نقش دینداری و کشمکش‎های مذهبی-معنوی در پیش‎بینی اضطراب ‎مرگ با میانجی‎گری سازمان‎ شخصیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشگاه علوم پژشکی قم، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری، سایر، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

3 استاد، گروه روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

اضطراب ‎مرگ نقش مهمی در زندگی و سلامت روانی افراد دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه چندمتغیری میان دینداری، کشمکش‎های مذهبی−معنوی و اضطراب ‎مرگ است. 209 شرکت‌کننده از راه نمونه‎گیری در دسترس به پرسشنامه‎های این پژوهش به صورت آنلاین و حضوری پاسخ دادند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از مقیاس اضطراب ‎مرگ (تمپلر، 1970)، دینداری (گلاک و استارک، 1965)، کشمکش‎های مذهبی−معنوی (اکسلاین و همکاران، 2014) و سازمان ‎شخصیت (کرنبرگ، 2002) استفاده شد. یافته‎های پژوهش با بهره‌گیری از تحلیل رگرسیون چندمتغیری و مدل معادله ساختاری تحلیل شد. نتایج تحلیل معادله ساختاری بین متغیرها نشان‌دهنده توان میانجی‎گری سازمان شخصیت در تبیین رابطه میان دینداری و کشمکش‎های مذهبی−معنوی و شاخص اضطراب‎ مرگ بود. با توجه به یافته‎های این پژوهش پیشنهاد می‎شود در پژوهش‎های آینده، ابعاد این رابطه با دقت و گستردگی بیشتر و ابزارهای متنوع و متفاوتی بررسی شود؛ همچنین طراحی مقیاس‎های متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی و مداخلاتی همسو با آموزه‎های دینی و فرهنگی درمورد ابعاد این رابطه پیشنهاد می‎شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of religiosity and religious-spiritual struggles in predicting death anxiety with the mediation of personality organization.

نویسندگان [English]

  • Rohollah Bahadori Jahromi 1
  • Fatemeh Ghanavi 2
  • Masoud Janbozorgi 3
1 Assistant Professor of Qom University of Medical Sciences
2 Ph.D. student, Sayer, Hohza Research Institute and University, Qom, Iran
3 Professor of the psychology department of the research institute and university
چکیده [English]

Death anxiety plays an important role in people's life and mental health. The purpose of this study is to investigate the multivariable relationship between religiosity, religious-spiritual struggles and death anxiety. 209 participants answered the questionnaires of this research online and in person through available sampling. To measure the research variables, death anxiety scale (Templer, 1970), religiosity (Glock and Stark, 1965), religious-spiritual struggle (Exline et al., 2014) and personality organization (Kernberg, 2002) were used. The research findings were analyzed using multivariate regression analysis and structural equation model. The results of structural equation analysis between the variables showed the mediating power of personality organization in explaining the relationship between religiosity and religious-spiritual struggles and death anxiety index. Considering the findings of this research, it is suggested that in future researches, the dimensions of this relationship should be investigated with more accuracy and breadth and different and diverse tools than what was used in this research. It is also suggested to design scales that are appropriate to Iranian Islamic culture and to design interventions in line with religious and cultural teachings about the dimensions of this relationship.

کلیدواژه‌ها [English]

  • death anxiety
  • personality organization
  • religiosity
  • religious-spiritual conflicts
  • structural equation analysis

مراجع

  1. ابراهیمی جمارانی، محیا، عدنان اکبری، حجت اله فراهانی و پرویز آزادفلاح (1401). «ویژگی‌های روانسنجی مقیاس کشمکش‎های مذهبی و معنوی در جامعه ایرانی». روان‌شناسی کاربردی. س16، ش3 (پیاپی63)، ص43−
  2. احمدی حسین و محمد باقری (1394). «پیش‎بینی مرگ ناشی از اضطراب براساس سرسختی روان‎شناختی و ویژگی‎های شخصیتی». شخصیت و تفاوت‌های فردی. س4، ش9، ص95−
  3. تبیک، محمدتقی؛ ناصر آقابابایی و علی فتحی آشتیانی (1394). «رابطه احساس گناه و شرم با دینداری و سلامت روان». پژوهشنامه روان‌شناسی اسلامی. س1، ش1، ص160−
  4. خیاط، خالد، بیوک تاجری، سارا پاشنگ و سعید ملیحی الذاکرینی (1397). «نقش میانجی رضایت از زندگی در رابطه بین شخصیت و اضطراب مرگ در سالمندان». تحقیقات علوم رفتاری. س16، ش، ص189−
  5. ربانی، زینب، ایمان اله بیگدلی و محمود نجفی (1394). «رابطه مذهب با سالمت روان: نقش میانجی احساس شرم و گناه». پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره. س5، ش1، ص134−
  6. رجبی، غلامرضا و محمود بحرانی (۱۳۸۰). «تحلیل عاملی سؤال‌های مقیاس اضطراب‎ مرگ». روان‌شناسی. ش20، ص331−
  7. زاهدیان، سیدحسین؛ محمدرضا تقوی و محمدعلی گودرزی (1401). «بررسی تجربه زیسته دین در افراد دارای سازمان شخصیت نوروتیک و مرزی: یک مطالعه پدیدارشناختی». ارمغان دانش. س27،‌ ش6، ص782−
  8. سراج‎زاده، حسین و محمدرضا پویافر (1387). «مقایسۀ تجربی سنجه‎های دینداری: دلالت‎های روش‎شناسانه کاربرد سه سنجه در یک جمعیت». جامعه‎شناسی ایران. دوره 8، ش4، ص37−70.
  9. شاکر، لیلا (1397). پیش‎بینی عود سوء مصرف مواد براساس سازمان شخصت. قدرت ایگو و کیفیت روابط ابژه‌ای در افراد معتاد اقدام به ترک شهر قم. پایان‌نامه کارشناشی ارشد روان‌شناسی بالینی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم.
  10. صادقی، مسعود، سارا قادری جاوید و بیتا شلانی (1398). «پیش‎بینی تعهد زناشویی براساس ویژگی‎های شخصیت. سبک‌های دلبستگی و جهت‌گیری دینی در دانشجویان متأهل». پژوهش در دین و سلامت. س5، ش3، ص18−
  11. طالبان، محمدرضا (1379). بررسی تجربی دینداری نوجوانان کشور. تهران: وزارت آموزش و پرورش. معاونت پرورشی.
  12. علیانسب، سیدحسین (1389). «بررسی رابطه دینداری و اضطراب‎ مرگدر بین دانشجویان و طلاب شهر قم». روان‌شناسی و دین. ش14، ص55−
  13. فرامرزی، حمید، سعید علیپور، ننه مهدیانی و محمد ولیپور (اهواز 1394). «نقش کیفیت زندگی و ویژگی‎های شخصیتی بر اساس اضطراب‎ مرگ در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور». مجموعه مقالات همایش.
  14. فرانک، یومانس؛ جان ف. کلارکین،اوتو ف. کرنبرگ (1396). روان‎درمانی معطوف به انتقال برای اختلال شخصیت مرزی (راهنمای بالینی). ترجمه فرزین رضاعی. تهران: ارجمند.
  15. قاسمی، فاطمه، قاسم عسکری‌زاده و سیدمحمدحسین موسوی‌نسب (1398). «رابطۀ ویژگی‎های شخصیت. نگرش مذهبی و رضایت جنسی با گرایش به طلاق در زنان پیراپزشک شهر کرمان در سال 95−1394». پژوهش در دین و سلامت. س5، ش4، ص20−
  16. محمدی، امیر و محسن شاه کرمی (1397). «بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیت و اضطراب مرگ در بین دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز». کنفرانس ملی دستاوردهای نوین جهان در تعلیم و تربیت. روان‌شناسی و حقوق.
  17. میرحسینی، سیدحسین، شهناز نوحی، مسعود جان‎بزرگی، حسینعلی مهاجر و ملکه ناصری فدافن (1399). «نقش سلامت معنوی و مقابله مذهبی در پیش‎بینی اضطراب‎ مرگ در بیماران مبتلا به ویروس کرونا». مطالعات اسلام و روان‌شناسی. س14، ش26، ص4−
  18. نانسی مک ویلیامز (1994). تشخیص روان تحلیلی (شناخت ساختار شخصیت در فرایند بالینی). ترجمه غلامرضا جوادزاده (1400). تهران: ارجمند.
  19. Al-Sabwah, M. N., Abdel-Khalek, A. M. (2006). Religiosity and death distress in Arabic college students. Death Studies. 30(4). 365–375.
  20. Ano, G. G. & Vasconcelles, E. B. (2005). Religious coping and psychological adjustment to stress: A metaanalysis. Journal of Clinical Psychology. 61(4). 461–480.
  21. Bakan, AB. & Arli SK,Yıldız, M. (2019). Relationship Between Religious Orientation and Death Anxiety in Elderly Individuals. J Relig Health. 58(6): 2241-
  22. Bockrath, M. F.,Pargament, K. I.,Wong, S.,Harriott,V. A.,Pomerleau, J. M.,Homolka, S. J.,Chaudhary, Z.B. & Exline,J.J. (2021). Religious and spiritual struggles and their links to psychological adjustment: A meta-analysis of longitudinal studies. Psychology of Religion and Spirituality.
  23. Darrell, A. & Pyszczynski, T. (2016). Terror management theory: Exploring the role of death in life. In: Harvell LA, Nisbett GS, Editors, Denying death: An interdisciplinary approach to terror management theory. London, UK: Psychology Press;1-
  24. Edmondson, D., Park, C. L., Chaudoir, S. R. & Wortmann, J. H. (2008). Death without God. Religious struggle. death concerns and depression in the terminally III. Psychological Science. 19 (8), 754–758.
  25. El-Bassiouny, N., Abou- Youssef, M, Kortam, W, Abou-Aish E,Abou-Youssef, & Kortam, W. (2011). Measuring islamic-driven buyer behavioral implications: a proposed market-minded religiosity scale. Journal of American Science; 7:788-801.
  26. Ellis, Lee & Eshan A.W. (2013). Religiosity and Fear of Death: A Theory-Oriented Review of the Empirical Literature. Review of Religious Research. 55:149–189.
  27. Ellis, Lee & Eshan, A.W. (2013). Malini Ratnasingan Religiosity and fear of death: A three-nation comparison: Corrigendum. Mental Health. Religion & Culture 16: 662.
  28. Ellison, C. G., Fang, Q., Flannelly, K.J. & Steckler, R.A.(2013). Spiritual struggles and mental health: Exploring the moderating effects of religious identity, International Journal for the Psychology of Religion. 23(3), 214-
  29. Exline, J. J. (2013). Religious and spiritual struggle. In K. I. Pargament (Ed.). APA handbook of psychology of religion, and spirituality (p.459–475). Washington, DC: American Psychological Association.
  30. Exline, J. J. & Rose, E. D. (2013). Religious and spiritual struggles. In R. F. Paloutzian & C. L. Park (Eds.). Handbook of the psychology of religion and spirituality (2nd ed., p.380–398). New York, London: The Guilford Press.
  31. Exline, J.J., Pargament, K.I., Grubbs, J.B. & Yali, A. M. (2014). The Religious and Spiritual Struggles Scale: Development and initial validation. Psychology of Religion and Spirituality. 6, 208 –222.
  32. Firestone R, & Catlett J. (2009). Beyond death anxiety:Achieving life-affirming death awareness. Berlin, Germany: Springer Publishing Company.
  33. Glock, C. & Stark, R. (1965). Religion and Society in Tension,Chicago: Rand McNally.
  34. Hafizi S,Tabatabaei, D. & Koenig, HG. (2014). Borderline personality disorder and religion: a perspective from a muslim country. Iran J Psychiatry; 9(3):
    137-
  35. Hébert, E., Diguer, L., Descôteaux, J., Daoust, J. P., Rousseau, J.P.,Normandin & L.,Scullion, M. (2003). "The Personality Organization Diagnostic Form (Podf): A Preliminary Report On Its Validity And Interrater Reliability". Psychotherapy Research, 13(2):243–254.
  36. Ho, D.Y. & Ho, R.T. (2007). Measuring spirituality and spiritual emptiness: Toward ecumenicity and transcultural applicability, Review of General Psychology. 11(1), 62.
  37. Iverach, L., Menzies, RG. & Menzies, RE. (2014). Death anxiety and its role in psychopathology: Reviewing the status of a transdiagnostic construct, Clin Psychol Rev; 34(7): 580-
  38. Jong, Jonathan, Robert Ross, Tristan Philip, Si-Hua Chang, Naomi Simons & Jamin Halberstadt (2018). The religious correlates ofdeath anxiety: A systematic review and meta- Religion, Brain & Behavior 8: 4–20.
  39. Kernberg, OF. & Caligor, E. (2002). A psychoanalytic theory of personality disorders, New York: Guilford.
  40. Khawar, M., Aslam, N. & Aamir, S. (2013). Perceived social support and death anxiety among patients with chronic diseases, Pakistan journal of medical research 52(3):75-
  41. Marin, Samantha (2019). The Relationship between Religiosity and Implicit vs. Explicit DEATH Anxiety, Honors dissertation for the degree of Bachelor of Science, Union College, Schenectady, NY, USA, p.2324.
  42. McConnell, K.M., Pargament, K.I., Ellison, C.G. & Flannelly, K.J. (2006). Examining the links between spiritual struggles and symptoms of psychopathology in a national sample, Journal of Clinical Psychology, 62(12),1469–1484.
  43. Miller, L., Wickramaratne, P., Gameroff, MJ., Sage, M., Tenke, CE. & Weissman, MM. (2012). Religiosity and major depression in adults at high risk: a tenyear prospective study, Am J Psychiatry;169: 89-
  44. Muffly, L., Hlubocky, F., Khan, N., Wroblewski, N., Breitenbach, , Gomez, K. & McNeer, J. (2016). Psychological Morbidities in Adolescent and Young Adult Blood Cancer Patients During Curative-Intent Therapy and Early.
  45. Park, C.L. & Slattery, J.M. (2013). Religion, spirituality and mental health, In R. F. Paloutzian & C. L. Park (Eds.), Handbook of the psychology of religion and spirituality (2nd ed., p.540–559).
  46. Pargament, K.I. (2011). Spiritually integrated psychotherapy: Understanding and addressing the sacred, Guilford press.
  47. Pargament, K.I., Mahoney, A.E., Shafranske, E. P., Exline, J. J. & Jones, J.W. (2013). From research to practice: Toward an applied psychology of religion and spirituality.
  48. Pargament, K.I., Koenig, H.G.,Tarakeshwar, N. & Hahn, J. (2001). Religious struggle as a predictor of mortality among medically ill elderly patients: A 2-year longitudinal study, Archives of Internal Medicine, 161,1881–1885.
  49. Pargament, K.I., Koenig, H.G., Tarakeshwar, N. & Hahn, J.(2004). Religious coping methods as predictors of psychological, physical and spiritual outcomes among medically ill elderly patients: A two-year longitudinal study, Journal of Health Psychology, 9,713–730.
  50. Saleem, T. & Saleem, S. (2020). Religiosity and Death Anxiety: A Study of Muslim Dars Attendees, J Relig Health, 59(1):309-
  51. Sansone, RA., Kelley, AR. & Forbis, JS. (2012). Religion/spirituality status and borderline personality symptomatology among outpatients in an internal medicine clinic.International, Journal of Psychiatry in Clinical Practice;16(1):48-52.
  52. Sibilla, F., Imperator, Ch., Mancini, T. & musetti, A. (2022). The association between level of personality organization and problematic gaming: Anxiety, depression and motivations for playing as mediators, Addictive Behaviors.
  53. Smith, T.B., McCullough, M. E. & Poll, J. (2003). Religiousness and depression: Evidence for a main effect and the moderating influence of stressful life events, Psychological Bulletin, 129, 614–636.
  54. Solomon, S., Greenberg, J. & Pyszczynski, T. (1991). A terror management theory of social behavior: The psychological functions of self-esteem and cultural worldviews, In M. Zanna (Ed.). Advances in experimental social psychology, 24:93–159.
  55. Spencer, RJ., Ray, A., Pirl, WF. & Prigerson, HG. (2012). Clinical correlates of suicidal thoughts in patients with advanced cancer, Am J Geriatr Psychiatry; 20:327-
  56. Suhail, K. & Akram, S. (2002). Correlates of death anxiety in Pakistan, Death Studies, 26, 39-
  57. Templer, D. I. (1970). The construction and validation of a Death Anxiety scale. Journal of General Psychology, 82: 165-177.
  58. Wilt, J. A., Grubbs, J. B., Exline, J. J. & Pargament, K. I. (2016). Personality, religious and spiritual struggles, and well-being, Psychology of Religion and Spirituality, 8(4), 341–351.
  59. Zarzycka, B., Rybarski, R. & Sliwak, J. (2017). The Relationship of Religious Comfort and Struggle with Anxiety and Satisfaction with Life in Roman Catholic Polish Men: The Moderating Effect of Sexual Orientation, J Relig Health Dec; 56 (6): 2162-

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار