ساخت و هنجاریابی مقیاس رضایت‌ از زندگی از منظر اسلام و براساس نظریه خیرباوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه قرآن و حدیث

2 کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی مثبت‌گرا پژوهشکده اخلاق و روان‌شناسی

3 دانشیار گروه معارف حدیث دانشگاه قرآن و حدیث

4 استاد دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

این پژوهش با هدف طراحی، ساخت و هنجاریابی پرسش‌نامه رضایت‌اززندگی مبتنی بر دیدگاه اسلام انجام شده است. در همین راستا مولفه‌های اصلی مفهوم رضایت‌اززندگی به روش تحلیلی ـ توصیفی از منابع اسلامی استخراج شد و براساس داده‌های به دست آمده و نظر کارشناسان، 62 گویه آماده شد. پس از اجرای مقدماتی بر 30 نفر از افراد نمونه، تعدادی از گویه‌ها حذف و در نهایت پرسش‌نامه‌ای 48 گویه‌ای با عنوان اختصاری «راز» (رضایت‌اززندگی)، بر روی نمونه 255 نفری مورد تحلیل عاملی قرار گرفت و سه عامل به دست آمد. این عامل‌ها با آلفای کل 92/0 به ترتیب عبارتند از: خیریابی رضامندانه (آلفای‌کرنباخ: 90/0)، عملکرد رضامندانه (آلفای‌کرنباخ: 84/0) و واقع‌گرایی رضامندانه (آلفای‌کرنباخ: 77/0). براساس نتایج بدست آمده، این سه عامل را می‌توان به عنوان سه ضلع یک مثلث در نظر گرفت که مثلث رضایت‌اززندگی بر روی قاعده واقع‌گرایی رضامندانه استوار شده است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Construction and Standardization of a Life Satisfaction Scale from the Viewpoint of Islam and Based on Benevolence Theory

نویسندگان [English]

  • salman qasemy 1
  • mahmood esfehanian 2
  • abass pasandideh 3
  • ali delavar 4
1 M.A., Hadith and Quran University
2 M.A. in Positive Psychology, Research Institute for Ethics and Psychology
3 Associate Professor, Research Institute for Ethics and Psychology
4 Professor, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

This study has been conducted with the aim of designing, constructing, and standardizing a life satisfaction scale from the viewpoint of Islam; thus, the main components of life satisfaction were extracted from Islamic sources by an analytical-descriptive method and then 62 statements were provided by the data and experts' ideas. Some of those statements were omitted after its primary performance in a 30-people sample and finally, a factor analysis of a 48-statement scale called LS (Life Satisfaction) was carried out in a 255-people sample and three factors were obtained. These factors, with a total alpha of 0.92, are, respectively, as follows: satisfactory benevolence (Cronbach's alpha: 0.90), satisfactory performance (Cronbach's alpha: 0.84), and satisfactory realism (Cronbach's alpha: 0.77). According to the results, these three factors can be considered as the three sides of a triangle that the triangle of life satisfaction is based on the principle of satisfaction realism

کلیدواژه‌ها [English]

  • satisfaction
  • life satisfaction
  • benevolence
  • life satisfaction scale
* قرآن کریم
1. ابن‌بابویه، علی ‌بن محمد (1413ق)، کتاب من لا یحضره الفقیه، قم: جامعه مدرسین.
2. براتی، فرید (1388)، «اثربخشی مداخلات روان‌شناسی مثبت‌گرا جهت افزایش نشاط»، رساله دکتری رشته روان‌شناسی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
3. پسندیده، عباس (1384)، رضایت از زندگی، قم: دارالحدیث.
4. پسندیده، عباس (1395)، الگوی اسلامی شادکامی، قم: دارالحدیث.
5. پسندیده، عباس؛ محمود گلزاری و فرید براتی سده (1391)، «پایه نظری رضامندی از دیدگاه اسلام»، فصلنامه روان‌شناسی و دین، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، ش20.
6. ثرندایک (1374)، روان‌سنجی کاربردی، ترجمه هومن، تهران: نشر دانشگاه تهران، چاپ سوم.
7. جدیری، جعفر و مسعود جان‌بزرگی (1388)، «ساخت و اعتباریابی مقیاس رضامندی زناشویی»، روانشناسی و دین، ش8، ص41−70.
8. حمیری، عبدالله‌ بن ‌جعفر (1413ق)، قرب ‌الإسناد، قم: مؤسسه آل‌البیت.
9. دلاور، علی (1380)، مبانینظریوعملیپژوهشدرعلومانسانیواجتماعی، تهران: انتشارات رشد.
10. دیلمی، حسن بن محمد (1412ق)، إرشاد القلوب إلى الصواب، قم: شریف الرضی.
11. راغب اصفهانی، حسین ابن‌محمد (1413ق)، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالقلم.
12. ربانی، رسول و سیدصمد بهشتی (1390)، «بررسی تجربی رابطه دینداری و رضایت از زندگی»، مجلهعلوماجتماعیدانشکدهادبیاتوعلومانسانیدانشگاهفردوسیمشهد، س8، ش1، ص79−102.
13. ریو، جان‌ مارشال (1395)، انگیزش و هیجان، تهران: نشر ویرایش.
14. شهائیان، آمنه و فریده یوسفی (1386)، «رابطه بین خودشکوفایی، رضایت ‌از زندگی و نیاز به شناخت در دانش‌آموزان با استعدادهای درخشان»، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، س7، ش3، ص317−336.
15. شیخی، منصوره؛ حیدرعلی هومن؛ حسن احدی و مژگان سپاه منصور (1389)، «مشخصه‌های روان‌سنجی مقیاس رضایت ‌از زندگی»، تازه‌های روان‌شناسی صنعتیسازمانی، ش4، ص17−25.
16. شیرمحمدی، لیلا؛ فرزانه میکائیلی منیع و حسین زارع (1389)، «رابطه سخت‌رویی، رضایت ‌از زندگی و امید با عملکرد تحصیلی دانشجویان»، پژوهش‌های نوین روان‌شناسی، س5، ش20، ص125−147.
17. علی‌محمدی، کاظم و مسعود آذربایجانی (1389)، «ساخت و اعتباریابی آزمون شادکامی با تکیه بر اسلام»، دوفصلنامه علمی پژوهشی تربیت اسلامی، دوره 5، ش10.
18. فیض‌آبادی، سلیمه و زهره خسروی (1388)، «مقایسه تصور از خدا و رضایت ‌از زندگی در بین زنان خواهان طلاق و غیر خواهان طلاق شهرستان کاشان»، پژوهش‌های تربیتی و روان‌شناختی، ش10، ص1−10.
19. قهرمان، آرش (1389)، «بررسی مفهوم رضایت ‌از زندگی و سنجش آن در میان دانشجویان دختر و پسر»، دو فصلنامه تخصصی پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، ش4.
20. کجباف، محمدباقر؛ نظام‌الدین قاسمی و مهدی ربیعی (1390)، «اثربخشی گروه‌درمانی مبتنی بر کیفیت زندگی بر بهزیستی ذهنی و سلامت روان»، روان‌شناسی بالینی، س3، ش10، ص23−34.
21. کلینی، محمد (1407ق)، کافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
22. لیثی واسطی، علی بن محمد (1376ش)، عیون الحکم و المواعظ، قم: دارالحدیث.
23. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
24. محمدی ری‌شهری، محمد (1384ش)، دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث، قم: دارالحدیث.
25. مصطفوی، حسن (1368ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
26. مظاهری، مهرداد و مرضیه مهاجر بادکوبه (1391)، «ویژگی روان‌سنجی پرسشنامه مقیاس چندبعدی رضایت ‌از زندگی دانش‌آموزان»، مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، دوره 8، ش14، ص81−100.
27. ﻧـﺎﯾﺒﯽ، هوشنگ (1375)، «سنجش میزان احساس خوشبختی سرپرستان خانوارهای تهرانی»، پایان‌نامه کارشناسی‌ ارشد، مرکز پژوهش‌های وزارت ارشاد.
28. نراقی، محمدمهدی (1380)، جامع السعادات، قم: انتشارات هجرت.
29. هومن، حیدرعلی (1391)، تحلیل داده‌های چند متغیری در پژوهش آماری، تهران: پیک فرهنگ.
30. Lopez, Shane J. (2009), Encyclopedia of Positive Psychology, United Kingdom: A John Wiley - Blackwell.
31. Pargament, K.I. (1997), The pcychology of Religion and coping, New York & London: Guilford peress.
32. Sousa, L; Lyubomirsky, S. (2001), “Life Satisfaction”, In: J. Worell (Ed.), Encyclopedia of Women and Gender: Sex Similarities and Differences and the Impact of Society on Gender, Vol. 2, pp. 667-676, San Diego, CA: Academic Press.