شیوۀ پیامبر اکرم(ص) در مدیریت روانی جامعه اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه تبریز

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی شیوه پیامبر اسلام(ص) در مدیریت روانی جامعه و پاسخگویی به این سؤال که «دولت‌ها چگونه روحیه و اراده ملت خود را برای همکاری مدیریت کنند؟» انجام شد. بدین‌منظور از روش پیمایش تاریخی و تحلیل نظریِ مواردِ مربوط به حکومت پیامبر(ص) استفاده شد. دستاوردها نشان داد که پیامبر(ص) بدون خروج از مسیر اخلاق اسلامی، با روش‌های متعدد، جامعه را در مقابل دشمن، بانشاط و آماده نگاه می‌داشتند؛ بعضی از آن روش‌ها؛ عبارتند از: توجه به ویژگی‌های روان‌شناختی مخاطبان، تعامل مستقیم و عاطفی با مردم، دانش‌افزایی و آگاهی‌بخشی به آنان، مشارکت دادن آنان در امور سیاسی، اجتماعی و نظامی، استفاده از ظرفیت گروه‌های مرجع، بازسازی روانی جامعه پس از بحران‌ها، احیای نظام ارزشی جامعه و حراست اعتقادی؛ و جلوگیری از حضور عناصر سست‌عنصر در صف مسلمین. بدین‌ترتیب، پیامبر(ص) بدون اینکه بر منابع مادیِ آنان چیزی افزوده باشد، آنان را به قدرتِ بسیار تأثیرگذار منطقه تبدیل کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Prophet Muhammad's Way in the Mental Management of Islamic Society

نویسنده [English]

  • Seyed Hussein Olianasab
Assistant Professor of Islamic Science, Tabriz University
چکیده [English]

This study was conducted to reach the purpose of the investigation into the Prophet Muhammad's way in the mental management of Islamic society and the answer to the question of how governments manage their nations' wills and spirits in order to contribute to be protected from their enemies' effects. Thus, historical research method and theoretical analysis of the Prophet Muhammad's authority were applied. The study findings showed that the Prophet Muhammad without leaving of Islamic moral way and via the various ways, always kept Islamic society safe from enemies in happy and ready conditions. Some of those ways include paying attention to the psychological characteristics of people; dealing with people directly and emotionally; increasing the people's knowledge; encouraging people to participate in political, social, and martial affairs; using reference groups' capabilities; mental reconstruction of society after crises; reviving and keeping the society's value system and faiths; and protecting Muslims from unfaithful people. Therefore, the Prophet Muhammad turned his society into a power that could have the most effect on the zone without increasing the society's physical sources

کلیدواژه‌ها [English]

  • mental management
  • Islamic society
  • psychological warfare
  • life style
  • the Prophet Muhammad
  • Islamic Management
  • Islamic psychology

مراجع

قرآن کریم.
نهج‌البلاغه.
ابن‌ ابی‌الحدید، فخرالدین ابوحامد عبدالحمید (1375)، شرح نهج‌البلاغه، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، چ2: تهران: نشر نی.
ابن‌اثیر الجزری، ابی الحسن علی بن محمد (1407ق)، الکامل فی التاریخ، تحقیق عبدالله القاضی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ـــــــــــــــ (1422ق)، اُسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت: دارالمعرفه.
ابوزهره، محمد (1373)، خاتم پیامبران، ترجمه حسین صابری، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
احمدی میانجی، علی(1376)، مکاتیب‌الرسول، تنظیم مرکزتحقیقات‌حج، قم: دارالحدیث.
امام خمینی، سیدروح‌الله موسوی (1379)، صحیفه امام، چ3، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
بلاذری، احمد بن یحیی (1385)، انساب الاشراف، تحقیق و تعلیق محمدباقر المحمود، اصفهان: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت(ع).
بیهقی، احمد بن‌الحسین (بی‌تا)، سنن کبری، بیروت: دارالفکر.
پاینده، ابوالقاسم (1363)، نهج الفصاحه، تهران: نشر جاویدان.
الحرالعاملی، محمدبن‌الحسن(1409ق)، وسائل‌الشیعه، قم: مؤسسه آل‌البیت لاحیاءالتراث.
راسل، برتراند (1385)، قدرت، ترجمه نجف دریابندی، تهران: خوارزمی.
السباطی، عبدالوهاب (1970م)، «الجهاد فی تشریع الاسلامی»، مجلةالمحاماة، ش5، ص72ـ82.
سبحانی تبریزی، جعفر (1376)، فروغ ابدیت، قم: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت(ع).
صدوق، محمد بن علی‌بن ‌بابویه (1389)، معانی‌الاخبار، ترجمه عبدالعلی محمدی شاهرودی، قم: دارالکتب الاسلامیه.
ضاهر وتر، محمد (1374)، مدیریت نظامی در نبردهای پیامبر(ص)، ترجمه اصغر قائدان، تهران: نشر حدید.
الفیض الکاشانی، ملامحسن (بی‌تا)، المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
قمی، عباس بن محمدرضا (1403ق)، الکنی و الالقاب، بیروت: مؤسسة الوفاء.
کوبلی، پل (1391)،  نظریه‌های ارتباطات، ترجمه شاهو صبار، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار‌الانوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
محکی، علی‌اصغر (1391)، جزوه افکار عمومی، دسترسی در باشگاه خبرنگاران، 23 مرداد 1391.
نرمان، ل. مان (1375)، اصول روان‌شناسی، ترجمه و اقتباس محمود ساعتچی، چ13، تهران: انتشارات امیرکبیر.
نصر، صلاح (1380)، جنگ روانی، ترجمه محمود حقیقت کاشانی، تهران: سروش.
نقیب‌زاده، احمد (1382)، تأثیر فرهنگ ملی بر رفتار سیاسی ایرانیان، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
نیشابوری، مسلم بن حجاج (بی‌تا)، الجامع الصحیح، بیروت: دارالفکر.
الواقدی، محمد بن عمر بن‌الواقد (2004م)، کتاب المغازی، تحقیق محمد عبدالقادر عبدالعطا، بیروت: دارالکتب العلمیه.
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری؛ آرشیو بیانات، 1/1/1386 www.leader.ir
 
Festinger, L, (1962), A Theory of Cognitive Dissonance, Stanford University Press.
Gurr, ted Robert, (1973), "The Revolution-Social Change Nexus", some old theories and New Hypotheses Comporative Politics, Vol. 5, No. 3.
Kirk Patrick, L. A, (2005), Attachment, Evolution, and the Psychology of Religion, New York: Guilford Press.
Melton, w & etal, (2005), "Communication andelites", The journal of social and personality psychology, N.33. 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار