اثربخشی درمان چندبعدی معنوی خداسو بر معنویت ادراک شده و خودپنداره−خداپنداره در کارکنان هلال‎احمر دارای نشانه‎های اختلال تنیدگی پس از سانحه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه معارف اسلامی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

4 استاد گروه روان‌شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش بررسی اثربخشی درمان چندبعدی معنوی خداسو بر معنویت ادراک‌شده و خودپنداره−خداپنداره در کارکنان هلال‎احمر دارای نشانه‎های اختلال تنیدگی پس از سانحه بود.روش این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با استفاده از طرح پیش‎آزمون و پس‎آزمون با دو گروه آزمایش و گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه کارکنان هلال‌احمر دارای نشانه‎های اختلال تنیدگی پس از سانحه در سال 1398 در شهر تهران بودند و از بین آنها با استفاده از نمونه‎گیری هدفمند30 نفر انتخاب و تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه شامل 15 نفر) جایگزین شدند. سپس پرسشنامه‎های معنویت ادارک‌شده رید (1986) و مقیاس خودپنداره−خداپنداره جان‌بزرگی (1395) توسط هر دو گروه تکمیل شد. پس‎ازآن درمان چندبعدی معنوی خداسو بر روی گروه آزمایش و سپس پس‎آزمون اجرا شد. داده‎ها با استفاده از نرم‎افزار SPSS نسخه 24 و روش تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. یافته‎های پژوهش نشان داد درمان چندبعدی معنوی خداسو موجب افزایش نمرات معنویت ادراک‌شده و خودپنداره−خداپنداره و زیرمقیاس‎های آنها می‎شود (001/0P=). نتیجه پژوهش نشان داد این مداخله با اصلاح خودپنداره (تصویر ساختگی از خود) و خداپنداره (تصویر ساختگی از خدا) زمینه تقویت و ایجاد تصویر واقعی از خود و تصویر واقعی از خدا را فراهم می‌کند و درجات ادراک معنویت را نیز ارتقا می‎بخشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of God-Given Multidimensional Spiritual Therapy on Perceived Spirituality and Selfconcept-Godconcept among Red Crescent Staff with Symptoms of Post-Traumatic Stress Disorder

نویسندگان [English]

  • Farahnaz Faraji 1
  • Shahnaz Nouhi 2
  • Abolghasem Peiade-koohsar 3
  • Masoud Janbozorgi 4
1 Ph.D. Student in Psychology, Islamic Azad University, Shahroud Branch, Shahroud, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Islamic Azad University, Shahroud Branch, Shahroud, Iran, Corresponding Author
3 Assistant Professor, Department of Islamic Education, Islamic Azad University, Shahroud Branch, Shahroud, Iran,
4 Professor, Department of Psychology, Research Institute of Hawzah and University, Qom, Iran,
چکیده [English]

The aim of this study was to evaluate the effectiveness of God-given multidimensional spiritual therapy on perceived spirituality and selfconcept-Godconcept in Red Crescent staff with symptoms of post-traumatic stress disorder. The method applied in the study was quasi-experimental using pre-test and post-test design with two test and control groups. The statistical population of the current study was all Red Crescent employees with symptoms of post-traumatic stress disorder in 2019 in Tehran. Then Reed (1986) Questionnaires of Perceived Spirituality and the Selfconcept-Godconcept Scale (2016) were completed by both groups. After that, Janbozorgi multidimensional spiritual treatment was performed on the experimental group and then so was post-test. Data were analyzed by using SPSS-24 and analysis of covariance. Findings showed that the multidimensional treatment of God-given spirituality increases the scores of perceived spirituality and selfconcept-Godconcept and their subscales (P=0.001). The result of the research showed that this intervention, by modifying selfconcept (artificial image of self) and Godconcept (artificial image of God), strengthens and creates a real image of self and a real image of God, and also enhances the degrees of spiritual perception.

کلیدواژه‌ها [English]

  • God-given multidimensional spiritual therapy
  • perceived spirituality
  • self-concept of God
  • Red Crescent staff
  • post-traumatic stress disorder

مراجع

1. آقاجانی، سیف‌اله؛ حمیدرضا صمدی‌فر (1397)، «نقش نارسایی شناختی، نارسایی هیجانی و انعطاف‌پذیری شناختی در پیش‌بینی سلامت اجتماعی سالمندان»، فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، 20(4)، ص62-69.
2. استوی، الهه؛ عباسعلی حسین خان‌زاده، معصومه ساکت و حاتم محمدی (1396)، «مقایسه استرس ادراک‌شده، انسجام خانوادگی و خودپنداره مادران کودکان با اختلال طیف اتیسم و عادی»، تعلیم و تربیت استثنایی، س16، ش3، ص13−21.
3. انصاری، حسن و مسعود جان‌بزرگی (1395)، «بررسی ارتباط خودپنداره با خداپنداره در درمان مذهبی (معنویی) اختلالات روانی»، دوفصلنامۀ علمی−پژوهشی مطالعات اسلام و روان‌شناسی، دوره10، ش19، ص115−130.
4. بوالهری، جعفر؛ باقر غباری بناب؛ شهربانو قهاری؛ مصلح میرزایی؛ رویا راقبیان؛ هدی علیوند و الهام زارعی دوست (1393)، مهارت‌های معنوی، کتاب ویژۀ مربیان، وزارت علوم تحقیقات و فن‌آوری دفتر مشاوره و سلامت.
5. بولهری، جعفر؛ قاسم نظیری و سکینه زمانیان (1393)، «اثر بخشی رویکرد گروه درمانی معنوی بر کاهش میزان افسردگی، اضطراب و استرس در زنان مبتلا به سرطان سینه»، جامعه‌شناسی زنان، 1(9): ص85-112.
6. تقی‌زاده، محمداحسان (1390)، باد بی‌آرام نوجوانی، اصفهان: نشر یکتا.
7. توکل، محمد و هادی فراهانی (1397)، «بررسی جامعه‌شناختی اختلالات روانی»، مجله اخلاق زیستی، 7 (26)، ص7-21.
8. جان‌بزرگی، مسعود (1394)، فنون روان‌درمانگری چندبعدی معنوی، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، کتاب زیر چاپ.
9. جان‌بزرگی، مسعود (1395)، «درمان چندبعدی معنوی: امکان تبیین پدیده‌‎های روانی (سلامتی و اختلال) با سازه‌های معنوی شخصیت براساس منابع دینی»، روان‌شناسی بالینی و شخصیت، س14، ش2، ص173−189.
10. جان‌‎بزرگی، مسعود (1394)، «اصول درمانگری چندبعدی معنوی»، پژوهش‌‎نامه روان‌شناسی اسلامی، س1، ش1، ص9−45.
11. جان‌‎بزرگی، مسعود (1395)، «روان درمانگری چندبعدی معنوی: فعال‌‎سازی عمل معنوی و اثربخشی آن بر مشکلات روان‌شناختی مراجعان مضطرب»، پژوهش‌‎نامه روان‌شناسی اسلامی، س2، ش3، ص8−39.
12. جان‌بزرگی، مسعود و ناهید نوری (1394)، نظریه‌‎های بنیادین روان‌درمانگری و مشـاوره: اصول، فنون و مطابقت‌‎هایی فرهنگی، قم و تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
13. جان‌بزرگی، مسعود (1396)، درمان چندبُعدی معنوی: یک رویکرد مشاوره و درمان خداسو، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
14. سلطانی، سمانه؛ دو‎کانه‌‎ای‌فرد، فریده (1394)، «اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی−رفتاری بر فرسودگی شغلی و رضایت زناشویی کارکنان هلال‌احمر»، امداد و نجات، س7، ش3، ص84−95.
15. شمس الاحراری، مینا (1399)، «تدوین بسته درمان چند بعدی معنوی با محوریت کاهش وزن و ارزیابی اثربخشی آن بر شاخص‌های زیستی، روانی و معنوی زنان فزون وزن»، رساله دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
16. نورعلیزاده میانجی، مسعود (1391)، «رابطـه خـداآگاهی بـا خودآگـاهی»، روان‌شناسی و دین، س5، ش3، ص5−24.
17. Benson, P. & Spilka, B. (1973), God image as a function of self-steem and locus of control, Journal for the Cientific study of Religion, v. 12, p. 297-310.
18. Bonanno G, Noll J, Horencyzyk R. (2011), Coping Flexibility and Trauma: The Perceived Ability to Cope With Trauma (PACT) Scale. Psychological Trauma Theory Research Practice and Policy, 3(2), 117-129.
19. Feral, J., Valcke, M. & Cai, Y. (2009), Academic self-efficacy and Academic self-concept:Reconsidering structural Relationships. Learning and Individual Differences, 19, 499-505.
20. Ferasat A.(2013), Role of spirituality in heeling stress related Disorders. Int Pharma Sci.;3(4):32-43.
21. Ferasat A.(2013), Role of spirituality in heeling stress related Disorders. Int Pharma Sci.;3(4):32-43.
22. Greenway, A.P., Milne L.C., Clarke, V., Personality variables, self-esteem and depression and an individual’s perception of God, Mental Health, Religion & Culture, 6, 1, 2003, p: 45- 58.
23. Hayes SC. (2013), Acceptance and Commitment Therapy, Relational Frame Theory, and the Third Wave of Behavioral and Cognitive Therapies - Republished Article. Behav Ther.;47 (6):869-85.
24. Herold B, Stanley A, Oltrogge K, Alberto T, Shackelford P, Hunter E, et al.(2016), Post-Traumatic Stress Disorder, Sensory Integration, and Aquatic Therapy: A Scoping Review. Occup Ther Ment Health. ;32(4):392-9.
25. Lawrence, R.T. (2010), Measuring the image of God: The Godimage inventory and the God image scale. Journal of Psychologyand theology. 25(2): 214-226.
26. Lehavot K, Katon JG, Chen JA, Fortney JC, Simpson TL. (2018), Post-traumatic Stress Disorder by Gender and Veteran Status. Am J Prev Med. ;54(1):e1-e9.
27. Li X, Wang J, Zhou J, Huang P, Li J. (2017), The association between post-traumatic stress disorder and shorter telomere length: A systematic review and metaanalysis. J Affect Disord. ; 218:322-6.
28. Nancy, E. B. (1994), Self-concept theory in career development and counseling. The Career Development Quarterly, 43 (1), 32–42.
29. Pargament, K. I. (2011), Spirituality Integration Psychotherapy, Guilford.
30. Reed‚ P. G. (1986). - Religiousness among terminally ill and healthy adults. Research in Nursing and Health‚ 9(1)‚ 35-41.
31. Reed‚ P. G. (1987), Spirituality and well-being in terminally hospitalized adults. Research in Nursing & Health. 10(5)‚ 335-344.
32. Richards, S. P., & Bergin, A. E. (2005), A spiritual strategy for counseling and psych, therapy, American psychological Association, (2nded.) U.S.A.
33. Rosenbaum S, Vancampfort D, Steel Z, Newby J, Ward PB, Stubbs B. (2015), Physical activity in the treatment of Post-traumatic stress disorder: A systematic review and meta-analysis. Psychiatry Res. ;230(2):130- 6.
34. Shimako J.(2013), Handbook of Multicultural Mental Health. 1st ed. San Diego: Academic Press.;147-66.
35. Shu BC, Luh WM, Li SM, Lu SY. (2007), Self-concept and menopause among mid-life women: a survey in Southern Taiwan. Maturitas .; 57:132-38.
36. Weiss, D., & Marmar, C. (1997),The Impact of Event Scale Revised. In J. Wilson & T. Keane (Eds), Assessing. psychological trauma and PTSD. New York: Guildford.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار