population of married women with generalized anxiety disorder living in Bonroud. Finally, 24 women were randomly placed in two groups of test and control. The tools applied in this study were the diagnostic criteria of generalized anxiety disorder based on DSM-IV, the short scale of GAD-7, and Life Style Questionnaire (LSQ). These two questionnaires were completed during pre-test, post-test, and 45 day follow-up phases by test and control groups. The statistical data were analyzed via analysis of covariance. The results showed that the interventions of the group education of Islamic meditation pattern result in the improvement of life style and reduction of the level of generalized anxiety in the married women with generalized anxiety disorder (P=0.001).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic meditation pattern
  • life style
  • generalized anxiety disorder
قرآن کریم (1379)، ترجمه مهدی الهی‌قمشه‌ای، تهران: انتشارات پیراسته.
افشاری‌منفرد، ژاله؛ باقری یزدی، سیدعباس؛ بوالهری، جعفر (1376)، «بررسی اپیدمیولوژی اختلالات روانی در بین مراجعه‌کنندگان به درمانگاه‌های عمومی شهر سمنان»، مجلهطبوتزکیه، ش10-15.  
آقاعلی، فاطمه؛ رندی‌پور، طیبه و احمدی، محمدرضا (1388)، «مطالعه تأثیر مشاوره گروهی شناختی‌ـ رفتاری با تأکید بر اندیشه‌های معنوی در افزایش معنویت و سلامت روان بیماران ام. اس. استان قم»، مجله روان‌شناسی و دین، س4،  ش1، ص37ـ54.
الهامی‌نیا، علی‌اصغر (1389)، اصول اخلاق اسلامی (2)، قم: نشر زمزم هدایت.
امیری، مجید (1390)، بررسی رابطه ابعاد دینداری و سبک زندگی جوانان: مطالعة موردی دانش‌آموزان سال سوم و پیش‌دانشگاهی شهر زرقان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرقان، ص3-20.
امام خمینی (1382)، شرح چهل حدیث، چ27، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
بالایی، فائزه؛ یوسف ثانی، محمود و فریدونی، محمدرضا (1389)، «مقایسه آرای امام خمینی(س) و آیت‌الله بهاری همدانی در باب مراقبه»، پژوهشنامه عرفان، س2، ش3، ص149ـ177.
بهاری همدانی، محمد (1382). تذکرة المتقین، چ4، تهران: نشر سفیر صبح.
پالاهنگ، حسن؛ نصر، مهدی؛ براهنی، محمدنقی؛ شاه‌محمدی، داوود (1375)، «بررسی همه‌گیرشناسی اختلالات روانی در شهر کاشان»، مجلهروان‌پزشکیو روان‌شناسیبالینیایران، س2، ص19-27.
جان‌بزرگی، مسعود (1377)، «بررسی اثربخشی روان‌درمانگری با و بدون جهت‌گیری مذهبی اسلامی بر اضطراب و تنیدگی»، مجله روان‌شناسی، س2، ش پیاپی 8، ش4، ص343-368.
جاویدی، حجت‌الله (1372)، بررسی اپیدمیولوژی اختلالات روانی در مناطق روستایی مرودشت (فارس)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، ص20-35.
جوادی آملی، حسن (1391)، مفاتیح الحیات، قم: نشر اسراء.
جوانی، حجت‌الله (1389)، «تأثیر آموزه‌های عرفان اسلامی بر نهاد خانواده»، دانشکده الهیات دانشکده الزهراء»، مجله اسلام‌پژوهی، ش4، ص85ـ109.
حسینی‌فرد، سید مهدی؛ بیرشک، بهروز؛ عاطف وحید، محمدکاظم (1386)، «همه‌گیرشناسی اختلال‌های روانی دانش‌آموزان دبیرستان شهر رفسنجان»،مجله روان‌پزشکیوروان‌شناسیبالینیایران، س11، ش1، ص70-81.
خسروشاهی، هادی (1387)، تعالیم اسلام (دیدگاه علامه طباطبایی)، قم: انتشارات بوستان کتاب.
دستغیب، عبدالحسین (1385)، اخلاق اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، جامعه مدرسین قم.
دوستدار قلی، مصطفی (1379). «اثرات درمانی تکنیک‌های شناخت درمانی توأم با دعا ونیایش برکاهش اضطراب»، فصلنامه مطالعات معرفتی دردانشگاه اسلامی، ش12و13، ص19-32.
دهشیری، غلامرضا (1391)، «اثربخشی درمان‌شناختی رفتاری براضطراب ونگرانی افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر»،فصلنامه روان‌شناسیبالینی، ش14، ص19-28.
رضوانی، سیدروح الله (1389)، مقایسه اثر معنویت‌درمانی و فراشناختی درمانی بر میزان اضطراب دانشجویان دختر مراجعه‌کننده به مراکز جهاد دانشگاهی شهر اصفهان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان، ص1-25.
سادات، محمدعلی (1379)، اخلاق اسلامی: روش‌های عملی خودشناسی، تهران: انتشارات سمت.
سادوک، ویرجینا؛ سادوک، بنیامین (1392)، خلاصه روان‌پزشکی، ج2، ترجمه فرزین رضاعی، تهران: انتشارات ارجمند.
سعیدی‌نژاد، زهرا؛ مظاهری، محمدعلی؛ غباری‌نباب، باقر (1388)، «تأثیر ملاحظات معنوی به شیوة گروهی بر سلامت روان و خودشکوفایی»، تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، ش8، ش پیاپی31، ص115-134.
شالچی، وحید (1390)، طرح پژوهشی بررسی تفاوت‌های منطقه‌ای، نسلی وجنسیتی سبک زندگی درمیان شهروندان تهرانی، تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
شهبازنژاد، نجف (1379)، رازهای ماندگار عرفانی برمبنای قرآن، تهران: امید فردا.
شیروانی، علی (1387)، اخلاق اسلامی و مبانی نظری آن، قم: نشر دارالفکر.
علامه طباطبایی، محمدحسین (1390)، مراتب مراقبه از دیدگاه علامه طباطبایی، برگرفته از سایت انجمن علمی فرهنگی آزادی اندیشه.
غزالی، ابوحامد محمدبن‌علی، احیاء العلوم الدین، ترجمه احمدعلی رجایی (1390)، مشهد: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
قاسمی، مهدی (1392)، معنویت‌درمانی، برگرفته از سایت: www.maalem.ir.
کاویانی، حسین؛ احمدی، ابهری؛ سیدعلی، دهقان محمد؛ منصورنیا، محمدعلی؛ خرم‌شاهی، مازیار؛ قدیرزاده، محمدرضا؛ دادپی، علیرضا؛ چهاردهی، امیر (1381)، «شیوع اختلال‌های اضطرابی در شهر تهران»،مجلهروان‌پزشکیو روان‌شناسیبالینیایران، س8، ش3 و 4، ص11.
کریمی، افسانه؛ بحرینیان، عبدالحمید و غباری‌بناب، باقر (1391)، «بررسی اثربخشی مراقبه متعالی بر کاهش افسردگی و اضطراب زنان  دانشجو»، فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، س2، ش9، ص113-100.
لعلی، محسن؛ عابدی، احمد و کجباف، محمدباقر (1391)، «ساخت و اعتباریابی پرسشنامه سبک زندگی»، پژوهش‌های روان‌شناختی، دوره 5، ش1، ص64-77.
مجلسی، محمدباقر (1386)، آیین زندگی در آداب و اخلاق اسلامی، قم: نشر نوید اسلام.
محمدی زیدی، عیسی؛ پاک پورحاجی‌آقا، امیر و محمدی زیدی، بنفشه (1390)، «روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه سبک زندگی ارتقاء سلامت»، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره 21، ویژه‌نامه1، ص103ـ113.
مظاهری، حسین (1381)، کاوشی نو در اخلاق اسلامی، ج1و2، اصفهان: نشر ذکر.
نائینیان، محمدرضا؛ شعیری، محمدرضا؛ شریفی، معصومه و هادیان، مهدی (1389). «بررسی پایایی و اعتبار مقیاس کوتاه اختلال اضطراب فراگیر (GAD-7)»، دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی دانشگاه شاهد، س3، ش4، ص41ـ50.
نراقی، ملا احمد (1362)، معراج السعاده، تهران: انتشارات رشیدی.
نراقی، مهدی ابن‌ابیذر (1389)، جامع السعادات، ترجمه جلال‌الدین مجتبوی، تهران: نشر حکمت.
هادی بهرامی، احسان (1381)، «رابطه بین جهت‌گیری مذهبی، اضطراب و حرمت خود»، مجله روان‌شناسی، س8، ش24، ص35-50.
یوسفی، ناصر (1391)، «تأثیر شناخت‌درمانی مذهب‌محور و معنادرمانگری بر کاهش نشانگان افسردگی، اضطراب و پرخاشگری دانشجویان»، مجله فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی،  ش10، ص137ـ158.
 
American Psychiatric Association (2000), Diagnostic and statistical manual of mental disorders: Text revision (4th ed. rev), Washington, D.C; 2000.
Bernnon, M. (2004), Spirituality and religiousness predict adaptation to visiton lossin middle –aged and older adults, The luternational journd for psychology of religion,14(3): 193-214.
Burnard, P., Rahim, H.T., Hayes, D., Deborah, E.,(2007), A descriptive study of Bruneian student nurses’ perceptions of stress, Nurse Education Today 27,808–818.
Cakir, H., Pinar, R. (2006), Randomized controlled trial on lifestyle modification in hypertensive patients. Western J Nurs Res ; 28(2): 190-209.
Crits-christorph. P. (2000). Psychodynamic-interpersonal treatment of generalized anxiety disorder, Clinical psychology: Science and practice, 9: 81-84.
Duvall, J., Stevens-Watkins, D., Oser, C. B., Staton-Tindal, M. (2013), The roles of spirituality in the relationship between traumatic life events, mental health, and drug use among African American women, Subst Use Misuse; 48(12): 10.
Lock, C.A., Lecouturier, J., Mason, J.M., Dickinson, H.O. (2006), Lifestyle interventions to prevent osteoporotic fractures: A systematic review, Osteoporosis Int ; 17(1): 20-28.
Maier, W., Ganske, M., Freyberyer, H. T., Linz, M., Heun, R. Q., & Lecrabier, Y. (2000), Generalized anxiety disorder (ICD-10) in primary care from a cross-Cultural perspective: A Valid diagnostic entity? Acta Psychiatrica  scandinavica, 202, 29-36.
Nadeau, L., Renaud, J., BullocK, M.(2012), Spirituality and Religion in Youth Suicide Attempters’ Trajectories of Mental Health Service Utilization: The Year before a Suicide Attempt, J Can Acad Child Adolesc Psychiatry; 21(3): 186–193.
Paul, G., Elam, B., Verhulst, S. J. ( 2007), A longitudinal study of student’s perceptions of using deep breathing meditation to reduce testing stress, Teaching and learning in Medicine 19 (3), 287–292.
Propst, L.R. (1988), Psychotherapy in a religious frame, Human Sciences Press, Inc.
Rocco, A., Nardone, G., Diet, H. (2007), pylori infection and gastric cancer: Evidence and controversies, World J Gastroenterol; 13(21): 2901-2912.
Spitzer, R, L.; Kroenke, K.; Williams, J. B. W and Bernd, Lo¨we (2006), A Brief Measure, For Assessing Generalized Anxiety Disorder The GAD-7. ARCH INTERN MED. 166.
Toledo, F.G., Menshikova, E.V., Ritov, V.B., Azuma, K., Radikova, Z., DeLany, J.(2007), Effects of physical activity and weight loss on skeletal muscle mitochondria and relationship with glucose control in type 2 diabetes, Diabetes; 56(8): 2142-2147.
Tulsky, J. A., Hays, J. C., Kimberly,  R. M., Arnold, S. J., Olsen,  M. K., Lindquist, J. H., Steinhauser, K. E.(2011), Which Domains of Spirituality are Associated with Anxiety and Depression in Patients with Advanced Illness? Springer, Journal Gen Intern Med; 26(7): 751–758.
Wells, A. Q., & Carter, K. (2006), Generalized anxiety disorder. In. A. Carr, & Q. M. Mcnulty (Eds.), Thehandbook of adult clinical psychology, (pp. 423-457). London: Rutledge.