ساخت سیاهه کرامت نفس براساس منابع اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‎شهر، کارشناسی ارشد (نویسنده مسئول)

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‎شهر، استادیار، دکترای تخصصی

3 دانشکده علوم تربیتی و روان‎شناسی دانشگاه اصفهان، استاد، دکترای تخصصی

چکیده

این مطالعه با هدف ساخت سیاهه کرامت نفس براساس منابع اسلامی انجام شد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی‌− تحلیلی و به روش پیمایشی انجام شده است. برای انجام آن، ابتدا بر روی منابع اسلامی برای استخراج صفات مربوط به کرامت نفس، مطالعه و تحقیقات لازم صورت گرفت. سپس یک پرسشنامه 90 سؤالی تهیه شد که از سوی متخصصان اسلامی و روان‌شناسی مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت 55گویه باقی ماند که در قالب یک مطالعه پیمایشی بر نمونه  216 نفری از دانشجویان دانشگاه‌های شهرستان خمینی‌شهر اجرا شد. پایایی سیاهه کرامت نفس به سه  روش «همسانی درونی (با آلفای کرونباخ 89/0)» ، «بازآزمایی74/0» و «دونیمه‌سازی 869/0» محاسبه و تایید شد. روایی سیاهه کرامت نفس نیز با سه روش «بررسی روایی محتوایی (با نظر دوازده نفر از متخصصان دینی و روان‌شناسی و محاسبه ضریب CVR)» ، «روایی ملاکی (همبستگی مثبت و معنادار 73/0 سیاهه کرامت نفس با پرسشنامه استاندارد هوش اخلاقی بروبا)» و «روایی سازه (اجرای تحلیل عاملی و تحلیل مدل عاملی)» برکل نمونه بررسی شد و نتایج مطلوبی به دست آمد. درنهایت نیز «نمرات استاندارد T» محاسبه و «جدول هنجار» برای سیاهه کرامت نفس تهیه شد. نتایج این ارزیابی نشان می‌دهد که سیاهه کرامت نفس دارای ویژگی‌های روان‌سنجی مطلوبی برای سنجش میزان کرامت نفس در افراد براساس منابع اسلامی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing a Self-Respect Inventory Based on Islamic Sources

نویسندگان [English]

  • Maryam Heidari 1
  • Mohammad Masoud Diyarian 2
  • Mohammad Reza Abedi 3
1 M.A., Islamic Azad University, Khomeini Shahr Branch, Corresponding Author
2 Assistant Professor, Islamic Azad University, Khomeini Shahr Branch
3 Professor, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan
چکیده [English]

This study was conducted in order to construct a list of self-esteem based on Islamic sources. The current study is descriptive-analytical and survey method. To do that, first, the necessary sources were studied and investigated according to Islamic sources in order to extract the attributes related to self-esteem. Then, a 90-item questionnaire was prepared, which was examined by Islamic and psychological experts, and finally 55 items remained, which were administered in the form of a survey study on a sample of 216 university students in Khomeini Shahr. The reliability of the self-esteem checklist was calculated and confirmed by three methods: "internal consistency (with Cronbach's alpha 0.89), retest 0.74 and halving 0.869. Validity of self-esteem checklist with three methods: Content validity review (with the opinion of twelve religious and psychological experts and calculation of CVR coefficient), criterion validity (positive and significant correlation of 0.73 self-esteem checklist with standard Borba moral intelligence questionnaire) and structural validity (factor analysis and factor model analysis) were examined in the sample and good results were obtained. Finally, standard T scores were calculated and a norm table was prepared for the self-esteem list. The results of this evaluation show that the list of self-esteem has desirable psychometric properties to measure the level of self-esteem in individuals based on Islamic sources.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • self-esteem checklist
  • moral intelligence questionnaire
  • psychometric properties
  • validity
  • reliability

مراجع

* قرآن کریم.
1. احمدی، ع ا (1379)، «کرامت در اسلام با تأکید بر دیدگاه امام علیj»، مجله تربیت اسلامی، ش4، ص14−107.
2. آراسته، ح ر؛ عزیزی شمامی ، م؛ جعفری‌راد، ع؛ محمدی جوزانی، ز (1389)؛ «بررسی وضعیت هوش اخلاقی دانشجویان»، فصلنامه راهبرد فرهنگ، تابستان و پاییز، ش11، ص201.
3. اصغری‎پور، ن؛ یکه یزدان‎دوست، ر و زرگر، ف (1391)، «اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری بر عزت نفس، افسردگی و سبک اسناد دانشجویان دانشکده الزهراh»، بهار و تابستان، ش3، مشهد: پژوهش‎های روان‎شناسی بالینی و مشاوره، ص39−52.
4. براندن، ن (1994)، روان‎شناسی عزت نفس، ترجمه مهدی قراچه‎داغی (1382)، تهران: نشر نخستین.
5. بهروز، ص. و نصری، ع (1394)؛ «آسیب‎شناسی کرامت انسان از منظر نهج‎البلاغه (عوامل و زمینه‎سازهای معرفتی)»، دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی انسان‎پژوهی دینی، بهار و تابستان، ش33، ص5−22.
6. تاجدینی، ع (1382)، فرهنگ جاودان المیزان، تهران: نشر مهاجر.
7. جوادی آملی، ع (1372)، کرامت در قرآن، تهران: نشر فرهنگی رجاء.
8. دارابی، ج (1394)، اصول روان‎شناسی و روان‎درمانی عزت نفس، تهران: انتشارات آییژ.
9. داورپناه، م ر (1389)، فرهنگ جامع علوم تربیتی و زمینه‎های وابسته، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
10. سلیگمن، م؛ رایویچ، ک و جی کاکس، ل و گیلهام، ج (1995)، کودک خوش‎بین، ترجمۀ فروزنده داورپناه (1391)، تهران: انتشارات رشد.
11. سیف، ع ا (1376)، روش‎های اندازه‎گیری و ارزشیابی آموزشی، چ2، تهران: نشر دوران.
12. شجاعی، م ص (1386)، «نظریۀ نیازهای معنوی از دیدگاه اسلام و تناظر با آن با سلسله مراتب نیازهای مازلو»، دوفصلنامه اسلام و روان‎شناسی، ش 1، ص87−116.
13. شجاعی، م ص (1388)، درآمدی بر تنظیم رفتار با رویکرد اسلامی، قم: انتشارات دارالحدیث.
14. صادق‎پور، ط (1386)، «کرامت انسان در قرآن»،مجله بینات، ش 36، ص52−70.
15. صالحی، ح ر و عباسی، م (تابستان 1390)، «کرامت انسانی فصل الخطاب اندیشه‎های دینی و تفکرات اخلاقی»، فصلنامه اخلاق پزشکی، ش16، ص39−78.
16. فعالی، م ت (1392)، خودباوری، تهران: انتشارات دارالصادقین.
17. قرشی بنابی، س ع ا (1307)، قاموس قرآن، جلد ششم، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ص103.
18. محمدی ری شهری، م (1360)، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی (1386)، ج10، قم: انتشارات دارالحدیث.
19. مطهری، م (1349)، گفتارهای معنوی، تهران: انتشارات صدرا.
20. نجاتی، م ع (1404ق)، قرآن و روان‎شناسی، ترجمه عباس عرب (1391)، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
21. علیزاده، ت (1382)، «بررسی رابطه بین عزت نفس و منبع کنترل (درونی−بیرونی) با استرس ناباروری زنان و مردان در شهر تهران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.
22. غباری‌بناب، باقر و حجازی، مسعود (1386)، «رابطه جرئت‌ورزی و عزت نفس با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان تیزهوش و عادی، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، س7، ش3، ص299−316.
23. فرهادیان، ر (1376)، «دستیابی به کرامت ارزشی در انسان»، مجله تربیت، خردادماه، ش119، ص6−11.
24. وحدت‌نیا، ف (1384)،«بررسی مقایسه‌ای عزت نفس ‌ـ خودپنداره و رضایت زناشویی در زنان آزاردیده توسط همسر و زنان غیرآزاردیده شهر تهران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
25. Cooper Smith, S. (1967), Self, Esteem Enhancement with children and adolescent, New York: Pergamon Press. P(4−5)www. Ostad. Jaafari. Com.www. Maaref quran. Org.
26. Cooper Smith, S.(1981,1987), Self-Esteem Inventories.Palo Alto: Consulting Psychologists Press.
27. Makie, M. D. Smith, R. (2002), Social Psychology, (2nd: ed). USA Psychology   Press, 285.
28. Makikangas, A.,Kinnuen,U., Feldt,T.(2004), Self-steem, dispositional optimism, and health: Evidence from cross-lagged data on employee, Journal Of Research in Personality, 38,556-575.
29. Mruk, Christopher, J. & Obrein, Edward J. (2013), Changing self-Esteem through competence and worthiness training. Appositive therapy. By Psychology press. Simultaneously published in the USA and Canada.
30. Kristjansson, K, “Measuring Self-respect” ‘Journal for theory of social Behavior’ 37:3,2007, 225−242.
31. Salsali, M. & Silverston, P. H. (2003), Low self –esteem and demographic factors and psychosocial stressors in psychiatric patients, Annals of General Hospital Psychiatry, Full text retrieved February 11, from PubMed central database.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار