نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مسعود جان‌بزرگی

استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

هدف: هدف این پژوهش، طراحی، ساخت و اعتباریابی آزمون پایبندی مذهبی بر اساس قرآن کریم و نهج‌البلاغه به منظور سنجش رفتارهای مذهبی در موقعیت‌های بالینی و کنترل متغیرهای مذهبی در مداخله‌هایی بوده است که به نوعی از روش‌های مذهبی استفاده می‌کنند.
روش: برای این منظور، ابتدا از قرآن و نهج‌البلاغه، گزاره‌های رفتاری، انتخاب شد و پس از انجام مراحل روان‌سنجی و روایی با پرسش‌نامه‌ای 60 سؤالی، 682 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه‌های استان تهران که بر اساس نمونه‌گیری خوشه‌ای و به صورت تصادفی در هر خوشه انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین از آزمون جهت‌گیری مذهبی آلپورت برای روایی ملاک استفاده شد. برای بررسی روایی نهایی آزمون داده‌ها با استفاده از رایانه، ابتدا به صورت اکتشافی و سپس تحلیل عاملی تجویزی (تأییدی) مورد تحلیل عاملی قرار گرفت.
یافته‌ها: یافته‌ها نشانگر آن است که آزمون پایبندی مذهبی دارای سه عامل (پایبندی مذهبی، دوسوگرایی مذهبی و ناپایبندی مذهبی) و همسانی درونی مطلوبی برخوردار است (آلفای کرونباخ برابر816). نتایج تحلیل عاملی با تحلیل اکتشافی شش عامل و سپس با تحلیل تجویزی سه عامل، بیانگر تبیین درصد قابل توجهی از واریانس متغیر مورد نظر همبستگی آزمون مورد نظر با آزمون جهت‌گیری مذهبی آلپورت است. همچنین قبل از این با گروه نمونة محدودتری محاسبه شد و همبستگی معناداری به دست آمد. نتیجه: بر اساس یافته‌های پژوهش و گزاره‌های مذهبی می‌توان آزمون دارای اعتبار و روایی بالا ساخت که عوامل منسجمی از آن به دست می‌آید و می‌توان با توان بالایی رفتار مذهبی افراد را مورد مطالعه و در پژوهش‌های بالینی برای سنجش مذهبی مورد استفاده قرار داد. پایبندی مذهبی، ماهیتی مستقل و متفاوت از ناپایبندی و دوسوگرایی مذهبی دارد.

کلیدواژه‌ها

• سنجش مذهبی
• پایبندی مذهبی
• قرآن
• نهج‌البلاغه

عنوان مقاله [English]

Construction and Validity of Religious Adherence Test on the Basis of the Statements of Quran and Nahjul Balaghah

نویسنده [English]

• Masud Janbozorgi

چکیده [English]

The present research aims to design and build religious adherence test and assess its validity on the basis of the statements of the Holy Quran and Nahjul Balaghah. For this reason, first of all some behavioral statements were chosen and then a questionnaire study consisting of 60 questions was conducted on a sample of 682 undergraduate students from the universities of Tehran province. These students were selected through a random cluster sampling process.  Allport's religious orientation test was also used to ascertain the validity of the criterion. Finally, the data were studied through exploratory factor analysis (EFA) and confirmatory factor analysis (CFA). The findings revealed three factors (religious adherence, religious ambivalence and religious non-adherence) which enjoyed a desirable level of internal consistency (Cronbach's alpha equal to 816). The results of factor analysis with exploratory analysis showed 6 factors and the confirmatory analysis showed 3 factors which explain a considerable percentage of variance of the two factors. This test also showed meaningful consistency with Allport's religious orientation scale. The conclusion is that it is possible to make, on the basis of religious statements, a test of high validity with consistent factors and ample ability to measure religious behaviors.

کلیدواژه‌ها [English]

• : religious measurement
• religious adherence
• Quran and Nahjul- Balaghah