تعیین اهداف تغییر رفتار و روان انسان در سخنان امام علی(ع): پژوهشی با روش تحلیل محتوا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

3 دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اهداف تغییر در نظریات روان‌شناسی و مقایسه این اهداف با دیدگاه امام علی(ع) در نهج‌البلاغه و تفاوت‌ها و تشابه‌های آنهاست. به این منظور روش تحقیق تحلیل محتوای کیفی و کمّی به کار گرفته شد که محصول آن، طبقات شانزده‌گانه از اهداف تغییر مورد نظر امام؛ شامل: ذکر و یادآوری، حل تعارض، تعاون و همدلی اجتماعی، غایت‌نگری، خودکنترلی، آمادگی برای تغییر، تعادل، عقل، صبر، فضایل اخلاقی، اصالت، مسئولیت‌پذیری، واقع‌بینی، یکپارچگی شخصیت، انتخاب آزادانه و خشیت است که در ترکیب با طبقات شش‌گانۀ روان‌درمانی؛ شامل: کاهش تنش، سازگاری با محیط، خودشکوفایی، علاقۀ اجتماعی، تنظیم روابط بین اعضا و منطقی بودن، نظام طبقه‌بندی تحلیل محتوای 22گانه‌ای را به عنوان ابزار پژوهش شکل داد. اطلاعات کمّی‌سازی‌شده توسط دو ارزیاب با استفاده از نرم افزار SPSS و محاسبۀ درصد فراوانی‌ها و ضریب همبستگی بین طبقات محاسبه گردید. نتایج نشان داد که اهداف تغییر مورد نظر امام ضمن دربرگیری اهداف روان‌شناسی تجربی، اهداف جدیدی چون ذکر و انتخاب آزادانه را معرفی می‌کند؛ به همراه تفاوت در اولویت‌بندی‌ها و تعریف مفاهیم که این امر برگرفته از تفاوت دیدگاه امام با روان‌شناسی تجربی در تجمیع بُعد مادی و غیر مادی وجود انسان می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Content Analysis of the Imam Ali's Sayings in terms of the Change Objectives in the Human's Behavior and Psyche

نویسندگان [English]

  • Fariborz Bagheri 1
  • Zahra Kiaei 2
  • Masoud Azarbaijani 3
1 Assistant Professor of Islamic Azad University, Tehran Science and Research Branch
2 Master Student of Clinical Psychology, Islamic Azad University, Tehran Science and Research Branch
3 Associate Professor of Research Institute of Hawzah & University
چکیده [English]

The aim of this study is to investigate the change objectives from Nahjul Balagheh's view in comparison with the change objectives from psychology's view. Thus, the classification system of content analysis of 22 classes as the tool of this study was created by combining 16 classes of change objectives from Nahjul Balagheh with 6 classes of change objectives from psychology via qualitative and quantitative content analysis methodology. The change priorities in the Imam Ali's sayings and psychology were identified through the information quantified by two analyzers with the help of quantitative content analysis and calculating the frequencies and the correlation coefficient between the classes. The change priorities show that the most important common objectives between them are self-actualization, environmental consistency, and tension decrease. Based on the Imam Ali's sayings, the most important change objectives are reason, teleological thinking, and self-actualization. Also the statistical assessments show that there is a meaningful relationship among some classes of change objectives such as cooperation, teleological thinking, and humility. In addition, there is an overlap between some psychological concepts and the Imam Ali's sayings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • change objective
  • normality
  • Nahjul Balagheh
  • analysis content
  • Islamic psychology

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار