دورنمایی از «روان‌شناسی اسلامی به‌عنوان یک مکتب»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

هدف این پژوهش عبارت است از ارائه چارچوب اولیه جامعی برای روان‌شناسی اسلامی (قرآن‌بنیان)، به‌عنوان یک «مکتب روان‌شناختی»؛ پرسش اصلی پژوهش این است که روان‌شناسی اسلامی به‌عنوان یک مکتب، چه نوع «محتوا»، «ساختار» و «نقشه راه»ی خواهد داشت؟ برای پاسخگویی به این سؤال، تاریخچه و ادبیات «روان‌شناسی اسلامی» گردآوری و از راه فراتحلیلی نظری (نه آماری) بررسی شد؛ بعضی از یافته‌های پژوهش عبارت است از: 1. مسائل و موضوعات پژوهش باید از جامعه و متون اسلامی اخذ شود؛ 2. روان‌شناسی اسلامی، دارای «مفاهیم اساسی» ویژه خود است؛ 3. تفاوت‌ها و تشابه‌های آشکاری با روان‌شناسی معاصر دارد؛ 4. محقق شدنِ روان‌شناسی اسلامی، نقشه راهی دارد که تمام ارکانِ یک مکتبِ روان‌شناختی (تعریف، موضوع، روش، اهداف نظری، اهداف کاربردی، مسائل، مفاهیم اساسی، ارتباطش با دیگر علوم اسلامی و انسانی) را به صورت منسجم در کنار هم ترسیم می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Perspective of Islamic Psychology as a School

نویسنده [English]

  • mohammad kavyani Arany
چکیده [English]

This research aimed to present an elementary comprehensive framework for Islamic psychology (Quran-Based) as a psychological school. The main question of this research was what kind of content, structure, and roadmap Islamic psychology would have. For replying that question, first, the history and literature of Islamic psychology were collected and then they were reviewed through a theoretical (not statistical) meta-analysis method. Some of the findings include a) the research problems and subjects should be obtained from the Islamic society and texts; b) Islamic psychology has its own basic concepts; c) Islamic psychology has obvious differences and similarities in comparison to contemporary psychology; and d) Islamic psychology has a roadmap which coherently brings together all components of a psychological school (such as definition, subject, method, theoretical objectives, applied objectives, problems, basic concepts, and its relation with other Islamic and human sciences).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic psychology
  • psychological schools
  • Islamic Socialization
  • conceptual system
  • Islamic and human sciences