از ناخودآگاه جمعی تا حقیقت متعالی: نقدی بر رویکرد یونگ به تناسخ با تکیه بر مبانی حکمت صدرایی

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش پژوه سطح 4 فلسفه اسلامی، مدرسه علمیه عالی نواب، حوزه علمیه خراسان، مشهد، ایران.

2 استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

3 پژوهشگر بنیاد پژوهشهای اسلامی،مشهد، ایران

10.30471/psy.2025.11007.2321

چکیده

مسئله تناسخ، یکی از مسائل مهمی است که از دیرباز در میان انسان‌ها، قبایل گوناگون و نیز برخی از اندیشمندان پیروانی داشته است و هر یک به فراخور ظرفیت اعتقادی و فکری خویش آن را پذیرفته و به تبیین آن همت گماشته‌اند. در برابر این دیدگاه، گزاره‌های وحیانی و برهانی وجود دارد که از سوی برخی از ادیان توحیدی و مکاتب فلسفی مطرح شده است. کارل گوستاو یونگ یکی از اندیشمندانی است که برخی دیدگاه او درباره کهن الگوها(Archetypes) را با تناسخ یکی دانسته‌اند. در جستار حاضر با روش کتابخانه‏ای و به شیوه توصیفی - تحلیلی دیدگاه ایشان مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می‌دهد در باور یونگ، کهن‌الگوها مفاهیمی بنیادین و مشترک در ناخودآگاه جمعی انسان‌ها هستند که به صورت نمادها و تصاویر به تجربه و رفتار انسان‌ها شکل می‌دهند. یونگ معتقد بود که ناخودآگاه جمعی شامل خاطرات و تجربیات نسل‌های گذشته است که به شکل کهن‌الگوها در ذهن انسان‌ها به ارث می‌رسد. این کهن‌الگوها می‌توانند به شکل داستان‌ها، اسطوره‌ها، و نمادها در فرهنگ‌های مختلف ظاهر شوند. در پایان این نتیجه به دست آمده است که عدم وجود تصویری شفاف از رابطه نفس و بدن و فقدان نظام هستی‌شناسی متقن، علت اصلی شکل‏گیری نظام ذهنی روان‌شناختی یونگ است. یونگ در هیچ یک از تحلیل‌های خود نمی‏تواند واقعیتی ماورای بدن و ذهن آدمی را تصویرسازی کند. در نهایت وی حدوث انسان را در عالم ضمایر ذهنی معرفی می‌کند و بقای انسان را نیز در عالم کهن‌الگوهای ضمیر ناخودآگاه می‏داند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

From the Collective Unconscious to the Transcendent Truth: A Critique of Jung’s Reincarnation Theory in Light of Hikmat Muta'aliyah

نویسندگان [English]

  • ahmad velaiatyiazdymanesh 1
  • Mohammad Ali Vatandoost 2
  • Mohsen Sharfaei 3
1 Level 4 Scholar of Islamic Philosophy, Navab Higher Seminary Khorasan Seminary, Mashhad, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Islamic Philosophy and Wisdom, Faculty of Theology and Islamic Studies, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
3 Researcher at the Islamic Research Foundation, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The concept of reincarnation has long been debated among various cultures, thinkers, and religions, each interpreting it according to their beliefs. Opposing views arise from monotheistic religions and philosophical schools. Carl Gustav Jung’s theory of archetypes has been linked by some to reincarnation. This study examines Jung’s perspective using a library-based descriptive-analytical method. Findings reveal that Jung viewed archetypes as foundational elements of the collective unconscious, shaping human behavior and experiences through symbols and imagery. He posited that the collective unconscious comprises inherited memories from past generations, manifesting as myths, stories, and symbols across cultures. However, the research concludes that Jung’s framework lacks a clear explanation of the soul-body relationship and a coherent ontological system. His analyses remain confined to psychological constructs, unable to transcend the human mind and body. Ultimately, Jung frames human existence within mental archetypes, suggesting survival only in the realm of the unconscious mind’s symbolic patterns.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reincarnation, Individuation, Psychology, Jung, Hikmat al-Muta'
  • aliyah (Transcendent Philosophy)
مطالعات اسلام و روانشناسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 24 آبان 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار