پیش‌بینی جهت‌گیری مذهبی براساس هوش معنوی و هوش اخلاقی در دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 کارشناس روانشناسی عمومی دانشگاه بوعلی سینا همدان

3 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

هدف از مطالعۀ حاضر پیش‌بینی «جهت‌گیری مذهبی» بر اساس «هوش معنوی» و  «هوش اخلاقی» در دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان بود. روش پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع «همبستگی» است. گروه نمونه، 360 نفر از دانشجویان دانشگاه بوعلی‌سینا بودند که به روش تصادفی  انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت بود از «مقیاس جهت­گیری مذهبی» آلپورت و راس (1950) ، «مقیاس هوش معنوی» عبداله­زاده و همکاران (1388) و «مقیاس هوش اخلاقی» لنیک و کیل (2005)؛ برای تحلیل داده­ها از آزمون­های همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته­ها نشان داد «هوش معنوی» با «جهت­گیری مذهبی بیرونی» ارتباط معکوس و معنادار (33/0-, r= 01/0>p) و با «جهت­گیری مذهبی درونی» (28/0-, r = 01/0>p) و «هوش اخلاقی» (23/0-, r = 01/0>p). ارتباط مثبت و معناداری داشت. همچنین نتایج نشان داد ترکیب مولفه­های هوش معنوی و هوش اخلاقی، 12 درصد واریانس جهت­گیری مذهبی درونی را پیش‌بینی می­کنند. نتایج این پژوهش، توانِ پیش بینی هوش اخلاقی و هوش معنوی بر جهت گیری مذهبی درونی را تایید نمود

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Prediction of Religious Orientation Based on the Spiritual Intelligence and Moral Intelligence among the Students

نویسندگان [English]

  • mohammad zoqipaydar 1
  • zenab mohmodi 2
  • safdar nabizadeh 3
1 Assistant Professor of Psychology Department, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Corresponding Author
2 B.A. in Psychology, Bu-Ali Sina University, Hamedan
3 M.A. in Educational Psychology, Bu-Ali Sina University, Hamedan
چکیده [English]

The purpose of this research was to predict the religious orientation based on the spiritual intelligence and moral intelligence among the students of Bu-Ali Sina University in the city of Hamedan. This correlation research applied the descriptive methodology. The sample was 360 students selected by random sampling. The research tools were the Allport's & Ross's (1950) religious orientation scale, the Abdollahzadeh et al.'s (2009) spiritual intelligence scale, and the Lenik's & Kill's (2005) moral intelligence scale. The Pearson correlation and multiple regression tests were used for analyzing the data. The findings showed that the spiritual intelligence has a negative and significant relationship with the extrinsic religious orientation (r=-0.33, p<0.01) and it has a positive and significant relationship with the intrinsic religious orientation (r=-0.28, p<0.01) and the moral intelligence (r=-0.23, p<0.01). In addition, the results demonstrated that combining the components of spiritual intelligence and moral intelligence predicts 12% of the variance of intrinsic religious orientation. The research results confirmed the predictive power of moral intelligence and spiritual intelligence over the intrinsic religious orientation

کلیدواژه‌ها [English]

  • spiritual intelligence
  • moral intelligence
  • religious orientation
  • Islamic psychology
  • psychology of ethics

مراجع

آذربایجانی،مسعود(1385)، تهیهوساختآزمونجهت‌گیریمذهبیباتکیهبراسلام. چ2،قم:زیتون.
بهرامی احسان، هادی (1383). «ابعاد رابطه بین جهت­گیری مذهبی و سلامت روانی و ارزیابی مقیاس جهت‌گیری مذهبی»، مجله روان‌شناسی، دانشگاه تهران، ش69.
بهرامی،محمدامینوهمکاران (1391)، «سطحهوشاخلاقیاعضایهیاتعلمیوکارکنان دانشگاهعلومپزشکیشهیدصدوقییزد»،مجلهایرانیاخلاقوتاریخپزشکی، س5، ش6، ص75ـ88.
پاکیزه، علی (1387)، بررسیمقایسه‌ایسلامتروانیدانشجویانوتأثیرفعال‌سازیمفهوممعنویتبرآن. مجموعهمقالاتچهارمینسمینارسراسریبهداشتروانیدانشجویان،شیراز،دانشگاهشیراز.
پیمانفر،الیکا،علی‌اکبریدهکردی،مهنازومحتشمی،طیبه (1390)، مقایسه احساستنهاییواحساسمعنادرزندگیسالمندانباسطوحنگرشمذهبیمتقاوت، س5، ش4، ص41- 52.
جان‌بزرگی، مسعود و علی‌محمدی، کاظم (1386)، «بررسی رابطه بین شادکامی و جهت­گیری مذهبی و شادکامی روان‌شناختی و افسردگی در دانش‌پژوهان مؤسسه امام خمینی(ره)»، فصلنامه علمی تخصصی روان‌شناسی و دین، س1، ش2.
جعفری، علی‌رضا (1388)، «بررسیرابطهجهت‌گیریمذهبی(درونی‌ـ بیرونی)باشیوه‌هایمقابلهبااسترسدر دانشجویان»، مجله علوم رفتاری، س3، ش4.
خداپناهی، محمدکریم و خاکسار، محمدعلی (1384)، «بررسی جهت­گیری مذهبی و سازگاری روان‌شناختی در دانشجویان»، مجله روان‌شناسی، س9، ش6.
خوانین‌زاده، مرجان (1384)، «مقایسه سبک دلبستگی دانشجویان دارای جهت­گیری مذهبی درونی و بیرونی»، مجله روان‌شناسی، س9، ش3.
رجایی، علیرضا (1389)، «هوش معنوی: دیدگاه‌ها و چالش‌ها»، پژوهشنامه تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، ش22، بهار.
رفایی‌سعیدی، نسرین، یکتا، منینا و مسعودی، شاهد (1393)، بررسی رابطه جهت­گیری مذهبی و هوش معنوی، کنگره بین‌المللی فرهنگ و اندیشه دینی، قم: مرکز راهبری مهندسی فرهنگی شورای فرهنگ عمومی استان بوشهر.
سیادت،علی،مختاری‌پور،مرضیه(1387)، «بررسیمقایسه­ایهوشاخلاقیورهبریتیمیاز دیدگاهبرخیدانشمندانواسلام»،علومانسانیدانشگاهامامحسین(ع)،تعلیموتربیتاسلام،س17، ش٩.
عارفی،مختارومحسن‌زاده،فرشاد (1390)، «ارتباطبینجهت‌گیریمذهبی،سلامتروانوجنسیت» مجله تحقیقاتزنان، س5، ش3، ص126ـ141.
عبداله­زاده،حسن،باقرپور،معصومه،بوژمهرانی،سمانهولطفی،محدثه (1388)، هوشمعنوی (مفاهیم، سنجشوکاربردهایآن)، تهران:انتشاراتروان‌سنجی.
عسکری، پرویز و همکاران (1388)، «رابطهاعتقاداتمذهبیوخوش‌بینیباسلامتمعنویدانشجویاندانشگاهآزاد اهواز»، یافته‌هاینودرروان‌شناسی، س10، ش1، ص27ـ39.
غباری‌بناب، باقر و همکاران (1386). «هوشمعنوی»، فصلنامهعلمی‌ـ پژوهشی اندیشهنوین دینی، س3، ش10، ص125ـ147.
مختاری. عباس، الهیاری. عباسعلی و رسول­زاده طباطبایی، سیدکاظم (1380)، «رابطه جهت­گیری مذهبی با میزان تنیدگی»، مجله روان­شناسی، س5، ش17، ص56ـ67.
مژدگان، سپیده و نجفی، مینا (1390)، «بررسی رابطه آموزه‌های دینی توسط والدین با پرورش هوش اخلاقی کودکان سنین 6 تا 12 سال شهر تهران». اولین همایش ملی آموزش در ایران 1404، تهران: پژوهشکده سیاستگذاری علم، فناوری و صنعت. https://www.civilica.com/Paper-INCE01-INCE01_032.html
نورزادقراملکی،فاطمهوهمکاران  (1390)، «رابطههوشمعنویباشیوه‌هایمقابلهمذهبیدردانشجویاندانشگاه تبریز»، اولینهمایشملییافته‌هایعلومشناختیدرتعلیموتربیت.
 
Allport, G.W & Ross, J.M.(1967), personal religious orientation and Prejudice, Journal of personality and social psychology, 5 (423 – 443).
Allport , G.W. (1968), The personal psychology, beacon press.
Amram, Y., & Dryer, C. (2007), The development and preliminary validation of the Integrated Spiritual Intelligence Scale (ISIS). Palo Alto, CA: Institute of Transpersonal Psychology Working Paper. Retrieved at: http://www.geocities.com/ isisfindings.
Borba, M. (2005), The step by step plan to building moral intelligence, Nurturing kidsheart and souls, National educator award, national council of self- esteem, Jossey bass.
Chui, W. H, & et al. (2013), Spirituality and punitiveness: An exploration of Christian, Buddhist,and non-religiousattitudes towards crime, International Journal of Law, Crime andJustice, v. 41 (1), p. 1-15.
Delaney, M. (2002), The Emergent Construct of Spiritual Intelligence: TheSynergy of Science and Spirit,Unpublished doctoral dissertation,Arizona State University
Emmons, R. (2000), Spirituality and intelligence: Problems and prospects, International Journal for the Psychology of Religion, 10 (1), 57-64.
Flite, CA. Harman, LB. (2013). Code of ethics: Principles for ethical leadership. 40-5.
Gain, M. and Purohit, P.(2006): Spiritual intelligence: Acontemporary concern with regard to living status of the senior citizens,  journal of the Indian Academy of Applied psychology, 32 (3), 227- 233.
Gardner, H, 1999, Intelligence reframed: Multiple Intelligence for the new millennium, NewYork, Basic Books.
Good, M., Willoughby, T., & Busseri, M. A. (2011), Stability and change in adolescent spirituality/religiosity: a person-centered approach. Developmental Psychology, 47, 550–583.
Halama, P. and  Strizenec, M., (2004), ‘Spiritual, Existential, Theoretical Considerations on the Nature of Higher Intelligences’, Studia Psychologica, Vol. 46.
 Hosseini, M., Elias, H., Krauss, S.E. & Aishah, S. (2010),A review study on spiritual intelligence, adolescenceand spiritual intelligence, factors that may contributeto individual differences in spiritual intelligence andthe related theories, Journal of Social Sciences, 6(3):429-438.
Karami, MH. (1386), Ideal moral framework in Khamseh amir khosro Dehvlavi. Journal of Persian Literature and Language, (5):16-27.
King D.B., (2008), Rethinking claims of spiritual intelligence: A definition, model, and measure, Unpublished master’s Dissertation. Toronto University, Canada.
King, D. B. (2007), The Spiritual Intelligence Project, Toronto University, Canada. www.dbking. net/spiritual intelligence.
Kunst, J. R, & et al. (2012), Coping with Islamophobia: The effects of religious stigma on Muslimminorities’ identityformation, International Journal of Intercultural Relations, v. 36 (4),p. 518-532.
Lennick, D & Kiel, F. (2005), Moral intelligence, Pearson education, inc. prentice hall,Isbn.
Lennick, D & Kiel, F. (2011). Enhancing business performance and leadership successin turbulent times. Pearson education, inc. prentice hall. Isbn.
Lynton, N. and  Kirsten H. T., (2009), ‘Spiritual Intelligence and Leadership in the China Laboratory’, Business Ethics, Vol. 2, No. 1.
Martin, D. E. & B. Austin. (2010), Validation of the Moral Competency Inventory Measurement Instrument: Content, Construct, Convergent and  Discriminate Approaches. Management Research . Review. Vol. 33 Iss: 5. pp. 437 – 451.
McFarland, Michael. J. (2009), Religion and Mental Health Among Older Adults: Do theEffects ofReligious Involvement Vary by Gender? Department of Sociology, University ofTexas, Austin, TX 78705.
 Nasel, D. D. (2004), Spiritual Orientation in Relation to Spiritual Intelligence: A consideration of traditional Christianity and New Age/individualistic spirituality. Thesis submitted for the degree of Ph. D in The University of South Australia, Division of Education, Arts and Social Sciences, School of Psychology.
 Noble, K. D. (2001), Riding the wind horse: Spiritual intelligence and the growth of the self, New Jersey: Hampton Press.
Sallquist, J., Eisenberg, N., French, D. C., Purwono, U., & Suryanti, T. A. (2010), Indonesian adolescents’ spiritual and religious experience and their longitudinal relations with socio emotional functioning. Developmental Psychology, 46, 699–716.
Smith, C., & Snell, P. (2009), Souls in transition: the religious and spiritual lives of emerging adults. New York, New York: Oxford University Press.
Wigglesworth, Cindy. (2004), Spiritual intelligence and why It Matters. The Inner words Messenger, A Newsletter to Spark the Inner Journey. Retrieved from internet: www.consciouspursuits.com.
Williams, A. (2010), Spiritual therapeutic landscapes and healing: A case study of Students. Annede Beaupre,Quebec, Canada, Journal of Social Science & Medicine, v. 70 (10), p. 1633-1640.
Wolman, R, N. (2007), Spiritual quotient questionnaire, Retrieved from internet: www.consciouspursuits.com.
Zeng, Y. (2011), Association of religious participationwith mortality among Chinese old adults. Researchon Aging, 1: 51-83.
Zohar, D. & Marshall, I. (2000), SQ: Spiritual intelligence, the ultimate intelligence, London: Bloomsbury

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار