An Investigation into the Relationship between Islamic Lifestyle and Marital Satisfaction with the Mediation of Optimism

Document Type : Research Paper

Authors

1 Associate Professor of Clinical Psychology, Faculty Member of Allameh Tabataba'i University

2 Professor of Clinical Psychology, Faculty Member of Allameh Tabataba'i University

3 Ph.D. Student in Psychology, Allameh Tabataba'i University

Abstract

This research aimed to investigate the relationship between Islamic lifestyle and marital satisfaction with the mediation of optimism. The correlation and path analysis was applied with the help of AMOS20 software. The population was the married public employees of the Consumers and Producers Protection Organization in Tehran and 214 employees (94 men and 120 women) were selected by the cluster sampling. They answered the Afrouz's couples' satisfaction questionnaire, Nouri's Islamic optimism questionnaire, and the Heirat et al.'s couples' Islamic lifestyle questionnaire. The findings demonstrated that there is a positive and significant relationship between Islamic lifestyle and marital satisfaction (p<0.01), in which Islamic lifestyle has a direct and meaningful effect on marital satisfaction (p<0.05). In addition, the standard value of the indirect effect of lifestyle with the mediation of optimism on marital satisfaction is significant at the level of 0.05. Therefore, Islamic lifestyle with the mediation of optimism has an indirect effect on marital satisfaction and two variables of optimism and Islamic lifestyle explain marital satisfaction

Keywords


قرآن کریم (1372)، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای، چ1، قم: چاپخانه بزرگ قرآن کریم.
1. آقایی، اصغر؛ مختار ملک‌پور و شهلا مصور (1383)، «رابطه سبک زندگی و رضایت زناشویی در هنرمندان و مقایسه آن با افراد عادی»، دانش و پژوهش در روان‌شناسی، ش21 و 22، ص169−190.
2. احسان بخش، صادق (1380)، آثار الصادقین، قم: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیتb.
3. افروز، غلامعلی و مهدی قدرتی (1390)، «ساخت و هنجاریابی مقیاس رضامندی همسران افروز (فرم‌کوتاه)»، مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، ش۴۱، ص۱−9.
4. اولیاء، نرگس (1385)، تأثیر آموزش برنامه غنی‌سازی بر افزایش زناشویی زوج‌ها، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
5. ایمان، محمدتقی؛ زهرا یادعلی جمالویی و محسن زهری (۱۳۹۱)، «بررسی رابطه میان سرمایه اجتماعی و رضایتمندی زناشویی»، فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد شوشتر)، س6، ش17، ص1−32.
6. برن، راندا (۲۰۱۳)، معجزه شکرگذاری، ترجمه وامق عسگری (۱۳۹۵)، تهران: صدای معاصر.
7. بویری، ایرج (1386)، رابطه خوش‌بینی و سلامت روان و امید به زندگی در بین دبیران مقطع راهنمایی شهرستان ایذه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
8. پورسردار، نورالله؛ فیض‌الله پورسردار؛ عباس پناهنده؛ علی‌اکبر سنگری و سهراب عبدی زرین (۱۳۹۲)، «تأثیر خوش‌بینی (تفکر مثبت) بر سلامت روانی و رضایت از زندگی: یک مدل روان‌شناختی از بهزیستی»، مجله تحقیقات نظام سلامت حکیم، س16، ش1، ص۴۲−۴۹.
9. تمیمی آمدی، عبدالواحد (۱۳۶۶)، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، شرح آقاجمال‌الدین خوانساری، قم: حوزه علمیه، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
10. تمیمی ‌آمدی، عبدالواحد (1384)، شرح غررالحکم و دررالکلم، شرح محمد خوانساری، مقدمه میرجلال‌الدین حسینی، تهران: دانشگاه تهران.
11. جدیری، جعفر؛ کاظم رسول‌زاده طباطبایی و مسعود جان بزرگی (1388)، «بررسی رابطه رضامندی زناشویی (براساس معیارهای دینی) با عوامل جمعیت‌شناختی تحصیلات طول مدت ازدواج، سن ازدواج و تفاوت سنی»، فصلنامه روان‌شناسی و دین، ش5، ص49−84. 
12. جمالی زواره، نسرین (1387)، بررسی رابطه کارایی خانواده با خوش‌بینی و سلامت روانی در دانشجویان پسر دانشگاه آزاد اسلامی شهر زواره، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
13. جمشیدی، محمدعلی؛ رقیه نوری پورلیاولی؛ مسعود جان‌بزرگی و محمدعلی فردین (1394)، «اثربخشی توانمندسازی کارکردی زوجین مبتنی بر رویکرد اسلامی بر رضایتمندی زناشویی زنان»، فصلنامه فرهنگیتربیتی زنان و خانواده، س10، ش31، ص7−35.
14. حسن‌شاهی، محمدمهدی (1385)، «بررسی ارتباط میان خوش‌بینی و راهبردهای مقابله با استرس در دانشجویان دانشگاه»، اصول بهداشت روانی، ش15 و 16، ص86−98.
15. حسینی سه‌ده، سیدمجتبی و علی فتحی آشتیانی (138۹)، «بررسی رابطه بین رضایتمندی زناشویی و مدت زمان ازدواج در میان دانش‌پژوهان مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe»، فصلنامه روان‌شناسی و دین، س3، ش4، ص127−145.
16. حرّانی، حسن بن علی بن حسین (1356)، تحف‌العقول عن آل الرسول، تهران: اسلامیه.
17. حیرت، عاطفه؛ مریم السادات فاتحی‌زاده؛ سیداحمد احمدی و احمد شریفی (۱۳۹۰)، «بررسی اثربخشی زوج‌درمانی اسلام‌محور بر خوش‌بینی زوجین شهر اصفهان»، پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، س1، ش1، ص9−22.
18. حیرت، عاطفه؛ مریم‌السادات فاتحی‌زاده؛ سیداحمد احمدی؛ فاطمه بهرامی و عذرا اعتمادی (1393)، «بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه سبک زندگی زوجین با رویکرد اسلامی»، فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، س5، ش17، ص149−173.
19. خالقی دهنوی، فرزانه و فریبا یزدخواستی (1392)، «رابطه نگرش مذهبی، تعهد اخلاقی و سبک زندگی با وضعیت زناشویی (طلاق/ عدم طلاق) در زنان و مردان شهر اصفهان»، فصلنامه اخلاق، س3، ش11، ص107−132.
20. دیلمی، حسن (1374)، ارشاد القلوب الی الصواب، ترجمه سیدعباس طباطبایی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
21. ذوقی پایدار، محمدرضا؛ صفدر نبی‌زاده و راحیل زنده‌بودی (1395)، «رابطه میزان عمل به باورهای دینی با تاب‌آوری و خوش‌بینی در دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا»، فصلنامه روان‌شناسی و دین، س9، ش2، ص85−96.
22. رادی، حسین؛ سمانه مشایخی و نجیب‌الله نوری (1392)، «بررسی رابطه خوش‌بینی اسلامی، افسردگی و سبک‌های مقابله با استرس در دانشجویان»، فصلنامه روان‌شناسی و دین، س6، ش1، ص29−44. 
23. رجبی، غلامرضا؛ اصغر جمالی و منوچهر تقی‌پور (1394)، «رابطه بین سبک دلبستگی ایمن، خود−تمایزیافتگی (موقعیت من) و رضایت زناشویی با میانجی‌گری خوش‌بینی زوج‌ها»، پژوهش‌های مشاوره، س14، ش56، ص46−67.
24. رضاپور میرصالح، یاسر؛ معصومه اسمعیلی؛ کیومرث فرحبخش و محمدسعید ذکایی (1392)، «اثربخشی آموزه‌های مبتنی بر ارزش‌شناسی اسلامی در افزایش رضایت زناشویی زنان متأهل»، نشریه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، س5، ش2، ص71−82.
25. رضازاده، سیدمحمدرضا (۱۳۸۷)، «رابطه مهارت‌های ارتباطی و سازگاری زناشویی در دانشجویان»، دوفصلنامه روان‌شناسی معاصر، س3، ش1، ص۴3−۵۰.
26. رضایی، فیروزه؛ رضا خجسته‌مهر و منصور سودانی (1393)، «ساخت و اعتباریابی مقیاسی براس سنجش سبک زناشویی دینی»، دو فصلنامه علمیپژوهشی مطالعات اسلام و روان‌شناسی، س9، ش17، ص7−26.
27. روحانی، عباس و داود معنوی‌پور (1387)، «رابطه عمل به باورهای دینی با شادکامی و رضایت زناشویی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه»، فصلنامه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، ش35 و 36، ص189−206.
28. ساپینگتون، اندرو (۱۳۸۲)، بهداشت روانی، ترجمه حمیدرضا حسین‌شاهی برواتی، تهران: انتشارات روان. 
29. سیدابراهیمی، سیدمحمدحسین و همکاران (1394)، «بررسی رابطه بین خوش‌بینی، امید به آینده و رضایتمندی زناشویی در دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد اسلامی ساری»، کنفرانس بین‌المللی تحقیق در زمینه علم و فناوری، مالزی (2015)، کوالالامپور.
30. شریف‌الرضی، محمد بن حسین (1379)، نهج‌البلاغه، خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های حضرت امیر مؤمنان امام علیj، ترجمه حسین انصاریان، تهران: پیام آزادی.
31. شهنی ییلاق، منیژه؛ احمد موحد و حسین شکرکن (1383)، «رابطه علی بین نگرش‌های مذهبی، خوش‌بینی، سلامت روانی و سلامت جسمی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز»، علوم تربیتی و روان‌شناسی، س11، ش1 و 2، ص19−34.
32. صمیمی، رقیه؛ دریاندخت مسرور؛ فاطمه حسینی و مهرآسا تمدن‌فر (138۶)، «ارتباط سبک زندگی با سلامت عمومی دانشجویان»، فصلنامه پرستاری ایران، س19، ش48، ص83−93.
33. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1366)، تفسیر المیزان، تهران: بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی.
34. عاملی، محمد بن حسن (1403ق)، وسائل الشیعه فی تحصیل مسائل الشریعه، قم: موسسه آل‌البیت لاحیاء التراث.
35. عسگری، پرویز؛ خدیجه روشنی و مریم مهری آدریانی (1388)، «رابطه اعتقادات مذهبی و خوش‌بینی با سلامت معنوی دانشجویان دانشگاه اهواز»، یافته‌های نو در روان‌شناسی، س4، ش10، ص27−39، بهار.
36. عطاری، یوسفعلی؛ کبری محمدی و مهناز مهرابی‌زاده هنرمند (138۸)، «بررسی اثربخشی آموزش راه‌حل‌محور به شیوه گروهی بر سازگاری زناشویی زوجین»، دو فصلنامه دستاوردهای روان‌شناختی، س16، ش1، ص51−66.
37. عطاری، یوسفعلی؛ ابوالفضل عباسی سرچشمه و مهناز مهرابی‌زاده هنرمند (1385)، «بررسی روابط ساده و چندگانه نگرش مذهبی، خوش‌بینی و سبک‌های دلبستگی با رضایت زناشویی در دانشجویان مرد متأهل دانشگاه شهید چمران اهواز»، دوفصلنامه دستاوردهای روان‌شناختی، س4، ش13، ص93−110. 
38. غفوری ورنوسفادرانی، محمدرضا؛ محسن گل‌پرور و ایران مهدی‌زادگان (1388)، «سبک‌های دلبستگی و نگرش‌های مذهبی به‌عنوان پیش‌بین‌های موفقیت و شکست رابطه زناشویی»، مجله تحقیقات علوم رفتاری، س7، ش14، ص142−153.
39. فرانکل، ویکتور (1985)، خدا در ناخودآگاه، ترجمه ابراهیم یزدی، تهران: رسا.
40. کاویانی، محمد (1391)، سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
41. کجباف، محمدباقر؛ پریناز سجادیان؛ محمد کاویانی و حسن انوری (1390)، «رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان»، فصلنامه روان‌شناسی و دین، س4، ش4، ص61−74.
43. مجلسی، محمدباقر (۱۰۳۷−۱۱۱۰ق)، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهارb،110 جلدی، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
44. محمدی ری‌شهری، محمد (1375)، میزان الحکمه، 10 جلدی، قم: دارالحدیث.
45. مردانی حموله، مرجان و هایده حیدری (1389)، «ارتباط خوش‌بینی و سبک‌های دلبستگی با رضایت زناشویی در کارکنان بیمارستان»، فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، س2، ش8، ص46−52.  
46. مصلحی، جواد و محمدرضا احمدی (1392)، «نقش زندگی مذهبی در رضایت زناشویی زوجین»، فصلنامه روان‌شناسی و دین، س6، ش2، ص75−90.
47. مکارم شیرازی، ناصر (1305)، تفسیر نمونه، ج10، چ18، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
48. منجزی، فرزانه؛ عبدالله شفیع‌آبادی و منصور سودانی (1390)، «بررسی اثر ارتباط اسلامی و نگرش‌های مذهبی بر بهبود رضایت زناشویی زوجین شهر اصفهان»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تحقیقات علوم رفتاری، س10، ش1، ص30−37.
49. ناب، محمدرضا (1392)، مقایسه سبک زندگی اسلامی و سبک زندگی غربی، پایان‌نامه کارشناسی.
50. نظری، علی‌محمد؛ محسن طاهری‌راد و مسعود اسدی (139۲)، «تأثیر برنامه غنی‌سازی ارتباط بر سازگاری زناشویی زوج‌ها»، فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده،س3، ش4، ص527−542.
51. نوذری، جمشید و یونس غلامی (1389)، «بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی و التزام عملی به اعتقادات اسلامی با سلامت روان دانشجویان»، دو فصلنامه مطالعات اسلام و روان‌شناسی، س4، ش7، ص21−42. 
52. نوری، نجیب‌الله و ناصر سقای بی‌ریا (1388)، «بررسی رابطه بین خوش‌بینی سرشتی و خوش‌بینی از دیدگاه اسلام با رضایتمندی از زندگی»، فصلنامه روان‌شناسی و دین، س2، ش3، ص29−68.
53. نوری، نجیب‌الله و مسعود جان‌بزرگی (139۲)، «رابطه خوش‌بینی از دیدگاه اسلام با افکار اضطرابی و افکار فراشناختی نگرانی (فرانگرانی)»، فصلنامه روان‌شناسی و دین، س6، ش4، ص63−79.
54. هالفورد، ک. (۲۰۰۱)، زوجدرمانی کوتاه‌مدت، ترجمه مصطفی تبریزی، مژده کاردانی و فروغ جعفری (۱۳۸۴)، تهران: فراروان.
55. Amato, P. R. & Cheadle, J. E. (2008), Parental divorce, marital conflict and children's behavior problems: A comparison of adopted and biological children. Social Forces, 86(3), 1139-1161.
56. Amato, P. R. & Keith, B. (2011), Parental divorce and adult well-being: A meta-analysis. Journal of Marriage and Family, 53(1), 43-58.
57. Amato, P. R.; Loomis, L. S. & Booth, A. (2005), Parental divorce, marital conflict, and off spring Well-Being during early adulthood. Social Forces, 73. 895-915.
58. Anderson, R. M. & Funnell. M. M. (2005), Patient empowerment reflections on the challenge of fostering the adopting of a new paradigm. Patient Educ Couns, 57(2), 153-157.
59. Arvidsson, S. B.; Petersson A.; Nilsson I.; Andersson, B.; Arvidsson, B. I. & Petersson I. F. (2006), A nurse-led rheumatoid arthritis: A qualitative study. Nurs Health Social, 8(3):133-9.
60. Benyamini, Y. & Roziner,  I. (2008), The predictive validity of optimism and affectivity in a longitudinal study of older adults. Jornal of Personality and Individual Differences, 44(4), 853-864.
61. Broman, C. L. (2000), Factors that Affect Marriage Satisfaction: MSU State of the state survey briefing paper,(48).18-32.
62. Car, A. (2006), Family therapy: concepts, process and practice. New York: John Wiley. ISBN: 978-0-470-03357-9.
63. Carver, C. S. & Scheier, M. F. (2005), Optimism. In C.R. Snyder and S.J. Lopez (Eds.). Handbook of positive psychology, 231-243.New York: Oxford University Press.
64. Chang, E. C. & Farrehi, A. S. (2001), Optimism/pessimism and information-processing styles: can their influences be distinguished in predicting psychological adjustment? Personality and Individual Differences, 31, 555-562.
65. Debbie, J. H.; Smith, H. E.; McGurk, M.; Weinman, J.; Herold, J. & e.l. (2010), Associations between quality of life, coping styles, optimism, and anxiety and depression in pretreatment patients with head and neck cancer. National institutes of health, 33 (1), 65-71.
66. Diener, E. Oishi, S. & Lucas, R. E. (2003), Personality, Culture, and Subjective Well-Being: Emotional and Cognitive Evaluations of Life. Annual review of psychology, 54, 403-425.
67. Donahue, J. M. & Benson, L.P. (1995), Religion and well being of adolescents. Social Issues, 51(2), 145-160.
68. Dudley, M. G. & Kosinski, F. A. (1990), Religiosity and marital satisfaction: A research note. Review of Religious Research, 32(1), 78-86. Religious Research Association, Inc.
69. Ghavasse, B. G. & Strauss, A.L. (1992), New dimensions of empowerment in nursing and challenge. Journal of Advanced Nursing, 17(1), 1-2.
70. Greeff, A. P. & Malherbe, H. L. (2001), Intimacy and marital satisfaction in spouses. Journal of Sex & Marital Therapy, 27(3), 247-257.
71. Headey, B. ; Schupp, J. ; Tucci, I. & Wagner, G.G . (2010), Authentic happiness theory supported by impact of religion on Life Satisfaction: A Longitudinal analysis with data for germany. The Journal of Positive Psychology,1(5) ,73-82.
72. Heaton, T.B. & Pratt, E.L. (2004), The Effects of Religious Homogamy on Marital Satisfacti on and Stability, Journal of Family Issues, 11(2), 191-207.
73. Kevin, C. M. L. (2011), Optimism inn romantic relationship: Predicting relationship satisfaction from optimism in Hong Kong young adult couples. Retrieved from city university of Hong Kong, city institutional repository. A report submitted to department of applied social studies in partial fulfillment of the requirements for the Bachelor of Social Science in psychology.
74. Lambert, N. M. & Dollahite, D. C. (2008), The threefold cord: marital commitment in Religious couples. Journal of Family Issue, 29, 592-614.
75. Lim, C. & Putnam, R. D. (2010), Religion, social networks, and life satisfaction. American Sociological Review, 75(6), 914-933.
76. Luthans. F. & Youssef, C. M. (2007), Positive Organizational Behavior in the Workplace:The impact of hope, Optimism, and Resilience. Journal of Management. 2007. 33-74.
77. Machaty, A. (2013), Dispositional optimism and marital adjustment. A thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Science in the college of agriculture at the University of Kentucky
78. McNulty, J.K. & Karney, B.R. (2004), Positive expectations in the early years of marriage: should couples expect the best or brace for the worst? J Pers Soc Psychol, 86(5):729-743.
79. Mullins, L.C., Proett, D., Breckett, K., & Harisson, D. (2001), Marital adjustment and religiosity: A comparison of these under age 65 with those age 65 and older [On-line]. vailable:www. Geron.uga.
80. Pargament, K. L. & Mahoney, A. (2005), Sacred matters: Sanctification as a vital topic for the psychology of religion, International Journal for the Psychology of Religion, 15(3), 179-198.
81. Perry, G. H. (2006), Family life, religion and religious practice in an Asian adventist context part I: The people and their religious practice. Journal info, (9), 875-893.
82. Peterson, C. & Steen, T. (2002), Optimistic explanatory style, Handbook of positive psychology, Oxford University Press, 244-256. New York.
83. Queen, W.H. (2004), Family solutions for youth at risk: Applications to juvenile delinquency, truancy, and behavior problems.1st ed. New York: Brunner-Routledge.
84. Robinson, L. & Blanton, P. (2005), Marital strengths in enduring marriages. Family Relation, 42(1), 38-45.
85. Scheier, M. F. & Carver, C. S. (1985), Optimism, coping, and health: Assessment and implications of generalized outcome expectancies. Health Psychology, 4, 219–247.
86. Seligman, M. E. P. (2002), Learned optimism: How to change your mind and your life. New York : Alfred knopf.
87. Seligman, M. E. P.; Duckworth. A. L. & Steen. T. A. (2005), Positive Psychology in Clinical Practice, Positive Psychology Center, University of Pennsylvania.
88. Shaw, D. S.; Winslow, E. B. & Flanagman, C. (1999), A prospective study of the effects of marital status and family relations on young children’s adjustment among african american and european american families. Child Development, 70(3), 742-755.
89. Smith, T. W.; Pope, M. K.; Rhodewalt, F. & Poulton, J. L. (1989), Optimism, Neuroticism, Coping, and Symptom Reports: An alternative interpretation of the life orientation test. Journal of Personality and Social Psychology, 56(4), 640-648.
90. Srivastava, S., & Angelo, K. M. (2009), Optimism, effects on relationships. In H. T. Reis & S. K. Sprecher (Eds.). Encyclopedia of human relationships. Thousand Oaks, CA: Sage.
91. Sullivan, K. T. (2001), Understanding the relationship between religiosity
and marriage: An investigation of the immediate and longitudinal effects
of religiosity on newlywed couples. Journal of Family Psychology, 15(4),
610-626.
92. Ven der Velden, P. G.; Kleber, R. J.; Fournier, M.; Grievink, L.; Drogendijk, A. & Gersons, B. P. (2007), The association between dispositional optimism and mental health problems among disaster victims and a comparison group: A prospective study. Journal of Affective Disorders, 102(1-30), 35-45.
93. Wong, S. S. & Lim, T. (2009), Hope versus optimism in Singaporean adolescents: contributions to depression and life satisfaction. Journal Personal Individ Differ, 46(5-6), 648-652.
94. Young. M. E. & Long, L. L. (2007), Counseling and therapy for couples. USA: Brooks/Cole Publishing Company.