نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدحسن ابراهیمی دهشیری ¹
• مریم صالح زاده ²

¹ دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه فردوسی مشهد

² استادیارگروه روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه یزد

چکیده

بحث درباره روان‌شناسی اسلامی، چالش بر سر ماهیت و مفهومی مناقشه‌برانگیز مرتبط با معانی متفاوتی است که از این مفهوم ارائه شده است. این مقاله از پیشینی و پسینیی بودن روان‌شناسی اسلامی سخن می‌گوید. پرسش اساسی این است که روان‌شناسی اسلامی ماهیتی بالفعل و تحقق یافته دارد یا مفهومی بالقوه و امکانی است که می توان آن را محقق ساخت؟ در پاسخ، کوشش شد که استدلال شود روان‌شناسی اسلامی ماهیتی پسینی دارد. در این باره سه فرض اساسی با محور قراردادن نظریه رایشنباخ (تفکیک گردآوری از داوری) وجود دارد: نخست آنکه روان‌شناسی اسلامی نوعی علم دینی است، بنابراین مفهومی است امکانی؛ دوم اینکه نقصان فلسفی معادل با بطلان تجربی نیست؛ از این‌رو، تحقق روان‌شناسی اسلامی به معنای نفی نظریه‌های روان‌شناسی معاصر نخواهد بود و سوم، اهمیت پیش‌فرض‌های نظریه‌های علمی است که پیامدش توجه به زیربنای نظریه‌های موجود روان‌شناسی و کوشش برای تدوین نظریه‌های نو براساس پیش‌فرض‌های اسلامی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• ماهیت پیشینی
• ماهیت پسینی
• پیش فرض های اسلامی
• نظریه رایشنباخ
• علم دینی

عنوان مقاله [English]

The Nature of Islamic Psychology, a Priori or a Posteriori?

نویسندگان [English]

• Mohammad Hasan Ebrahimi Dehshiri ¹
• Maryam Salehzadeh ²

چکیده [English]

The discussion about Islamic psychology is a challenge to a controversial issue which is related to some different meanings that come from this concept. This research discusses whether Islamic psychology is a priori or a posteriori. The main question is whether the Islamic psychology is an actual and realized nature or a potential concept and a realizable possibility. In response, it has been tried to be argued that the nature of Islamic psychology is a posteriori. According to the Reichenbach's theory (the separation of collection from judgment), there are three key assumptions in this issue: first, Islamic psychology is a type of religious science, therefore, it is a possible concept; second, philosophy lack is not equal to experimental nullity, thus, realizing Islamic psychology does not mean that contemporary psychology theories will be denied; and third, the importance of assumptions of scientific theories is what its consequence will be to pay attention to infrastructure of current psychology theories and to attempt to formulate new theories based on Islamic assumptions.

کلیدواژه‌ها [English]

• : a priori nature
• a posteriori nature
• Islamic assumptions
• Reichenbach's theory
• religious science